Тақырыбы

Оқшау сөздер

Мақсаты:

білімділік- оқшау сөздердің оқшауланып тұру себептерін анықтау, олардың түрлерін бір-бірінен ажырата білу;

дамытушылық-өз беттерінше салыстыру, ой қорыту, мысалдар арқылы көз жеткізу дағдысын арттыру;

тәрбиелік-тіліміздегі оқшау сөздердің табиғатын терең түсіне отырып, орынды қолдана білуге тәрбиелеу, халықтың бар болмыс- бітімі оның тілінде екендігіне көз жеткізу;

Сабақтың типі

Жаңа сабақ

Сабақтың түрі

Жарыс сабақ, жаңа білімді меңгерту

Көрнекілігі

Сабаққа арналған арналған слайдтар

Әдіс-тәсілдер

сұрақ-жауап, әр түрлі ойын түрлері, жарыс, мәтін құрастыру.

Күтілетін нәтиже

Жаңа сабақты меңгереді, өз беттерінше жұмыстана біледі, ой қорытады, пікір айта біледі;

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі

а) Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу. «Шаттық шеңберін» жасау;

Достар, бері келіңдер,

Қолдарыңды беріңдер.

Шаттық толы шеңберге

Қуанышпен еніңдер.

ә) 1,2,3 сандары арқылы топтарға бөлінеді, бағалау парағы үлестіріледі;

б) Өткен сабақты еске түсіру

«Адасқан сөздерді орнына қой» (1- слайд)

1-топқа: «Мөлдір, сулы, айналуы тиіс, Қазақстан, желекті, жасыл өлкеге»;

2-топқа: «Қалалары, бар, Алматы, әсем, Орал, сияқты, Атырау, Қазақстанның»;

3-топқа: «Балқаш, мыналар, Алакөл, көлдері, Қазақстанның, Сасықкөл»

Оқушылар әр сөзді орнына қойған уақытта сөйлемдер тақтаға жазылады.

Қазақстан мөлдір сулы, жасыл желекті өлкеге айналуы тиіс.

Қазақстанның Алматы, Орал, Атырау сияқты әсем қалалары бар.

Қазақстанның көлдері мыналар: Балқаш, Алакөл, Сасықкөл.

-Сөздерді неліктен бұлай орналастырдыңдар? Мөлдір сулы, жасыл желекті өлке, Алматы, Орал, Атырау немесе Балқаш, Алакөл, Сасықкөл деген сөздер неліктен қатар келді?

Жаңа сабақ

І. Қызығушылықты ояту.

1. Мұғалімнің кіріспе сөзі:

- Сөйлем, оның тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелері, бірыңғай мүшелер, айқындауыш мүшелер жайында өтіп келе жатып, «Оқшау сөз» деген тақырыпқа қалай келіп қалдық, балалар, қалай ойлайсыдар?

Тақтадағы мына мысалдарды оқып, сөйлем мүшелеріне талдайық, не байқадыңдар?

(2- слайд)

Балалар, сабақты жақсы оқыңдар.

Білімсіз күнің бар ма, сірә?

Бәрекелді, балам, жарайсың!- десін жұрт.

Талданбай қалған сөз бар ма? Неге талданбады?

«Балалар» деген сөз қандай мақсатта айтылып тұр?

«Сірә», «бәрекелді» деген сөздерге сұрақ қойыла ма, лексикалық мағынасы бар ма? Ендеше, балалар, бұл оқшау сөздер делінеді екен. Оқшау деген сөзді ассоциациялайық.

(3- слайд)

Оқшау: бөтен, басқа, бөлек, бөлініп тұрған, дара, қоршалған т.б.

«Топтастыру» статегиясы (4- слайд)

1.Қаратпа 2. Қыстырма 3. Одағай

жанды, айтылған ойға Көңіл- күй,

жансызға қаратылып сөйлеушінің түрліше шақыру,

айтылады. көзқарасы,ой реті, т.б. жекіру, т.б.

Мысалы: Менің Бәсе, солай болады Па, шіркін! Даусы

ойлаған ойымның деп айтып едім ғой. дауыс- ақ екен.

үстінен түстің,

Ботагөз.

2. Кітаппен жұмыс. 80- беттегі 66- жаттығуды дәптерлерімізге жазып, орындайық.

ІІ. Мағынаны тану.

Топтық жарыс.

Тірек сөздерді пайдалана отырып, мәтін құрастыру.

1- топқа: қыстырмалар (әрине, мүмкін, сірә, ендеше, біріншіден)

2- топқа: одағайлар (алақай, ойбай, бәрекелді, тәйт, япырмай)

3- топқа: қаратпа жасау үшін (мектебім, балалар, анашым, достар, әкем)

Мәтін құрай алмағандары сөйлемдер құрайды.

Сергіту сәті

«Сандық диктант»

Ескерту: Мысалдардағы 1- ліктер қаратпа сөздер, 2- ліктер қыстырма сөздер, 3-тіктер одағай сөздер.

1- топқа:

2, шәкірттер де өсіп, қанат қақты. Мен де сендерге көмектесемін, 1. 3, Жақа, ол Жоламанның дүмпуі ғой.

2- топқа: 1, ойын арзан, күлкі қымбат. 3, сол да сөз болып па? 2, осы істегеніміз дұрыс емес.

3- топқа: Тыңда, 1, Жамбылды. Апам келді, 3! 2, сендер тапсырманы уақытында орындамадыңдар.

ІІІ. Ой толғаныс

1. Ұжымдық тапсырма (жоба қорғау)

Қаратпа сөздер

Қыстырма сөздер

Одағай сөздер

2. Семантикалық кесте

Тақырыбы

Түрлері

Тыныс белгілері

Сөйлем мүшесі

Сөйлемнің қай шенінде?

Одағайдың тыныс белгісі

Оқшау сөздер

3

4

үтір

Нүктелі

үтір

Болады

Бола алмайды

Сөйлем соңында

Барлық шенінде

Нүкте, сызықша

Үтір, леп белгісі

Бағалау. Бағалау парағы жиналып алынады, оқушылар өздерін- өздері бағалайды.

Үйге тапсырма. Веен диаграммасын қолдана отырып, 80- беттегі 67- жаттығуды орындау.

Қорытындылау. Бүгінгі сабақтан алған әсерім.