ӨЗЕКТІЛІГІ:

Жарықдиодтты шамдарын  тұрмыста пайдалану- бұл  жарықтандыру жүйесін жақсарту,энергияны,табиғат байлықтарын, әр азаматтың жеке қаражатын үнемдеуге мүмкіндік беруі

1.2 ЗЕРТТЕУДІҢ ЖАҢАШЫЛДЫҒЫ

Қолданыстағы қыздыру шамдары энергияны көп шығындайды, ал электр қуатын үнемдейтін люминесценциялық шамдардың  бәрінің ішінде сынап бар. Бұл зиянды қалдықты далаға тастауға болмайтынын халықтың санасына жеткізе алмай жатқанымыз белгілі. Халық оны пайдаланып, кез келген жерге тастап жатыр.

Сынап өте майда ұнтақ күйінде. Ол істен шыққанда жарылып, көзге көрінбей, ауаға тарап кетеді. Сөйтіп, адамды ақырындап улай береді. Сонымен қатар, ондай шамдар көзге өте зиян. Монитор, теледидар экраны сияқты жыпылықтап тұрады. Ол көзіңізге қатты байқалмаса да, миыңызды қатты шаршатады.

Ал жарықдиод шамдары энергияны аз тұтынады, жарықтандыру желісінде тиімді,денсаулыққа және табиғатқа зияны жоқ 

1.3 ЖҰМЫСТЫҢ МАҚСАТЫ

Жарықдиодты шамдарының жарықтану жүйесіндегі мүмкіндіктері мен энергия үнемдеудегі тиімділігін зерттеу.

1.4. ЗЕРТТЕУ БОЛЖАМЫ

Дәстүрлі қолданыстағы жарық шамдарымен  салыстырғанда, энергияны аз тұтынады, жарық шығару әсері өте жоғары болады деп болжаймын.

1.5. ЖҰМЫС МІНДЕТТЕРІ

1.     Тақырып бойынша мәлімет жинақтау.

2.     Жарықдиодтты шамдарын қолданыстағы шамдармен салыстыра зерттеу.

3.     Жарықтандыру жүйесінде қолдану тиімділігі мен кемшіліктерін анықтау

      4. Бүгінгі электр энергиясын үнемдеу тиімділігін есептеу.

2.НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1 ЖАРЫҚДИОД ШАМДАРЫНЫҢ ШЫҒУ ТАРИХЫ.

Сәуле шығаратын диод — электронды-кемтіктік өткел немесе металл-шалаөткізгіш түйіспесі арқылы электр тогы жүргенде спектрдің инфра қызыл көрінетін немесе УФ диапозонында оптикалық жарық шығаратын шалаөткізгіш диод. Сәуле шығарудыңжиілікдиапазонынасәйкесинфрақызылСәулешығаратындиоджәнежарықтанатынсәулелікдиодтарнемесесәуледиодтарыдепажыратылады.

            Сәулешығаратындиодтыңәрекетіинжекциялықэлектролюминесценция құбылысынанегізделген: сәулешығарушала өткізгішөткелгеіргелесжатқаншалаөткізгіштіңаумағына (Сәулешығаратындиодтыңактивтіаумағына) берілгенкернеудіңәсеріненинжекцияжасағаннегізгіеместеңгерілмегензарядтасымалдаушылардыңтосынрекомбинациясынәтижесіндепайдаболады. Сәулешығаратындиодтыжасауүшінкөбіне GaAs, GaP, SiC жәнеқаттыертінділерпайдаланылады.

                Жарық диод – электр тогын өткізген кезде белгілі бір түсті сәулені шығаратын жартылай өткізгіш аспап. Шығарылатын сәуленің спектрлік сипаттамалары жартылай өткізгішке қолданылған химиялық құрамға байланысты болып келеді. Жарық диод дәстүрлі жарық көздеріне мүлдем ұқсамайды. Оның ішінде газ бен қыздыру жібі болмайды. Оның сынғыш шыны сауыты және жылжып кету қаупіне ие бөлшектері жоқ.

Жарықдиод шамдарының пайда болғанына ғасырға жуық уақыт өтті.

           1907 жылы Британ ғалымы Генри Раунд жарықдиод шамдарының негізін қалаған. Кристалл CaSi-мен жұмыс кезінде жарық эмиссия құбылысын байқайды.

Ғылыми зерттеу нәтижесінде кремний карбидтен (СаSi) электрлену әсерінен жарық пайда болатыныан дәлелдеген.

