ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

АТЫРАУ ОБЛЫСЫ ИСАТАЙ АУДАНЫ                                                                   ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРЕТІН АҚҚЫСТАУ ОРТА МЕКТЕБІ

 

                                                                     

                                                                   М.Ж.Султанова

 

 

 

Оқу үрдісіндегі жаңаша бағалау

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды:

Түпнұсқалық зерттеуде сыныптың «қара жәшік» сияқты техникалық метафорасы қолданылған және сол арқылы оқыту үшін бағалауды қолдану «қара жәшік» ішіндегі жұмыс ретінде белгілі болды.

Жоғарыда айтылған зерттеу бағалау арқылы оқытуды жақсарту бір қарағанда қарапайым болып көрінетін бес басты фактордан тұратындығын көрсетті:

1.Оқушылармен тиімді кері байланысты қамтамасыз ету.

2.Оқушылардың өзіндік оқуға белсенді қатысуы.

3.Бағалау нәтижелерін ескере отырып,оқытуды өзгерту.

4.Бағалаудың оқушылардың өзін-өзі бағалауы мен қызығушылығына едәуір ықпал ететіндігін мойындау,бұл өз кезегінде білім алуға түбегейлі түрде ықпал етеді.

5.Оқушылардың өздерін-өздері бағалай алуы және өздерінің оқуын қалай жақсартуға болатындығын түсінудің қажеттілігі.

Күтілетін нәтиже:

Жолдастары тарапынан жасалған тексеру, оқушының бір біріне сын көзбен қарап, жағдайға мән беруге үйретеді.

Кездескен қателерді оқудың келесі қадамында түзету жолдарын қарастырады.

Өзін өзі реттеп білім алуға көңіл бөлген сайын деңгейі жетіледі.

Нәтижесі бойынша өз жұмысын бағалайды, баланы анықтау бағалаудың тағы бір себебі болып келеді. Сонымен баға қою білімді және шеберлікті талап етеді. Оқушылардың оқу материалын меңгергенін тексеру және бағалау – білімді тексеру оқушының білім алуына көмектесіп, оқушы тақырыпты қаншалықты деңгейде меңгергенін ұғады.

 

                                                                                                                                                   18

        Мұғалім – Ұстаз тұлғасы, оның іс-әрекетінің сан – қырлылығынан ұстаз беделі деген ұғым туындайды. Мұғалімнің беделді болуының алғы шарттары: бірінші: балаға үлгілі болуы, және үлгі көрсетуші болуы керек.

Шебер педагог көзі қырақты, құлағы сергек, көкірегі ояу, білім беру саласында атқарылып жатқан игі істердің куәсі болуы керек. Сонымен бірге жаныңды шуаққа бөлеп, үлкен үмітке жетелеуші- білім беру саласы мұғалімдік мамандықтың сыры мен қырын шебер меңгерген, сол кәсіптің ыстығы мен суығын өзі де басынан кешірген адам нағыз ұстаздар, шынайы бапкерлер осындай қасиеті бар жандардан шығады.

   Қазіргі білім беруде бағалаудың мазмұны.

Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев жолдауында айтқандай: «Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 50 елдің қатарына жеткізетін, терезесі тең ететін - білім».  Сондықтан қазіргі даму кезеңі білім беру жүйесінің алдына оқыту үрдісінің технологияландыру мәселесін қойып отыр. 

«Білім беру жүйесінің басты міндеті оқытудың жаңа технологияларын енгізуге, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық коммуникациялық желілерге шығу, ұлттық және жалпы азаматтық құндылықтарды, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде жеке кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау» - деп Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының 8 – ші бабында көрсетілгендей ақпараттық технологияларды дамытуға басты міндет жүктейді.

«Бір сарынды және бір бағытта ұзақ жүргізілген іс-әрекет бала өміріне шексіз зиянын тигізеді. Сондықтан да оқыту барысында әр түрлі оқыту әдістері мен формаларын алмастыра отырып қолдану керек»,  - деп К.Ушинский айтқандай, жақсы мұғалім баланы қалай білімді де тәрбиелі етуді көздейді.

                                                                                                                  3          

Бағалаудың ең басты мақсаты, ол баланың өсіп жетілуін анықтап, оқушының қай деңгейге жеткенін бағалап, оқу бағдарламасындағы сабақтарды солардың талаптарына сай етіп, әр баланың тәжірибесінің табысты болуына септігін тигізу.

Сыныптағы бағалау тек қана техникалық тәсіл емес.Мұғалімдер жазбаша немесе ауызша түрде баға қою жолымен бағалайды.Олар қолданатын кез келген нысанның артында объективті немесе жеткілікті дәрежеде объективті емес нормалар мен стандарттар ғана емес,сондай-ақ баланың дамуы,оқуы және ынтасы туралы түсінік,сонымен қатар өзін-өзі бағалау,қабілеттілік және күш-жігер сияқты ұғымдарға  қатысты құндылықтар жатады.(Александер 2001).                                                                                               

Бағалау-одан арғы оқу туралы шешімді қабылдау мақсатымен оқытудың нәтижелерін жүйелі түрде жиынтықтауға бағытталған қызметі үшін қолданылатын термин.                                                                                    

Формативтік (қалыптастырушы) және жиынтық мақсат арасындағы айырмашылық 1960 жылдардан бастап белгіленген,бірақ берілген екі терминнің мәні нақты анықталмаған.Іс жүзінде бұдан анығырақ айырмашылық жіктеу және есеп беру үшін өткізілетін оқуды бағалау және нақты мақсаты оқушылардың оқуына ықпал етуге арналған оқытудың бөлігі ретінде бағалауды қолдану болып табылатын оқыту үшін бағалау арасында жүргізіледі.                                                                                                                     

Оқытуды,әдістері және осы мүмкіндіктерді іске асыру түрлерін жақсарту мүмкіндіктерін анықтауға бағытталған бағалау формативті немесе оқыту үшін бағалау  (ОҮБ) болып табылады. «Оқыту үшін бағалау» дербес тұжырымдама ретінде 1999 жылғы зеріттеу нәтижелері туралы мұғалімдерді және әдістеме жасаушыларды ақпараттандыру мақсатымен 1989 жылдан бастап жұмыс жүргізген Ұлыбритания академиктерінен құралған Бағалау Реформасының Тобы (Assessment Reform group) автор болған осы аттас (ОҮБ) кітапша жариялағаннан кейін белгілі болды.                                                                                                                                                                                                                                                                           4

          Сабақ соңында жиынтық бағалауды да қолдандым.Assessment Reform Group ,(2006). Testing , Motivation and Learning. [Тестілеу,қызықтыру және оқыту].Мысалы:

Оқушының аты-жөні

1-шідеңгей                         (5 балл)

2-ші деңгей    (4 балл)

3-ші деңгей

Сыныпта жиған балы

Үй жұм.              балы

Барлық

балл

Бағасы

 

1

2

3

4

5

1

2

3

4

1

2

 

 

 

 

1

Асқарқызы Ж

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

2

Бейсенбаева Д

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

3

Ғабит Е

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

4

Ғалымова А

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

5

Ғарифолла А

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

6

Ерболат Н

+

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

8балл

3балл

11 б

«5»

7

Еркебұланұлы Н

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

8

Еркінғалиев Е

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

9

Жантемирова І

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

10

Қаби Ә

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

11

ҚайырлиеваП

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

12

Қапсих Д

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

13

Қибат Н

+

+

+

+

V

V

-

-

-

-

-

4балл

2балл

6 б