Сабақ тақырыбы: Салыстырмалылық теориясының элементтері тарауын қайталау сабағы

Сабақ мақсаты:

·         Cалыстырмалылық принциптің негізгі қағидаларын білу және Ньютон заңдарынан туындайтын салыстырмалы принциптердің салдарларын пайымдау.

•      Есеп шығару арқылы білім- білік дағдыларын дамыту.

•      Оқушыларды ғалым өмірінен үлгі алуға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Бекіту

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, есеп шығару, тест

Құралдар:рефлекция жазуға арналған парақшалар, тест парақшалары, интерактивті тақта

Сабақ барысы

І.Ұйымдастыру

Бүгінгі көңіл күйімізді,сезімімізді алдымзда жатқан парақшаға белгілейміз

(№1 парақша таратылады)

ІІ. Мақсат қою

ІІІ.Үй жұмысын тексеру

1.      Оқып аяқтаған физиканың тарауын атаңдар?

2.      Механикадағы салыстырмалылық принципін кім ашты?

3.      Галилей түрлендіруін жазыңдар

4.      Инвариантты шамалар ұғымына анықтама беріңдер

5.      Эйнштейннің І постулаты

6.      Эйнштейннің ІІ постулаты

7.      Вакуумдегі жарық жылдамдығы  қандай формуламен анықталады?

8.      Кез келген ортадағы жарық жылдамдығының формуласын жазыңдар

9.      Толық энергияны анықтауда классикалық физика мен арнайы салыстырмалылық теория тұрғысынан қарастырсақ қандай өзгешелік бар?

10.  1кг зат аннигиляцияланғанда бөлінетін энергия мөлшері

ІҮ. Есеп шығару

1)  0,8с жылдамдықпен қозғалатын ұзындығы 100м ғарыш кемесінің ұзындығы неге тең?

; ;  l=0,6*100 м = 60м

2) Дене массасы 3 есе арту үшін, дене қандай жылдамдықпен қозғалуы керек?

m = 3 m0;    m = ;   ;   ;     v2 = c2 (1- )

;       = 0,94 c
3) Тыныштықтағы массасы 90 кг ғарышкердің 0,8с жылдамдықпен ұшып бара жатқан ғарыш кемесіндегі массасы неге тең?

m = ;   m = ;   m=

4) Массасы 18т жүкті көтергіш кран 5м биіктікке көтереді. Жүк массасы қандай шамаға өзгереді?

W=Δmc2=mgh

Δm===10-11кг

Ү. Тест

І нұсқа

1.Төмендегі ғалымдардың қайсысы арнайы салыстырмалылық теорияның негізін қалады?

а) Арно Пензиас                             б) Альберт Майкельсон
с) Альберт Эйнштейн                    д) Джеймс Максвелл

2. ХБЖ-де тыныштықтағы дене энергиясының өлшем бірлігі
а) Дж                б) Дж/кг                  с) Дж/м3                   д) кг м /с

3.  Эйнштейнформуласы:
а) Е = m0v2              б) Е = с m2              с) Е =             д) Е = mс2

4. Тыныштықтағы массасы жоқ бөлшек
а) электрон              б) фотон                с) нейтрон              д) протон

5. Ғарыш кемесі  0,95 с жылдамдықпен қозғалса, оның ұзындық өлшемі…
а) өседі             б) азаяды               с) өзгермейді

6.  Денені қыздырған кезде оның массасы…

а) өседі             б) азаяды               с) өзгермейді

7. Тыныштықтағы массасы 6кг дене 0,8с жылдамдықпен қозғалғандағы жылдамдығы неге тең?
а) 10 кг                    б) 6 кг               с) 4,8 кг                  д) 3,6 кг

8. Тыныштықтағы энергиясы  9*1013 Дж дене массасы неге тең?
а) 1 г                        б) 10 г                с) 100 г                   д) 1 кг

ІІ нұсқа

1. Арнайы салыстырмалылық теория қай жылы ашылды?
а) 1875                    б) 1905                   с) 1955                   д) 1975

2. Дене (бөлшек) импульсінің өлшем бірлігі
а) Дж/м                  б) Дж / кг               с) кг м / с                д) кг м / с2

3.  Релятивистік массаның формуласы:
а) m =          б) m = m0        с) m =            д) m = m0      

4. Вакуумдағы жарық жылдамдығы неге тең?
а) 300 000 м/с                б) 300 000 км/сағ               с) 300 000 км/с             д) 3*108 км/с

5. Дене жарық жылдамдығына жуық жылдамдықпен қозғалады. Оның массасы қозғалмайтын бақылаушымен салыстырғанда...