 Раунд төмен кернеуде сары жарық пайда болатынын аңғарған. Ал кернеуді жоғарлатқанда жарық көк түске ауысқан. 1920 жылға дейін жарықдиод жарығын зерттеумен ешкім айналыспайды..
                1923 жылы  орыс ғалымы Олег Владимирович Лосев алғашқы жарықдиодын құрастырып, қарапайым радиоқабылдағашта пайдаланып ток жүрген кезде жарық шығарған.   Лосев  жарықдиодтары туралы көптеген мақалалар жариялады. Диодтардың жарық спектрінің вольтамперлік характеристикасына анықтама берді.

                1927 жылы орыс ғалымы «жарық релесін» патентеуімен аты шықты.  Осы патентімен Лосевкоммуникациялау мақсатында жарықдиодтарын пайдалауды бастады. Раунд пен Лосев жарықдиод шамдарын ашқанымен ол кезде карбид кремнии диодтары аз жарық шығаратындықтан көп қолданылмады.

             1955 жылы Рубин Браунштейн қарапайым диодтан инфрақызыл сәуле шығаруды дүние жүзіне ұсынды.

Ол жартылай өткізгіштер асенид галли AsGa, антимонид галли, фосфид инди және кремний-германии негізінде жасалған. Texas Instruments лобранты Боб Биард мен Гари Питтмэн арсенид галлиден инфрақызы сәуле шығарып, оны токпен өңдегеннен кейін  1961 жылы алғашқы инфрақызыл сәулелі жарықдиоды пайда болды.

          1.1.ӨЗЕКТІЛІГІ                                                                                                          7-бет                                                                                      

          1.2.ЗЕРТТЕУДІҢ ЖАҢАШЫЛДЫҒЫ                                                                 7-бет                                                                                                                 

          1.3.ЖҰМЫСТЫҢ МАҚСАТЫ                                                                               7-бет                                                                                      

          1.4. ЗЕРТТЕУ БОЛЖАМЫ                                                                                      7-бет                                                                                      

          1.5. ЖҰМЫС МІНДЕТТЕРІ                                                                                     7-бет                                                                                      

2.НЕГІЗГІ БӨЛІМ

          2.1 ЖАРЫҚДИОДТЫ ШАМДАРЫНЫҢ ШЫҒУ ТАРИХЫ                              8-11 бет

          2.2. ДИОД ШАМДАРЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ                                                         12-13 бет

          2.3.ЖАРЫҚТАНДЫРУДАҒЫ МҮМКІНДІКТЕРІ                                               14-16 бет

          2.4. ЖАРЫҚДИОДШАМДАРЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ                                   17 бет

          2.5. ЖАРЫҚДИОД ШАМДАРЫНЫҢ КЕМШІЛІКТЕРІ                                    18 бет

       2.6. ЖАРЫҚДИОДТЫ ШАМДАРЫН ҚОЛДАНЫСТАҒЫ ШАМДАРМЕН   19-20 бет САЛЫСТЫРА         ЗЕРТТЕУ ( ЭЛЕКТРОНДЫ ТӘЖІРИБЕ НӘТИЖЕСІ)

3..ЖАРЫҚДИОД ШАМДАРЫН ЭНЕРГИЯНЫ ҮНЕМДЕУГЕ ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІ

                                                                                                                  (ЕСЕПТЕУЛЕР)     21-24 бет

          3.1. №5 АТК-ДЕ ҚЫЗДЫРУ ШАМДАРЫН ЖАРЫҚДИОДТЫ ШАМДАРМЕН АУЫСТЫРСА    ЭНЕРГИЯНЫ ҮНЕМДЕУ ЕСЕБІ.                                                       25-бет

4. ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ЖАРЫҚДИОД ШАМДАРЫН ӨНДІРУШІЛЕР.                 26-28бет

          4.1. ЖАРЫҚДИОД ШАМДАРЫ ТҰРМЫСТА                                                       29-бет

5.ҚОРЫТЫНДЫ                                                                                                                 30- бет

          5.1..ЖҰМЫСТЫҢ МІНДЕТТЕРІНІҢ ОРЫНДАЛУЫ                                          31 -бет

          5.2.. ЖҰМЫСТЫҢ МАҚСАТЫНЫҢ ОРЫНДАЛУЫ                                          31- бет

6.ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР                                                                                32-бет                         

         6.1.ИНТЕРНЕТ ЖЕЛІСІНДЕ

         6.2. ОҚУЛЫҚТАР МЕН КІТАПТАР

7.РЕЦЕНЗИЯ