Әдістемелік бірлестік апталығында өткізілген ашық сабақ.   Қарағанды қаласы №18 ЖББОМ КММ Тарих пәні мұғалімі: Омарова Г.А.   Сабақтың тақырыбы: Тас дәуіріндегі Қазақстан. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Тас дәуірі бойынша алған білімдерін қайталау, нақтылай түсу, пысықтау; Дамытушылық: Тас дәуірінің археологиялық ескерткіштері табылған жерлерді картадан көрсете білуге жаттықтыру; Тәрбиелік: Туған жердің тас ескерткіштері туралы түсініктерін кеңейту, елжандылыққа тәрбиелеу.   Көрнекіліктер: «Тас дәуірі» тірек-сызбасы, карталық парақшалар, суреттер, мониторинг сызылған кесте, оқу картасы.   Әдіс-тәсілдер: сұрақ-жауап, деңгейлік әдіс, тірек-сызба әдісі.   Сабақ түрі: ішінара ізденіс енгізілген қайталау сабағы.   Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру:                           а) оқушыларды сабаққа дайындау;                           б) сыныпты топқа бөлу;                           б) сабақтың өту барысын баяндау.   ІІ. Кіріспе. «Тас дәуірі» тірек-сызбасын сипаттау арқылы сабақтың тақырыбын ашу:                                                                    Тас дәуірі                                                     (2 млн. 500 мыңж. – 3 мыңж.)                Палеолит                                       Мезолит                             Неолит        (б.з.б. 2 млн.                              (б.з.б. 12 мыңж.                  (б.з.б. 5 мыңж. – 3 мыңж.)      500 мыңж. – 12 мыңж.)                  – 5 мыңж.)                                Энеолит (Мыс-тас)                                  б.з.б. 3000 – 2800 жж.   ІІ. Әр топқа тапсырма беру: Тапсырмалар карталық парақшалар тарату арқылы жүзеге асады. Әр топтың топ басшылары өз тапсырмаларын бөліп алады. І топ: Палеолит дәуірін кезеңдерге бөлу, ерекшеліктерін атап өту, әр кезеңнің археологиялық ескерткіштеріне тоқталу. ІІ топ: Мезолит дәуіріне және оның ерекшеліктері мен археологиялық ескерткіштеріне тоқталу. ІІІ топ: Неолит дәуіріне және оның ерекшеліктері мен археологиялық ескерткіштеріне тоқталу. ІІІ. Энеолит (мыс-тас) дәуірі, оның ерекшеліктері мен тұрақтары жайлы топтарға ортақ сұрақтар беру арқылы жауап алу. ІV. Бекіту:  І топ: «Кілтін тап» дұрыс жауаптарын табу. 1.      Адамдар орта тас ғасырында тұрды: шатырда, үңгірде, уақытша қос сияқты жеңіл баспанада. 2.      Айналысты:  аңшылықпен, терімшілікпен, балық аулаумен, егіншілікпен. 3.      Киім тікті: жүннен, жануарлар терісінен, өсімдіктер талшығынан. 4.      Еңбек құралын жасады: алтыннан, тастан, темірден, сүйектен. 5.      Білді: отты, жазуды, қарапайым еңбек құралдарын жасауды, үй жануарларын қолға үйретуді. ІІ топ: «Жабық тест» * Екі жағынан да өңделген қарапайым шапқыш құрал қалай аталды? (Бифас) *Ұзындығы 1-2 см.ұсақ жаңқа тастардан жасалатын құралдар қалай аталады? (Микролит) * Қанша жыл бұрын жер беті күрт суи бастап, мұздық пайда болды? (бұдан 100 мың жыл бұрын) * Ғалымдардың есептеуінше мұздық қашан ери бастады? (бұдан 13 мың жыл бұрын) * «Епті адам» қай жерден табылды? Ол қашан өмір сүрген? (Африкада Кения жері Олдувай шатқалы, ол осыдан 1 млн. 750 мың жыл бұрын өмір сүрген) * Неандерталь баланың сүйегі қай жерден табылған? Ол қай кезде өмір сүрген? (Өзбекстанның Тесіктас үңгірінен, ол бұдан 100-35 мың жыл бұрын өмір сүрген) * Бұл адамдар тік жүруді, анық сөйлеуді меңгерді. Еңбек құралдарын жасауды одан әрі дамытты, әрі қоршаған ортаға ықпал етті. Бұл қандай адам туралы айтылып тұр? (Саналы адам) * Бірлесіп аң аулау, жыртқыш аңдарға қарсы тұру, ортақтасып от жағу адамдарды топтастырды. Бұл қандай ұжым? (Рулық қауым). ІІІ топ: Суреттегі адамдарды ретімен қой және атауын көрсет. Алғашқы адамдардың суреті мониторингтен көрсетіледі (епті адам, питекантроп, синантроп, неандерталь, кроманьон). Тас өңдеудегі жаңа әдістердің көмегімен жетілдірілген құралдардың астын 2 сызықпен, сүйек пен малдың мүйізінен жасалған заттарды 1 сызықпен сызыңдар: Найзаның  ұшы, балта, сүймен, түрен, ине, дәнүккіш, тиек, шанышқы, тескіш біз. V. Қорытынды: І топ: Кесте толтыру Дәуір Еңбек құралдары Шаруашылығы, кәсібі Тарихи шеңбері Ежелгі        Ерте                    тас             палеолит        дәуірі                             Орта                 палеолит                          Кейінгі                 палеолит         Орта тас дәуірі (мезолит)       Кейінгі тас дәуірі (неолит)       ІІ топ: Топографиялық диктант. Ежелгі адамдардың жүрген жолын, шартты белгілермен көрсетіп сызбасын сыз. Неандерталь адамдар үңгірден шығып, оңтүстік-батысқа қарай жүріп, өзеннен өтті. Өзеннің арғы бетіндегі шалғындықты кесіп өтіп, аралас орманға келді. Алғашқы кездескен аңды найзамен ұрып алып кейін қарай қайтпақ болды. Оңтүстік-шығысқа қарай бұрылыс жасап, таудың етегін жағалай отырып өзенге жетті. Өзеннен өтіп үңгірге олжалы оралды.              Үңгір                                                                                           Өзен, көпір                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          Тау                                                                                                                                                                                                                                                                  Аралас орман                                Шалғын   ІІІ топ:  Алғашқы адамдардың кәсібін схемамен сызып көрсет.                        Әйелдер кәсібі                                    Ерлер кәсібі       VІ. Бағалау: VІІ. Үй тапсырмасы: Оқулықтың 19 бетіндегі «Рулық қауым» суретіне әңгіме құрастыру. 31беттегі кестені толтыру.