"Описание материала:

"Балаларға фонетиканың қазақ тілінде алатын орны, тіл дыбыстарын терең зерттейтін сала екендігін түсіндіру.

Әр сөздің фонемадан тұратындығын, фонетика мен лексиканың бір-бірімен тығыз байланыста екендігін кеңінен түсіндіру.

Қазақ тіліндегі дыбыстардың дауысты және дауыссыз болып бөлінетіндігін жете түсіндіру үшін қажетті слайд.

Фонетика – тіл білімінің дыбыстық жағын зерттейтін сала.Фонетика дыбыстардың жасалу,айтылу,естілуі және буын,екпін,интонация мәселелерін қарастырады.

дыбыстары болмаса,тілсөздердегі дыбыстардың саны бірдей,бірақ бір дыбыс өзгеше болғандықтан мұндағы сөздердің мағынасы да әртүрлі болып тұр.

Тіл дыбыстары сөйлеу мүшелері арқылы жасалады.

Сөйлеу мүшелеріне өкпе,дауыс шымылдығы,ауыз қуысы,мұрын қуысы,таңдай,тіл,ерін жатады.Әр дыбыстың жасалуына сөйлеу мүшелерің қатысы да әртүрлі.

Соған орай тілдегі дыбыстар да әртүрлі болады.

Орыс әліпбиіне негізделген қазақ әліпбиінде қазақ тіліне тән дыбыстарды белгіліейтін 9 әріп бар ( ә,ғ,қ,ң,ө,ұ,ү,һ,і ) Қалғандыры – орыс тілі мен қазақ тіліне тән ортақ әріптер.

Әліпбидегі әріптердің баспахана ісіне бейімделген баспа түрі және қолмен жазу,құралдарына бейімделген жазба түрі бар.

Әліпбидегі әріптердің бас әріптері және кіші әріптері бар. Қазақ жазуында бас әріппен жазу латын әліпбиіне көшкеннен бастап пайда болды.

Бас әріпті қолдану кісі аттары мен жер – су атауларын газет – журнал, кітап аттарын басқа сөздерден тез жыратуға, сөйлем мағынасын тез түсінуге,және қысқарған сөздерді ( АҚШ,ҚазМУ ) белгілеуге өте қолайлы болды.

Ауа өкпеден кедергісіз шығып,үннен ғана тұратын дыбыстарды дауыты дыбыстар дейміз.

Қазақ тілінде 12 дауысты дыбыс бар : а,ә,и,о,ө,е,э,у,ұ,ү,ы,і Тілдің қатысына қарай дауысты дыбыстар жуан және жіңішке болып бөлінеді.

Тіл кейін шегініп,үсті дөңестену арқылы жасалған дауыстыдыбыстарды жуан дауыстылар дейміз.

Жуан даысты дыбыстар мыналар : а,о,ұ,ы,у. Тіл іған дауысты дыбыстарды қысаң дауыстылар дейміз.

Қысаң дауысты дыбыстар мыналар : ы,і,и,у,ұ,ү.