Сабақтың тақырыбы: Кенелер.Тіршілік ортасы, паразиттік тіршілік ету дағдысы.Сыртқы құрылысының және мінез-құлығының ерекшеліктері.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға кенелердің құрылысын, тіршілік ортасын,көбеюін, көптүрлілігін үйрету.

Білімділік: Оқушылар кенелердің негізгі ерекшеліктері мен тарататын аурулары туралы, ішкі және сыртқы құрылысы туралы білімін жетілдіреді.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, сөйлеу, есте сақтау қабілеттерін арттыра отырып, кенелерден сақтану жолдарымен таныстыру.

Тәрбиелік: Экологиялық тәрбие.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың типі: жаңа білім беру.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, ойын, әңгімелеу, СТО бағдарламасы.

Сабақтың көрнекіліктері: Интерактивті тақта, слайдтар, кестелер, суреттер, стикерлер.

Күтілетін нәтиже: Кенелер туралы біледі, логикалық ойлауы дамыған, зейінді тұлға қалыптасады.

Сабақтың барысы:1.Ұйымдастыру кезеңі.

А) Оқушылармен сәлемдесіп, түгендеу.

Б) Оқушыларды топқа бөлу.

С) Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.

(Бір-біріне жылы лебіздерін білдіру)

2.Үй тапсырмасын тексеру. «Кім шапшаң?»

*Өрмекшітәріздестердің сыртқы құрылысы қандай?

*Өрмекшітәріздестерге тән жүйе.

*Өрмекшітәріздестердің тыныс алу мүшесі.

*Өрмекшілер өрмекауды қалай тоқиды?

*Өрмекшілер қалай көбейеді?

*Өрмекшілердің табиғаттағы маңызы қандай?

*Өрмекшілердің адам өміріндегі маңызы қандай?

3. Жаңа сабақ. «Алтын балық»

Оқушылар оқулықтағы тақырыппен танысып болған соң, әр топтың бір мүшесі балыққа арналған аквариумда отырады.Әр топтан оқушылар тақырыпқа байланысты балыққа сұрақтар беріп, аквариумда отырған оқушы жауап береді.Мұғалім көмектесіп отырады.

«Мағынаны таны»

Оқушылар берілген ауруларды қай кенелер тарататынын тауып, дәптерлеріне жазады.

Энцефалит-

Пироплазмоз-

Әкаяқ-

Қышыма-

Беріш-

«Қызықты мәлімет»

Кене энцефалиті (encephalіtіs acarіnarum) – кене арқылы тарайтын, ми қабынуын және орталық жүйке қабынуын тудырып, орталық жүйке жүйесін қатты зақымдайтын, жедел өтетін жұқпалы ауру. Кейде Кене энцефалитін табиғи-ошақты тайгалық энцефалит, көктемгі-жаздық энцефалит деп те атайды.

Егер сіз жұмыста, демалыста, саяжайда болсаңыз, кене энцефалиті ауруын қоздырушы, тасымалдаушы кененің шағуы мүмкін екенін естен шығармағаныңыз жөн. Зақымдалу кезінен аурудың бірінші белгілерінің пайда болуы 3 күннен 15 күнге созылады. Аурудың белгілері: температура (дене қызуы) жоғарылайды, бұлшық еттер ауырады, жүрек айниды, ауру адам құса бастайды. Ауыр жағдайларда дененің жоғары бөліктері, иық пен мойынның салдануы мүмкін, бұл өз кезегінде мүгедектікке әкеліп соғады. Кенелердің белсенді түрде шыға бастауы мен шағуы ерте көктем — наурыз, сәуір айларынан басталып, күздің соңына дейін жалғасады. Алайда олардың көбеюі сәуір-маусым айларында байқалады және ауа райына байланысты болып келеді. Шағатын және қан соратындар — ұрғашы кенелер және олар вирусты өз ұрпақтарына қалдырады. Кенелер бастың шаш бөлігін, мойын, қолтықтың астын, шаптарын, дененің кез келген бөлігін ауыртпай шағады.

«Алты қалпақ» әдісін пайлана отырып оқушылар:

Ақ (ақ бұлттар)-фактілер, цифрлар және мәліметтерді таза күйінде беру (Кенелерге жалпы сипаттама)

Қызыл (от) – ішкі сезім, эмоция, сезінулер және интуицияны білдіру

(Адамды кене шағып алғанда қандай күй кешеді?)

Қара (тұман)– негативті ойлау (Кенелер қандай жағдайда зиян? Күресу шаралары).

Сары (күн)- оптимизмді, ашықтықты, позитивті және конструктивті ойлар,ұсыныстар ( Кенелерден күресуге болады, өйткені.....)

Жасыл (дала) – жаңа идеялар ағымын тудыратын шығармашылық ойлар (Кенелерге байланысты бес жолды өлең немесе оларға қатысты мақалдар айту)

Көк (аспан)– жоғары деңгейдегі жалпы көзқарастарды білдіреді, қорытындылайды (Кенелердің маңызы).

«Салыстыру»

Шаршылы өрмекші мен кенені салыстырып, айырмашылықтары мен ұқсастықтарын тауып кестені толтырады.

Шаршылы өрмекшінің

ерекшеліктері

Ұқсастықтары

Кененің

ерекшеліктері

Сергіту сәті. «Мен қандаймын?»

Әр бала қолындағы доп арқылы өз қасиетін атайды.

Мысалы: Мен батылмын немесе мен шыншылмын т.с.с.

4.Сабақты қорытындылау. Кестені толтыру.

Буынаяқтылардың

өкілі

Құрылысы

Қоректенуі

Тыныс

алуы

Қан

айналымы

Тірш.

орта-

сы

Көбеюі

Кене

5.Сабақты бекіту. «Екі жұлдыз, бір тілек»

Оқушылар екі жақсы деп санаған пікірлер мен сұрақтарды айтады, ұнамаған бір пікірді қайта қарастыруын сұранады.

6.Үйге тапсырма. Кенелер.Тіршілік ортасы,паразиттік тіршілік ету дағдысы.

Кенеден сақтану жолдары туралы мәлімет жазып келу.

7.Бағалау критерийіне сүйене отырып, оқушылар бағаланады.

Жеңімпаз топ анықталады.

Тақырыбы

Мақсаты

«2»

«3»

«4»

«5»

Кенелер.Тіршілік ортасы, паразиттік тіршілік ету дағдысы.Сыртқы құрылысының және мінез-құлығының ерекшеліктері

Кенелердің құрылысын, тіршілік

ортасын,көбеюін, көптүрлілігін, тарататын ауруларын білу.

Кенелер

туралы білмейді.

0-1 ұпай

Кенелердің құрылысын біледі.

2-6 ұпай

Кенелердің құрылысын, тіршілік

ортасын,көбеюін біледі.

7-10 ұпай

Кенелер-

дің құрылы-сын, тіршілік

ортасын,

көбеюін, көптүрлі-лігін, негізгі

ерекше-ліктерін біледі

11-14 ұпай