Конспект урока по крымскотатарскому языку по теме "Ургъу" (Ударение)

Макъсат: сёзнинъ манасына эсасланып, ургъу къоймагъа алышув.

Огретюв: огретиджилернинъ ургъу, ургъулы ве ургъусыз эджалар акъкъында бильгилерни къавийлештирюв, ургъунынъ сёзлерде ролюни бильдирмек.

Инкишаф этюв: къыясламакъ, фикир этмек, нетидже чыкъармакъ.

Тербиевий: дерсте алынгъан бильгилерге актив мунасебет тербиелемек.

Дерснинъ донатмасы: ресимлер, «эджалар» джедвели, ургъу

Дерснинъ кетишаты:

1.                  Тешкилий дакъкъа

Оджа:

- Селямлашув

Мына чанъ да къакъылды,

Окъумагъа вакъыт кельди.

Биз де вакъыт джоймайыкъ,

Дерсни тез-тез башлайыкъ.

Талебелер:

Мектепке истеп барам,

Сабадан анда олам,

Дерсни билип отурам,

Бильгимни арттырам.

- балалар бугунь афтанынъ насыл куню?

- насыл ай ве айнынъ къачынджы куню?

- бу ай насыл мевсимге кире?

2.                  Темиз язув дакъкъасы

Гъ….

Гъалебе …

3.                  Окъув фаалиетнинъ мотивациясы

Шимди тахтада язылы сёзлернинъ биринджи сеслерни сечип, бугуньки дерсимизнинъ мевзусыны окъуп билирсинъиз.

У рба

Р але

Гъ алебе

У тю

 Догъру балалар, бугуньки дерсимизде биз ургъулы ве ургъусыз эджалар акъкъында бильгимизни арттыраджакъмыз. Нутугъымызны инкишаф этеджекмиз. Метинлерни окъуджакъмыз. Янъы мевзуны кечеджекмиз. Эльбетте, иш девамында оюнлар да оладжакъ.

4.                  Кечкен мевзуларны пекитюв:

Мектеп, дефтер, къалем, оджа, дерс, чул, рале, бор, маса, скемле сёзлерни сатырдан сатыргъа авуштырмакъ.

Бу эджалардан сёзлер тизмек.

…вал ...ра ...тыкъ                 къа

…даш ...гъа ...топ                 къар

…вуш ...ванч ...лакъ            къу

1. Янъы мевзуны анълатув

Оджа сёзю:

Насыл меселени биз огюмизде къоямыз?

1. Ургъу демек не демектир.
2. Къырымтатар тилинде ургъу насыл рольни беджере.

Келинъиз тахтада язылы джумлелерни окъуйыкъ.

Бу суаллерге джевап бермек ичюн, араштурув ишни кечирейик. Берильген сёзлерден джумле тизинъиз

Бабам базардан алма кетирди.

Масадан бир шей алма.

Бу джумлелерде сиз не корьдинъиз. Бир сёзлер. Оларны чифтнен язынъыз.

алма́ — а́лма

бурма́ — бу́рма

сюзме́ — сю́зме

бу сёзлер бири-биринен ненен фаркъ этелер?

Келинъиз бу сёзлерни теляффуз этейик.

Теляффуз эткенде бир де бир эджаны биз къуветлидже айтамыз. Къуветлидже айткъан эджагъа ургъулы эджа деймиз. Ургъу тюшмеген эджагъа ургъусыз эджа дейлер.

Къаиделерни акъылымызда тутайыкъ.

Сёзде бир эджа башкъа эджаларгъа коре къуветлидже айтылыр. Къуветлидже айтылгъан эджагъа ургъу  тюшер: мей-ва́, къат-ла-ма́.

Къырымтатар тилинде ургъу эсасен сонъки эджагъа тюше. Ургъу тюшкен эджагъа ургъулы эджа, къалгъан эджаларгъа ургъусыз эджалар дейлер.

Экинджи суальге кечмек ичюн азчыкъ раатланайыкъ.

Раатлыкъ дакъкъасы 

Оп,оп девелер

Къарасувгъа кетелер.

Ягълы-ягълы пителер,

Ашай-ашай кетелер.

Аякълары ялпакъ,

Башларында къалпакъ.

Инанмасанъ,

Чыкъ да бакъ.

6.                  Янъы мевзуны пекитюв

Келинъиз, алма, язма, бурма сёзлеринде ургъуларыны денъиштирейик.

Не денъише балалар?

Сёзнинъ манасы денъише.

Эгер сёз бир эджалы олса, онынъ ургъусы денъише билирми?

47 саифе102–мешгъулиетни балалар оджанен тахтада беджерелер.

48 саифе103–мешгъулиетни балалар оджанен тахтада беджерелер.

7.                  Дерсликнен мустакъиль чалышув

48 саифе105 –мешгъулиет мустакъиль чалышув.

8.                  Рефлексия

- Келинъиз, балалар, бугуньки дерсимизни хатырлайыкъ.

- Ургъу не демектир?

- Къырымтатар тилинде ургъу насыл эджагъа тюше?

- Дерсимизде нени бегендинъиз…

- Дерсимизде нени бегенмединъиз…

- Ким яхшы чалышты…

- Ким кедер этти…

- Дерстен мен озюме не алдым…

Эвге вазифе 49 саифе106 –мешгъулиет. Сёзлерни корип язып, ургъуларыны къоймакъ.