Тақырыбы: « Баянды болсын,13 жас »

«Бала-өмірдің жалғасы»деген яғни,баланың бас ұстазы-ата-анасы,қоршаған орта,қоғам,ел.Осы қоғамда дені сау,сезімі сергек,ақыл-ойы жетілген «Сегіз қырлы,бір сырлы» абзал азамат өсіру халқымыздың асыл арманы болған.Бүгін біздің көрсеткелі отырған бастамамыз ата-бабамыздан бізге жеткен қызықты дерек-мүшел жас туралы болмақ. Кеше ғана дүние есігін ашып,мектеп табалдырығын аттап,көз алдарыңызда желкілдей өскен ұландарыңыз бүгінгі күні алғаш мүшел жасқа толып отыр.Қазақ халқы бұл алғашқы мүшел жасты «Ер жете бастау шағы»деп атайды.Осы сәттен бастап балалық шақ,балдәурен кезеңді өткеріп,азаматтықтың алғашқы сатысына қадам басасыңдар. Өзге халықтар сияқты қазақ елінің де бала тәрбиесі жөнінде ата заманнан бері жиып-терген мол тәжірибесі бар.13-жас жақсы мен жамандықты,ар мен намысты,дос пен қасты айыра білетін кезең.

Аға буын өз бойындағы ізгілік,қайырымдылық,кішіпейілділік,әдептілік,елін,жерін,Отанын сүю секілді ең асыл қасиеттерін жас ұрпаққа күнделікті тұрмыста үнемі үйретіп қаны мен жанына сіңіріп келеді.Міне,осындай қасиеттер сендердің бойларыңнан табылса деймін.Қазақ халқы дәстүрінде мүшел жасқа толған азамат той өткізуі қажет.Сондықтан,осы кешімізді «Баянды болсын 13 жас»деп атадық.

Мақсаты: Оқушыларға бабаларымыздан келе жатқан салтымыз бойынша 13 жас-мүшел жасқа толу құрметіне өткізілетін мүшел той туралы таныстыру; қазақ халқының ұлттық мәдениетін өзіне қатысты рәсімдермен байланыстыра отырып дәріптеуге үйрету; ұлттық дүниетаным қалыптастыратын,өзін тануға ықпал етер мерекелердің мазмұнын ұғындыру.

І-жүргізуші-Бөкенбай:

Құрметті ата-аналар,ұстаздар,оқушылар! Сіздер бүгінгі « Баянды болсын, 13 жас » деп аталатын кешімізге қош келдіңіздер.

ІІ-жүргізуші-Зарина:

Ата-бабаларымыздан қалған асыл мұраттар өте көп. Солардың қатарында ұлттық мерекелер мен тойлар да бар. Осы тойлардың ішінде ерекше аталатын той-туған күн мерекесі.

І-жүргізуші: Бөкенбай

Ата-бабаларымыз туған күнді жылма-жыл тойлай бермей, тек мүшел жас тойларын атап өтіп отырған. Себебі, әр мүшел жастың биологиялық,психологиялық өз ерекшеліктері бар.

ІІ-жүргізуші:Зарина

Бір мүшел жасты халқымыз

Есейген шақ деп санаған.

Сөнбесе сенім санадан

Ынтымақ кетпес арадан

Кешегі күндер үлгісі

Аңыз бен жырмен тараған

Мүшел жас иелерін ортаға шақырамыз.

І-жүргізуші:Бөкенбай

13жас- біздің өміріміздегі ең бір тәтті балалық шағымыздың артта қалуы. 13 жас- біздің азамат болып қалыптасуымыздың бастамасы.

ІІ-жүргізуші: Зарина « Көңіл аудар даналардың сөзіне, Адал жанды өнеге тұт өзіңе » дегендей, ұлы адамдардың өміріне тоқталайық:

1) 13 жасында Ұлы Абай ақындығымен елге таныла бастады.

2) 13 жасында алғашқы өлеңін Жүсіпбек Аймауытов жазған.

3) 13 жасында Қазыбек би «Қаз дауысты Қазыбек» атанған.

4)Ұлытау өңірінен шыққан Ағыбай батыр 13 жасында елін қорғауға атқа қонды.

5)Қазақтың тұңғыш ғарышкері Т. Әубәкіров 13 жасында өзінің болашақ мамандығын таңдап алдына мақсат етіп қойған.

6)Исатай мен Махамбет бастаған топ Жәңгір ханның әскерін тас талқан етіп жеңді. Осы кезде Исатайдың Жақия деген батыр баласы да қатысты. Сол күнде Жақия 13 жаста еді.

Енді осы мүшел той иелерінің өнердегі,спорттағы алған жетістіктеріне тоқталайық.

(Слайдтар көрсету)

І-жүргізуші: Бөкенбай

Бүгін мүшел тойда балалардың қадамы құтты, мәртебесі биік болып, үлкен белестерден көріне берсе екен деп тілеп отырған абзал аналар қаншама?

