«Оюлар»таңдау курсы бойынша сабақ жоспары.

Тақырыбы: Өрнектерді құрудың композициялық негізі

Мақсаты:Өрнектердің композициялық құрылымы туралы түсінік беру,өрнекті бұйымның бетіне реттеп орналастыруды,жүйелеуді үйрету, эстетикалық талғамын дамыту.

Көрнекілігі: суреттер, бояулар, парақтар

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі

2.Өткенді қайталау

-Оюлар түрлерін ата.

3.Жаңа тақырып бойынша жұмыс

Жаңа сабақты түсіндіру

    Геометриялық  өрнектер  кілемде,  шым  шиде,  ағаш  пен  тастан  өңделген  бұйымдарда сондай-ақ барлық дерлік  бұйымдарда  композиция  құру  барысында пайдаланады. Космогониялық  өрнектер  көбіне  кілемде,  жүзіктерде  кездеседі.

Жоғарыда  өрнектердің  композициялық  құрылымы  дегенді  айттық.

Композиция  дегеніміз -өрнекті  бұйымның  бетіне  реттеп  орналастыру,  жүйелеу.

Композициялық  тұйық  өрнектер  дегеніміз- шеңбер  ішінде,  түрлі  бұрыштар  ішінде  орналасқан өрнектер.

Өрнектерді  орналастыру  үшін  симметрия  сақталу  керек. 

Симметрия  дегеніміз- ою  өрнектің  екі  жағының  тең  болуы.  Ою-өрнекте  бір  элемент  қайталанып  келсе  мұны- ритм  дейміз.  Бұйымға  салынатын  ою-өрнектің  бояу  түрлерінің  бір-бірімен  үйлесіп,  жарасым  табуы – колорит  деп  аталады.

Мысалы: 

көк  түс – аспанды,  жасару,  өмір,  өсу  деген  мағынаны  білдіреді, 

қызыл  түс – оттың,  күннің  белгісі, 

қара  түс – жердің  түсі,  берекенің  белгісі, 

сары  түс – ақыл,  парасат,  байлықтың  белгісі,

ақ  түс – қуаныштың,  бақыттың,  тазалықтың  белгісі, 

жасыл  түс – жастықтың,  көктемнің  белгісін  білдіреді.

      Сонымен  қазақтың  ою  және  өрнек  деген  қос  сөзі  біріге  келіп,  латынша  орна мент  деген  ұғымды  білдіреді.   Мағынасы  әсемдеу,  сәндеу.  Ою  дегеніміз – бұй ымға  түсірілген  өрнекті  пышақпен  кесу  арқылы  өңдеу,  бұйымды  шабу  кезіндегі  ойып  өңдеу  жұмыстары.  Өрнек  дегеніміз – кез  келген  бұйымның  сыртына  түсірілетін  біртұтас  байланысты  әшекей.  Жалпы  алғанда  ою - өрнек  деге німіз - әдемі  ырғаққа  арнаулы  жүйемен  құрылған  өрнек  бөлшектері.

Шеберлер   бұйымға  салатын  ою - өрнектерді  жүйелеп,  бояуларын  да  үйлестіре  біледі.

4.Оқушылардың шығармашылық жұмыстары

1).Шеңбер ішіне, түрлі бұрыштар ішіне ою-өрнектерді орналастыру. Симметрия сақтау арқылы композиция құру.

2). Дайын жұмыстардан көрме жасау.Жұмыстарды талдау.

5.Сабақты қорытындылау

6.Үйге тапсырма беру.

Қорапшаларды ою-өрнектермен әшекейлеу.

№3 Қарабалық орта мектебі

Бастауыш сынып мұғалімі

Жумабаева Ж.К