Олимпиада есептері

10 сынып-1 Көмірсутек. 5 балл.

Өнеркәсіптік органикалық синтезде кеңінен қолданылатын газ тәрізді көмірсутектің үлгісі толық жанғанда түзілшен судың массасы бастапқы үлгінің массасына тең болады. Көмірсутектің құрылысын анықтаңыздар.

Шешуі:

газ тәтізді көмірсутектің жану теңдеуі:

Cn Hm +=n CO2 + H2O

Көмірсутектің үлгісінің массасы 12n + m, түзілген судың массасы . Есептің шарты бойынша: 9m = 12n + m. Бұдан: n: m = 2:3.

Демек, көмірсутектің қарапайым формуласы: C2H3. Мұнда нақты қосылыс жоқ. Демек, көмірсутектің формуласы -C4 H6. Алкиндер мен алка- диендердің қатарынан есептің шартына ең сәйкес келетіні өнеркәсіпте каучук алу үшін кең қолданатын бутадиен - 1,3 (CH2 = CH - CH = CH2).

10 сынып-2 Қоспалар. 6 балл

Массасы 50 г CaCO3, Ca3 (PO 4)2 және (NH4)2 CO3 қоспасын қақтағанда түзілген 25,2 г қалдыққа алдымен судың артық мөлшерін жіберген. Сонда ерімей қалған қалдықтың массасы 14,0 болған. Қоспадағы аммоний карбонатының массасын анықтаңыздар.

Шешуі: қақтағанда кальций мен аммоний карбонаттары ғана ыдырайды:

t0

CaCO3 CaO + CO2

100г/моль 56 г/моль

t0

(NH4)2 CO3 2NH3 + CO2 + H2O

Демек, 25,2 г қалдық CaO немесе Ca3 (PO4)2 қоспасы болғаны.

m(CaO) + m(Ca3(PO4)2) = 25,2 г

Кальций окциді мен фосфатының қалдығын сумен өңдегенде тек кальций оксиді ғана суда ериді:

CaO + H2O = Ca (OH)2

Оған CO2 газының артық мөлшерін жібергенде:

Ca (OH)2 + CO2 CaO3 + H2O

CaCO3 + CO2 + H2O Ca (HCO3)2

Демек, кальций фосфатының массасы 14 г (2) теңдеу бойынша CaO массасын табамыз

m(CaO) = 25,2 г - 14 = 11,2 г

(1) теңдеуге сүйеніп, CaCO3 массасын табыңыз:

n(CaCO3) = n (CaO) =

m (CaCO3) = 0,2 моль * 100г/ моль = 20г

Демек, m ((NH4)2 CO3) = 50г - (14г + 20г) = 16г