ІІ-жүргізуші: Зарина

Емес пе той халықтың қазынасы

Бабаның демеу болсын ақ батасы

Қастерлемей, кім ата салтын тастар

Ақ тілекпен,ақ әже шашу шашар (Шашу )

І-жүргізуші: Бөкенбай

Енді мүшел жас иелерінің өнерлеріне кезек берейік.

Тамаша бүгінгі күн біздер үшін

Аталып отыр міне бір мүшелім

Тамаша осы тойда ақ көңілден

Шырқаса Зарина ән«Көңілді күн»

ІІ-жүргізуші: Зарина

Ең ғажап күн-адамның мүшел тойы.

Ата-ананың салтанат құрған күні.

Біріміз-бірімізді құттықтайық

Құтты болсын әркімнің туған күні,-дей отырып, Нұрайым «Ертегілер» әнімен құттықтайды.

І-жүргізуші: Бөкенбай

Әуелден жомарт серіміз,

Асылын жырдың теріңіз

Білгіңіз келсе қазақты

Ән күйін тыңдап қөріңіз. 6.Светлана-Кенжемұраттың орындауында-Махаббат әні

ІІ-жүргізуші: Зарина

Қыздар-жастар биі

І-жүргізуші: Бөкенбай

Құлақтан кіріп бойды алар

Жақсы ән мен тәтті күй

Көңілге түрлі ой салар

Әнді сүйсең менше сүй

деп Абай атамыз айтқандай «Бол жанымда» әнін Бөкенбай орындайды.

ІІ-жүргізуші: Зарина

Диананы ортаға шақырайық.

5.Диана:

Күй тартылып,барлық өлең айтылсын

Ана күліп,жақсы күнін ойға алсын.

Басқа тойды тойламасаң тойлама,

Балалардың мүшел тойы тойлансын.

Ән айтылсын,барлық ойын ойналсын.

Ана күліп,жақсы күнін ойға алсын.

Басқа тойды тойламасаң өзің біл

Балалардың туған күні тойлансын.

І -жүргізуші: Бөкенбай

Алдан күткен арайлы үміттерің

Біздің ұлдар өнерлі біліп пе едің

Сарбаздардай тізіліп тұр ортада

Құрметтейік жетінің жігіттерін.

КВН

ІІ-жүргізуші: Зарина

Өнерсіз адам болса да

Өнерсіз қазақ болмайды.

Егер де даусың болмаса,

Ортаға шығып билеңдер.

жастар биі

І -жүргізуші: Бөкенбай

Өзгеге көңілім тоярсың

Өлеңді қайтып қоярсың?

Оны айтқанда толғанып

Іштегі дертті жоярсың

кезекті Кенжемұраттың «Сүйген жарымсың» әніне берейік .

ІІ-жүргізуші: Зарина

Бастасаң әнді бір ғажап

Бүкіл жұрт болып қостайды.

Өнерсіз жанды бұл қазақ,

Қатарына елдің қоспайды.

Жігіттен түзде түзелген

Қалайша бір ән шықпйды.

Ортаға Жұлдызбекті «Жарайма» әнімен шақырайық.

І-жүргізуші:Бөкенбай

Сүйрік саусақ сағадан,

Мың бұралған өрмелеп.

Асып - тасып сабадан,

Биші кетер дөңгелеп дегендей

Светлананы ортаға үнді биі мен шақырамыз.

ІІ-жүргізуші: Зарина

Тамаша ақылға ақыл қоса берсек

Біліммен биіктерге ұша берсек

Тамаша жақсылықпен ата - ананы

Қуантып, Адам атын иеленсек.

9.Тамаша-Айтыс

І-жүргізуші:Бөкенбай

Қазақстан егеменді ел,тәуелсіз ел,

Болашаққа нық басып,буынған бел.

Көкке өрлеген байрақты желбіретіп,

Қуаныш пен шаттыққа қадам басты ел!

Зарина-Қазақ елі.

Ата-Анал ардың тілегі.

ІІ-жүргізуші: Зарина

Сарыарқаның самалындай есеміз,

Тайсалмаймыз, талай сынды кешеміз.

Бізді өсіріп, еркелеткен ауылым

Мақтан етер перзентің боп өсеміз!

Қорытынды

«13-те отау иесі»дейді қазақ.Бұл сөздің мағынасы осы жаста отау құру емес екен.Он үштесің,ер жеттің,енді ақыл тоқтат,алдыңа айқын мақсат қой деген.Ал,мақсатымыз:алтын ұя мектебімізде сапалы білім алып,саналы тәртіп көрсету.Егер сен бала күніңнен әдепті болып өссең,есейе келе ата-анаңның,өз Отаныңның мақтанышы боласың.Баланың көргенді,әдепті болмағы үш тұғырға байланысты.Олар-ата-ана,ұстазы және өскен ортасы.Өмір қас-қағым сәтте өте шығатын ағынды өзен сияқты.Осы өмірдегі адамдар бір-бірінің қадірін біліп,бір-біріне қамқор,қайырымды,мейірімді болу керек.