ІІ – ж/ж               Мерзімі:                           Сыныбы:     2/1 

 

Тоқсандық  тақырыбы:    Қазақтың  аспаптық  музыкасы.

 

Сабақтың  тақырыбы:    Дәстүрлі  күйшілік  өнер.

 

Сабақтың  мақсаты:     Халық  музыкасы  арқылы  күйші 

                                           сазгерлерге  тоқталу , таныстыру ,

                                            насихаттау.

 

Білімділік  мәні :       Жан – жақты  білімдерін  арттырып ,

                                    музыкалық  сауаттылығын  ашу .

 

Дамытушылығы:      Музыкаға  деген  ықыласын  арттырып,есте    

                            сақтау,  есту  қабылеттерін қалыптастыру,  дамыту.

 

Тәрбиелік  мәні :       Қазақ  халқының  рухани  қазынасы  күй 

                                    өнерін   тыңдату  арқылы  бойына  сіңіру.

 

Сабақтың  әдісі:     Жаңа  сабақ ,түсіндіру , әңгімелеу,  әндету ,

                                   сауат  ашу , сергіту .

 

Пәнаралық  байланысы:  Әдебиет ,тарих , жаратылыстану .

 

Пайдаланған  оқу - әдістемелік әдебиеттер:

                                        « Музыка»  оқулығы     5  сынып

        «Атамұра»   бағдарламасы.

 

Авторлары: А.Жайымов, Б.Ысқақов, Ж.Еңсепов. Ж.Сәрсембенов.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

№

Сабақ барысы

Уақыты

Жоспары

1

Ұйымдастыру

2 минут

Сәлемдесу,

Әнұран  әндету.

2

Өткен сабақты сұрау

4 минут

Халық  музыкасы  қазынам

23

Жаңа сабақты түсіндіру

10 минут

Дәстүрлі  күйшілік  өнер

4

Музыкалық тыңдау

3 минут

«Ақсақ  кұлан», 

«Сарыарқа».

5

Әндету

8 минут

«Біз  шадыман  баламыз»

6

Шығармашылық жұмыс

3 минут

Сурет  салу, бейнелеу, әңгімелеу.

7

Музыкалық ойындар

10 минут

Әуенді  тыңда  да  тап!

8

Қорытындылау

5минут

Күйшілік  өнер

9

Бағалау

3минут

«5», «4», «3».

10

Үйге тапсырма

2 минут

 Төкпе  және  шертпе  күй

  

Сабақтың   барысы:

Иә,  балалар  біздің  бүгінгі  өтетің жаңа  сабағымыздың  тақырыбы:         

                 « Дәстүрлі  күйшілік  өнер».

 

Музыка  аспаптарында  орндалатын  шығармаларды  аспаптық  музыка  деп  атайды.  Қазақтың  домбыра ,қобыз , сыбызғы , шертер  сияқты  ұлттық  музыкалық  аспаптарында  орындалатын  әуен – саз  күй  деп  аталады.

    

      К ү й  -  бағдарлы  мазмұны  бар , көркемдігі  жоғары  аспаптық жанр .Онда  табиғат  құбылыстары , тарихи  оқиғалар , халық  мерекелері , жан – жануарлар , аңыз – ертегілер , жеке  адамдар , адам  сезімдері , түрлі  оқиғалар  мен  құбылыстар  суреттеледі.

      Күйлер  тақырыбы  мен  мазмұнына   қарай  аңыз -  күйлер , тартыс  күйлер ,тарихи  күйлер , арнау күйлер , лирикалық  күйлер , психологиялық  күйлер болып  жіктеледі.

     Домбыра  күйлері орындалу  ерекшеліктеріне  қарай  т ө к п е

және  ш е р т п е   деп екі  түрге  бөлінеді.

     Төкпе  күйлер  тұрақты  екпін  мен өлшемде , оң қолдың  тұтас сілтенуімен  орындалады.  Ал шертпе  күйлер  көбіне  жалғыз  дауысты  болып , оң  саусақтарының ұшымен  орындалады.

     Қазақтың  халық  аспаптық  музыкасының бүгінгі  күнге  жетуіне  атақты домбырашылар  Дина  Нұрпейісова, Оқап  Қабиғожин , Науша  және  Махамбет  Бөкейхановтар , Лұқпан Мұхитов , Қали Жантілеуов , Ғылман Хайрошев , Төлеген  Аршанов , Смағұл  Көшекбаев,Ғабдұлман  Матовтардың  сіңірген  еңбектері  ұшан – теңіз.

 

 Музыкалық   шығарма  тыңдау:

      

       Халық  күйі «Ақсақ  құлан»

       Құрманғазының  күйі « Сарыарқа »

       Динаның  күйі  «Бұлбұл»

 

Музыкалық  сауат  ашу :

                   

                   Жай  метрлер  мен  өлшемдер.

 

         Берілген  акценті  бір үлестен  кейін  қайталанатын  метрді – екі  үлесті ,  ал  екі  үлестен кейін  келетін  метрді  үш  үлесті  метр  деп  атайды.  Осындай  бір  акценті  ғана  бар  метрлер  мен  оларды  көрсететін  өлшемдерді  ж а й   м е т р л е р   мен  ө л ш е м д е р   дейді.

 

Мысалы :   Екі  үлесті  өлшемдер:   2  ;        2   ;       2;

                                                             2           4           8

 

                  Үш  үлесті  өлшемдер:         3  ;          3  ;         3  ;

                                                                  2            4             8

 

 

 

Дауыс  ашу  жаттығуларын  орындау.

 

 *     Дұрыс  тыныс  алу  - әншілік  өнердегі  басты              

        алғышарттардың  бірі,  оларды    үнемі  орындау  қажет.

 

  *      Әнді дұрыс айту үшін музыканы зейін қойып тыңда.

 

  *     Әнді  түзу  тұрып  немесе  түзу  отырып   орында.

 

 *     Әнді  бастар  алдында  асықпай  ішіңнен дем  ал.

 

  *     Сөздің  ортасында  дем  алма.

 

  *    Әннің  сөзіндегі  дауысты  дыбыстарды  және дауыссыз  

    дыбыстарды  анық,    түсінікті  етіп  айт.

Әндету:                   

                            Біз  шадыман  баламыз

 

  Әнін  жазған  Ә.Бейсеуов.     Өлеңін  жазған С.Қалиев. 

 

1.      Аппақ , аппақ , қар  аппақ ,

Қар  жамылған  дала  аппақ   .

Қырау – қырау  тал  аппақ-

 Айналаның  бәрі  аппақ.     2 рет.

         

             

             2. Аппақ   біздің  шанамыз ,

                Аппақ   қырдан  ағамыз.

                Сауық  -  сайран  саламыз,

                 Біз  шадыман  баламыз!           2  рет.

 

 

Қорытындылау:

 

*   Тарихи  оқиғаларға арналған  ән – күйлерді  ата.

 

*   Аңыз – күйлерді білесің бе ?

 

*    Халықтың  тұрмыс – тіршілігіне ,  салт – дәстүріне

      байланысты шыққан  күйлерді  есіңе  түсір.

 

*    Аспаптық  музыка  дегеніміз  не?

 

*     Күйдің  қандай  түрлері  бар?

 

 

Үйге  тапсырма:

 

*   Дәстүрлі  күйшілік  өнер  дегеніміз  не?

 

*   Қандай  халық  күйшілерін  білесің?

 

*   Қазақтың   музыкалық  аспаптарын ата,  суретін  салу.

 

Бағалау:  «5»    -     «4»    -      «3»      -