Выяўленчае мастацтва. Рост дэмакратычнага руху ў другой палове ХІХ – пачатку ХХ ст. абумовіў развіццё рэалістычнага мастацтва. Выдатныя мастацкія таленты з ліку ўраджэнцаў Беларусі атрымлівалі вышэйшую кваліфікацыю за межамі радзімы, у Пецярбургскай Акадэміі мастацтва, у Заходняй Еўропе. Працавалі яны і за мяжою, і на радзіме. Вядомым майстрам бытавога жанру, партрэту і пейзажу быў мастак Н.Сільвановіч (1830-1918).

Найбольш вядомы з мастакоў, працаваўшых у жанры пейзажу з’яўляўся А.Гараўскі (1833-1900). У гістарычным і бытавым жанры пісаў К.Альхімовіч (1840-1916). Ён паказаў цяжкую працу сялян, ілюстраваў творчасць А.Міцкевіча і іншых пісьменнікаў.

Сваю лепту ў развіцці жывапісу ўнеслі І.Трутнеў, В.Гразноў, С.Дабравольскі, І.Хруцкі, Д.Струкаў.

На рубяжы ХІХ-ХХ ст. у беларускім жывапісе з’явіўся шэрагталенавітых мастакоў. Ю.Пэн працаваў у бытавым і партрэтным жанры, Я.Кругер – пераважна ў жанры партрэта, Ф.Рушчыц – як тэатральны дэкаратар, В.Бялыніцкі-Бяруля – ў пейзажы.