Ашық сабақ тақырыбы: Біржасушалы жәндіктердің табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы. Сабақ мақсаты: Білімділік: Біржасушалы жәндіктердің табиғаттағы, адам өміріндегі маңызын, паразит жәндіктер қоздыратын аурулар және олармен күресу жолдарын түсіндіру. Дамытушылық: Оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту, ой - өрісін кеңейту, есте сақтау дағдысын қалыптастыру. Пәнге деген қызығушылығын ояту. Еркін сөйлеп, ойын жеткізуге, салыстыра білуге үйрету. Тәрбиелік: Жаңа білімді игерте отырып, санитарлық - гигиеналық тәрбие беру. Сабақ түрі: Аралас сабақ Сабақ әдісі: Тірек - сызба, Венн диаграммасы. Көрнекілігі: біржасушалы жәндіктер суреті, кесте. Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, валеология Сабақ барысы: 1. Ұйымдастыру. 2. Үй тапсырамасын тексеру. 3. Жаңа сабақты түсіндіру. 4. Бекіту. 5. Қорытындылау. 6. Үйге тапсырма. 7. Бағалау. Кіріспе бөлім. Ұйымдастыру. Сәлеметсіздер ме, оқушылар. Бүгін біз жаңа тақырып: «Біржасушалылардың адам өміріндегі, табиғаттағы маңызы» атты жаңа тақырыпты меңгереміз. Жаңа тақырыпты меңгермес бұрын өткен тақырыптар туралы білімдерін қайталап еске түсіру мақсатында оқушылардын білімдерін тексеру, яғни біржасушалылардың тіршілік әрекеті. Үйге қандай тапсырма берілді? Жауап: Біржасушалы жәндіктердің тіршілік әрекеті. Негізгі бөлім. Үй тапсырмасын тірек сызба жұмысымен тексеру. Біржасушалы жәндіктер класы 2. «Кім жылдам?» ойыны. 1. Қарапайымдар ғылымда қашан және қандай жағдайда белгілі болды? 2. Қарапайымдар табиғатта қай жерлерде көп таралған? 3. Цистаның қандай маңызы бар? 4. Кірпікшелі біржасушалы жәндік? 5. Денесінде хлоропласторы бар біржасушалы жәндік? 6. Дене пішіні тұрақсыз жалған аяқты жәндік? 3. «Құпия сан» ойыны. 1. Өсімдіктер тәрізді қоректенетін жәндік? 2. Қыста жәндіктер неге өлмейді? 3. Денесінде бақалшақ болатын амебаның түрі? 4. Домаланғының бір түрінің шоғырында қанша жасушаға дейін болады? 5. Эвглена мен домаланғыны басқаша қалай атайды? 6. Амеба мен арцелланың басқаша атауы? Жауаптары: 1. Тамыраяқтылар. 2. Арцелла. 3. Талшықтылар. 4. Эвглена 5. Циста түзейді 6. 500 - 1000 4. «Кім тапқыр?» жұмбақ ертегі. Баяғы өткен заманда бір патша өмір сүріпті. Ол өте ақылды және қарапайым болған екен. Патшаның үш ұлы болған, олардың мінез - құлқы мен жаратылысында өзгешіліктер болыпты. Үлкені - бір орында тұра алмайтын, соған сай мінезі де құбылмалы екен. Ортаншысы - өте сәнқой болыпты, күндіз жасыл көйлек кисе, түнде ақ көйлек киіпті. Үнемі төбесінен бір тал үкісі түспепті. Ал кішісі - ерекше пысық болыпты, оның әдемі кірпіктеріне қызықпаған ел қалмайды. Тіпті екі «жүрегі» болғанға ұқсайды. Бірақ, осы үш ұлдан көптеген елдер зиян шегіпті де, патшаға арыз айтушылар көбейіпті. Сонда әбден шаршаған патша халыққа мынандай үндеу тастапты: « Менің ұлдарымның бойында ерекше қасиеттері бар, кімде – кім сол қасиеттерін тапса, бас уәзірім болады» - депті. Ал, қане ойланайық! Кім тапқыр екен? Жаңа сабақты түсіндіру барысы. Оқушылардың алдын ала берілген хабарламасын тыңдап, толықтыру. 1 - оқушы. Біржасушалы жәндіктердің пайдасы. 2 - оқушы. Біржасушалы жәндіктердің зиянын. Жалпы біржасушалы жәндіктер екі топқа бөлінеді: 1. Еркін жүріп тіршілік ететін біржасушалылар 2. Адам мен жануарлардың әртүрлі мүшесінде паразиттік тіршілік етіп, түрлі аурулар тудыратын біржасушалылар. Еркін жүріп тіршілік етіп, түрлі ауру тудыратындардың табиғатта және адам өмірінде өзіндік маңызы зор. Бұлардың көпшілігі бактериялармен қоректеніп, суды тазартады. Мысалы жасыл эвленаны санитарлық жәндік деп аталу себебі, ол суды тазартады. Өздері тұщы су шаяндарына, ұсақ шаяндарға, біржасушалы жәндіктерге, балықтар мен шабақтарға, басқа да су жәндіктеріне қорек болады. Біржасушалы жәндіктердің қалдықтарынан су түбіндегі шөгінді құралады. Геолог ғылымдар осы шөгінділер жинақталған жерлерде мұнайдың мол қоры болатындығын анықтаған. Топырақ түзуге де өз үлестерін қосады. Қарапайымдардың ішінде адам өмірі мен жануарлардың әртурлі мүшелерінде паразиттік тіршілік етіп, түрлі ауру тудыратындары да көп. Соларды мына кестеден қарап, толықтырайық. Паразитті тіршілік ететін жәндіктер