Киирии тыл.

Былыр былыргыттан сэргэ – ытык итэҕэл маспыт. Сэргэ саха киһи ыал буолбут, сырдык уоту оттубут бэлиэтэ буолар.

Биһиги өбүгэлэрбит сэргэ истэр уонна көрөр диэн итэҕэйэллэрэ. Ол иһин үөрүүлээх эбэтэр ыарахан күҥҥэ сэргэни кытта кэпсэтэллэрэ, оҕону-урууну мээнэ сэргэ таһыгар айдаардыбаттара. Онтон сылтаан сэргэ турар сирэ ытык миэстэ диэн ааттаммыта.

Сэргэ сүрүн анала дьиэни-уоту, тиэргэни, ыалы араҥаччылааһын буолар. Сэргэ – Айыы киһитэ Орто дойдуга олохсуйбутун көрдөрөр ытык бэлиэнэн ааҕыллар.

Сэргэ – саха материальнай культуратын биир дьикти көрүҥэ. Сэргэ сахаларга хайдах, хаһан баар буолбута чопчу быһарылла, ситэ-хото үөрэтиллэ-чинчийиллэ илик. Сэргэ араас көрүҥҥэ арахсар: тэлгэһэ, итэҕэл, ыһыах сэргэлэрэ.

Олох сайдан истэҕин аайы, сэргэни туһаныы, кини тас дьүһүнүн кубулутуу уларыйан иһэр. Билигин сэргэни дьон олохсуйар, түмсэр сирдэригэр, ытык сирдэргэ, айан суолун аартыктарыгар, урууга туруоруллар.

Дакылаатым аата: “Сэргэ – биһиги ытык маспыт”.

Сыала-соруга:Сэргэ диэн тугун билсиһиннэрии.

1.     Сэргэ тоҕо ытыктанарынөйдөтүү.

2.     Сэргэарааhын, сэргэтуруоруутунсиэрин-туомунбилсиһиннэрии.

Тойон сэргэбит

Тоҕус үйэ тухары

Тулхайдыбатын!

Дом!

Сэргэни  саха киhитэ олус ытыктыыр, сэргэҕэ кини сүгүрүйэр. Ол туhунан этнографтар,чинчийээччилэр, учёнайдар элбэхтик уонна итэҕэтиилээхтик суруйбуттара.Холобур, Вацлав Леопольдович Серошевскай «Якуты» диэн улэтигэр туох диэн бэлиэтээбитин истиэҕин: « Столбы коновязей считаются священными, с ними связано счастье дома… Богатые якуты, переменяя место жительства, не раз выкапывали и увозили с собой эти столбы…».

18 үйэҕэ сэргэ туhунан Иоганн Гмелин, Яков Линденау, 19 уйэ5э Маак, Трощанскай, Виташевскай,  Пекарскай, Худяков улэлэригэр билэбит.