Күні:

Сыныбы: 8 в

Пәні:Биология

Сабақтың тақырыбы: Тістің құрылысы мен қызметі

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: оқушыларға тістің құрылысы, тістің эволюциясы және гигиенасы туралы кең көлемде түсінік беру.
Дамытушылық: Топтағы жұмыс арқылы шығармашылықпен жұмыс жасай отырып, дүниетанымын кеңейту, өз пікірін ашық, еркін қорғай алу дағдыларын қалыптастыру.
Тәрбиелік: Оқушыларды еңбексүйгіштікке, адалдыққа, адамгершілікке баулу. Тісті күтуге, тіс ауруларының алдын алуға тәрбие беру.
Сабақтың әдісі: Конвертегі әдіс,СТО әдісі,сұрақты қағып ал әдісі,венн диаграммасы
Сабақтың типі: Жаңа білім беру.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Пән аралық байланыс: экология,анатомия,валеология
Техникалық құралдары: Слайдтар, интерактивті тақта,плакаттар,портрет.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

-амандасу

-түгендеу

-психологиялық тренинг (түс таңдау арқылы әрбір оқушының мінезін білу»

2.Үй тапсырмасын сұрау

«Сырлы жұмбақтар» (үш бойдан 3 оқушы шығып жұмбақтардың жауабын шешеді)

Аяғы төртеу, жүре алмайды,
Не жатып бiр сәт те дем алмайды.
Отырған адамға дап-дайын,
Тiк ұстап тұрар тақтайын. (Орындық)

Күн нұрына қарық қып,
Үйдi тұрар жарық қып. (Терезе)

Әрі лап – лап, бері лап – лап,

Қанша үлкен болса да,

Орнына келер жапсақ. (Есік)

Жүруге аяғымен ерінед,

Нәрсеге өз - өзінен телінеді.

Адамға қашан болса пайдасы бар,

Бір мезгіл жарық болып көрінеді (Терезе)

Үстiнде есiгi,

Өзi орындық, әрi үстел,

Оқушылар бесiгi. (Парта)

«Конверттегі сұрақ әдісі»

Терезе (сұрақтар)

1.Асқорыту жүйесі дегеніміз не?

2.Өңеш құрылысына сипаттама бер.

3.Ауыз қуысының құрылысын сипатта.

4.Асқорыту мүшелерінің қабаттарын ата.

5.Тілдің құрылысы.

6.Соқырішек қай шекте орналасқан.

Есік (сұрақтар)

1.Ұлтабар қайда орналсақан.

2.Тағамның құрамы

3.Бүр дегеніміз не?

4.Тілдің негізгі қызметі?

5.Жұтқыншақтың қандай мүше.

6.Асқорыту мүшелерін атаңдар.

Есік (сұрақтар)

1.Тоқ ішектің соңғы бөлімі

2.Аппендикс қандай ауру?

3.Тағамның маңызы қандай.

4.Механикалық,химиялық өзгерсіке мысал келтір.

5.Қарынның орналасқан орны.

6.Қарынның құрылысын сипаттаңдар.

7.Тік ішек туралы не білесің?

8. Ас қорыту жолының едәуір ұзын бөлігі.

2.Талдау әдісі « Тез шапшаң» СТО

Асқорыту

Анықтама

Мүшелері

Құрылысы

Қызметі

Қабаттары

Жұтқыншақ

Пішіні

Орналасуы

Қызметі

Бездері

Бадамша бездерінің негізгі қызметі

Аш ішек

-пішіні

-ұзындығы

-қайда орналасқан

-қызметі

«Қызығушылығын ояту» (берілген әріптерден сөздердің тізбегін шығару)

Д ар з ы у н ә р

Қ ш а қ ы н ж т ұ

З у ы а ы с ы қ у

А к и д п е п н с

Жауабы: Нәруыздар,ауыз қуысы,жұтқыншақ,аппендикс

Жаңа сабақ жоспары

1.Тістің құрылысы.

2.Тістің гигенасы

3.Тістің қызметі

4.Тіс мәсуегі

Мұғалім тәжірибесі.

Май шам,шыны әйнек стакандағы салқын су сіріңке қатысуында тәжірибе жасау.

Бұл тәжірибе арқылы бүгін өткелі тұрған сабақтың теориясын ашу.Оқушы өз ойын айту.

Жұмбақ жасыру.

Ой шақыру

• 32 қайрақ
• Бірін-бірі шыңдайды (тіс)
• Қызыл түлкі ықпайды
• Өз інінен шықпайды (тіл)

Отыз екі орағым бар ғажайып,
Әттең, кейін кетеді ғой азайып. (тіс)

1. Жаңа сабақ түсіндіру. «Білгенге маржан,білмеске арзан»
   
   Оқушылар біз бүгін адамға күлгенде көрік беретін, онсыз тамақ жей алмайтын ең керек мүше тіс туралы кеңінен мәлімет аламыз.
   Суретке қара. ( оқушы ойымен бөлісу)

1. Дентин- лат:тіс Қай баланың тісі ауруы мүмкін?
   2.Тісті бүтін сақтау үшін не жеу керек?
   
