•Қалқанша без (glandulathyroidea, лат. glandula - без, гр. thyreos —қалқан) - шеткіішкі секреция безі. Қалқанша без сырты дәнекерұлпалыққапшықпенқапталған. Қапшықтанқалқанша без ішінетаралатындәнекерұлпалыперделіктер без паренхимасынбөлікшелергебөледі. Бөлікшелеркөптегенкөпіршіктерден ( фолликулдардан) тұрады. Фолликул қуысынқұрамындакүрделі протеин — тироглобулинболатынқоймалжыңзат — коллоид толтырыптұрады. Фолликул қабырғасынекітүрліклеткаларқұрайды. Тироциттержәнепарафолликулалынемесе К-жасушалар. Тироциттерұлпалардыңдамуына, өсуіне, протеиндердің, көмірсулардың, майлардың, йодтыңалмасуынаәсерететін, құрамында йод болатын тироксин жәнетрийодтиронингормондарынбөліпшығарады. Азыққұрамында йод жетіспесе, ондажануарларорганизміндеэндомиялық зоб ауруыөршиді.