а) өседі             б) азаяды               с) өзгермейді

6. Жермен салыстырғанда 0,5с жылдамдықпен қозғалатын ғарыш кемесінен кеме бағытымен бағыттас жарық шоғын жібереді. Жарық шоғының Жермен салыстырғандағы жылдамдығы неге тең?

а) 0,5 с                            б) с                    с) 1,5 с                       д) с

7. Жарық жылдамдығына жуық жылдамдықпен қозғалатын ғарыш кемесіндегі уақыт...

 а) тезірек жүреді             б) баяу жүреді            
с)  Жерде және ғарыш кемеде бірдей жүреді

8. Электронның тыныштықтағы энергиясы
а) 8,1*10-14 Дж            б) 8,1*10-16 Дж             с) 2,7*10-15 Дж                  д) 2,7*10-22 Дж

№1

№2

№3

№4

№5

№6

№7

№8

Інұсқа

с

а

д

б

б

а

а

а

ІІ нұсқа

б

с

а

с

а

б

б

б

ҮІ. Бекіту(слайд арқылы)

ҮІІ.Үй жұмысы

Ү тарауды қайталау,әркім өзінің тыныштықтағы энергиясын есептеу

ҮІІІ.Қорытынды, бағалау

 Рефлексия

Әр оқушы сабақ соңындағы көңіл күйін оң жағындағы бағанға қойсын

 №1 қосымша    Аты-жөні

Сабақ басындағы көңіл-күйің

Балл

Сабақ соңындағы көңіл-күйің

6

5

4

3

2

1

0

І нұсқа

1.Төмендегі ғалымдардың қайсысы арнайы салыстырмалылық теорияның негізін қалады?

а) Арно Пензиас                             б) Альберт Майкельсон
с) Альберт Эйнштейн                    д) Джеймс Максвелл

2. ХБЖ-де тыныштықтағы дене энергиясының өлшем бірлігі
а) Дж                б) Дж/кг                  с) Дж/м3                   д) кг м /с

3.  Эйнштейнформуласы:
а) Е = m0v2              б) Е = с m2              с) Е =             д) Е = mс2

4. Тыныштықтағы массасы жоқ бөлшек
а) электрон              б) фотон                с) нейтрон              д) протон

5. Ғарыш кемесі  0,95 с жылдамдықпен қозғалса, оның ұзындық өлшемі…
а) өседі             б) азаяды               с) өзгермейді

6.  Денені қыздырған кезде оның массасы…

а) өседі             б) азаяды               с) өзгермейді

7. Тыныштықтағы массасы 6кг дене 0,8с жылдамдықпен қозғалғандағы жылдамдығы неге тең?
а) 10 кг                    б) 6 кг               с) 4,8 кг                  д) 3,6 кг

8. Тыныштықтағы энергиясы  9*1013 Дж дене массасы неге тең?
а) 1 г                        б) 10 г                с) 100 г                   д) 1 кг

ІІ нұсқа

1. Арнайы салыстырмалылық теория қай жылы ашылды?
а) 1875                    б) 1905                   с) 1955                   д) 1975

2. Дене (бөлшек) импульсінің өлшем бірлігі
а) Дж/м                  б) Дж / кг               с) кг м / с                д) кг м / с2

3.  Релятивистік массаның формуласы:
а) m =          б) m = m0        с) m =            д) m = m0      

4. Вакуумдағы жарық жылдамдығы неге тең?
а) 300 000 м/с                б) 300 000 км/сағ               с) 300 000 км/с             д) 3*108 км/с

5. Дене жарық жылдамдығына жуық жылдамдықпен қозғалады. Оның массасы қозғалмайтын бақылаушымен салыстырғанда...

а) өседі             б) азаяды               с) өзгермейді

6. Жермен салыстырғанда 0,5с жылдамдықпен қозғалатын ғарыш кемесінен кеме бағытымен бағыттас жарық шоғын жібереді. Жарық шоғының Жермен салыстырғандағы жылдамдығы неге тең?

а) 0,5 с                            б) с                    с) 1,5 с                       д) с

7. Жарық жылдамдығына жуық жылдамдықпен қозғалатын ғарыш кемесіндегі уақыт...

 а) тезірек жүреді             б) баяу жүреді            
с)  Жерде және ғарыш кемеде бірдей жүреді

8.