   4. Мағынаны таныту.

1.Тістің құрылысы.

кіреуке

Әрбір жеке тісте:

I-тіс сауыты

II-тіс мойыны

III-тіс түбірі болады.

Дәнекер ұлпалы тіс пульпасы

Жүйке талшығы

Цемент заты

Тіс түбірі жақсүйектердегі арнайы ұяшықтарда орналасқан.Күрек және сойдақ тістердің түбірі бір-бірден болса,азу тістердің түбірі екеу немесе үшеу.Тіс түбірінің ұшында кішкене тесік болады.Осы тесік арқылы тістің ішіне қантамырлары мен жүйкелер енеді.

2.Тіс түбірі

Мұзафар Әлімбаев.

Көрнекті ақын Мұзафар Әлімбаевтің «апыл-ғұпыл ішкен ас,асқазанға түскен тас» деген нақылынан үлкен қорытынды шығаруға болады.

3.Тіс топтары.

Кіші азу тістер

Күрек тістер

Сойдақ шошақ тіс

Үлкен азу тістер

Сәби шақта тістердің дамуы.

Тіс гигиенасы.

Тіс мәсуегі.

Тіс пасталары.

Тіс аурулары.

Сабақты бекіту сұрақтары

1.Терминдер кабинеті.

Тіс сауыты-тістің ауыз қуысынан шығып тұрған негізгі бөлігі

Эмаль-тісмтің сыртын қаптап тұратын жылтыр қабықша.

Дентин-өте тығыз сүйек ұлпасынан түзілген тістің негізгі бөлігі

Тісжегі-Микробтардың әсерініен тістің дентин изатының бұзылуынан болатын ауру.

Парадантоз-

Гингивит-

2.Сызбаны сөйлет.

3.Бейнені танып біл (суретке қарап сөйлеу)

.

Цемент заты

Дәнекер ұлпалы тіс пулпасы

дентин

Нақты сан. Сәйкестендір.

Әрбір жақ сүйекте

Бір бірден

Сәбидің толық тістері шығып бітеді

16 тіс

Күрек,сойдақ тіс

12-14 жаста

Кіші азу тістер

8

Күрек тістер

8

Үлкен азу тістер

4

Сойдақ тістер

28-32

Ересек адамда тұрақты тіс

12

Ойын: «Ойлан тап!»
Тазалық көмекшілерін жұмбақ арқылы тап.
1. Дымқылдап күнде сен,
Қолыңа сүйкесең.
Кетіп кір - ласың,
Тап - таза боласың.
Бұл не? (сабын)
2. Шомылған баланы,
Аймалап алады.
Сипайды қолында,
Сипайды жонында.
Бұл не? (сүлгі)
3. Белінен қыссаң, аузынан
Ақ уыз шығады.
Бұл не? (тіс пастасы)
4. Бірі тісті жуады,
Бірі шаңды қуады.
Бұл не? (тіс, киім щёткасы)
5. Аузы жоқ, көзі жоқ,
Тілі жоқ, сөзі жоқ.
Бірақта тісі бар,
Шашыімен ісі бар.
Бұл не? (тарақ)
10. Тест.
1. Тісті күніне неше рет тазалау керек?
а) 5 ә) 4 б) 2
2. Тамақтан кейін тісіңді қандай сумен шаю керек?
а) жылы ә) салқын б) ыссы
3. Тісіміз мықты болу үшін қандай тағамдар жеген дұрыс
а) тәттіні ә) көкөністі б) суды
4. Ересек адамда неше тіс болады?
а) 16 ә) 22 б) 32
5. Тістің негізгі қызметі қандай?
а) тамақты жұту ә) тамақты қорыту б) тамақты шайнау

11. Сабақты қорыту
- Тіс күтімін жақсы біліп, оны үнемі жуып жүрсек, ас қорытуы бұзылмайды. Тамақты жақсы қорытамыз.
- Міне, балалар, біз денсаулық туралы тегін әңгімелеп отырған жоқпыз, бүгінгі сабағымызда тісімізді қалай сақтаймыз, не нәрселерден аулақ болуымыз керек, сол жөнінде білдік.
Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев халқымыздың денсаулығына өз жолдауында үлкен мән беріп, азаматтардың денсаулығына, дұрыс тамақтануына, қоршаған ортаның таза болуына күш салу қажеттілігін атап айтқан.
- Енді, оқушылар, біз де денсаулығымызды, соның ішінде тісімізді сақтау жолдарын білетін боламыз.

12. Бағалау.

Оқушыны бағалау парағы

р/с

Конверттегі сұрақтар

Талдау әдісі

Қызығу

шылығын ояту

Терминдер кабинеті

Сызбаны сөйлет

Бейнені танып біл

Нақты сан

Ұпай саны

5

Жалпы ұпай

саны

13. Үйге тапсырма.
1. Мәтінді оқу.
2. Денсаулық туралы мақал - мәтел жазу.
3. Тісті сақтау ережелерін жаттап ал