Предметни (Кхеторан): Ц1ердешнийн суффиксех лаьцна кхетамбалар.

Метопредметни (Кхиоран 1алашо): Ц1ердешнех 1амийнарг карладаккхар, т1еч1аг1дар.Юкъара а, долахь а ц1ердешнаш, цхьаллин а, дукхаллин  а терахь, ц1ердешнийн грамматически классашца,  ц1ердешнийн дажарш, легор. Дешархойн хаарш к1оргдар, шордар. Берийнойладешаран т1еерзор.

 

Личностни (Кхетош -  кхиоран 1алашо): Шен матте болу безам кхиор.

•Моттвайларцабахь, цуьнансийцадахь, вайнкъомансий а

дужур  ду. (М. Сулаев)

•Метт…. сий, вайнсийцадайа,

Т1еман ларюьлуьйтушхийца,

Дитинасийдайша, дедайша! (Кибиев М.)

•Матт…. шерахилардацкоьртаниг, говза хила веза. •Матт…вайна1амадо назманашала,1амадо биццабанвайннаной, дай.1амадо бохург дан Сийлахьчу Дала… (С-М. Гелагаев).

        Матт… мух-мухха а хилар (кхечуметтандешнехиэдешдийцар)

  – мух-мухха а ойлаярду: билгалза, гергарчухьесапехь.

       Хьайнматт…. айпашцадохуш, хастам а, сий-лерам а д1алоцунна.

•Шенмахке болу бакъ безам, шенматт… бацахь, маь1на долуш

бац (К. Паустовский).

•Нохчийнматт…. хаза а, хьалдолуш а мотт бац, нагахькхоччуш

дика хуушхьовелахь.  (Л. Толстой).

       Массоа хIуманна духе кхиагIерташ, берашашегадечухаттаршна,вунодикакхеташ, суртхIоттош, жоьпашлора воккхачустага.

      Цоцарнадуьйцура: поп, наж, хьегI, база, дакх… муьлхадечигаш ю, уьшмичакоьчалшна мега а.

      – … ЭгIаза жима маргIалхадо а, кагдан а, олхазарийнбаннашдохо а мегардац, диканаш, – хьоьхурахьуьнхочоберашна…

       Муха хадор дара кортоштIебаьццарагенаш-гIашхьоькхуш: «Марша догIийла шу, тхандоттагIий!» - бохушсанна, хьесталомаргIалш. ГечдийрдарийткъаIаламо дог хьоьстуш, зевнечуэшаршцашайндахархестошдекачуолхазаршнабохам бича?..