Пән аты:   Информатика   

Класы:  10

Сабақтың тақырыбы: Құжаттың құрылымы,беттерді  нөмірлеуі,колонтитулдар. 

Сабақтың  мақсаты:  

           Білімділігі:  Оқушыларды құжаттың құрылымымен таныстырып, беттерін нөмірлеу және  колонтитулды қоюды үйрету.

           Дамытушылығы:  Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін біріктіріп,пәнге деген  қызығушылығын арттыру.

           Тәрбиелігі:  Әр оқушыны жауапкершілікке,іскерлікке тәрбиелеу.                                                                   

Сабақтың типі: Дәстүрлі      

Сабақтың түрі:    Жаңа сабақ

Оқыту  әдістері:   Көрнекі, практикалық

Сабақтың көрнекілігі:  Компьютерлер, слайдтар,тапсырмалар

Оқыту формалары:  жеке,жұптық және топтық.

Сабақтың барысы:    

І. Ұйымдастыру кезеңі. Қоңырау соғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып  сабақты бастаймын.   

ІІ. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

1.       Қауіпсіздік техникасы ережесі туралы не білесіңдер?

2.       Microsoft Word -ты іске қосу әрекеті?

Пуск – Программы – Microsoft - Microsoft Word командалары арқылы іске қосамыз.

3.       Microsoft Word –та алғашқы төрт жолақты ата.

Тақырып жолы, меню жолы, стандартты панельдер жолы, пішімдеу панельдер  жолы.

4.       Қалай сақталады?

Файл – сохранить как командасын таңдау арқылы сақталады.

Осындай әрекеттер мен батырмаларды Microsoft фирмасының  қалған үш  редакторында да бар.   

Себебі барлық Microsoft бағдарламаларында осы әрекеттер мен батырмалар орындалады.

5.     Бет түсін қалай өзгертеміз?

Разметка  страницы-Фон страницы- Цвет страницы

(Формат – Фон страницы- 2003) команда тізбегін таңдау арқылы беттін түсін өзгертеміз.

6.     Бөлу арқылы мәтіндерді  бірнеше бағанда орналастыруды қалай ұйымдастырады?

Разметка страницы-Параментры страницы-Колонки

(Формат – Колонки-2003) командалар тізбегі арқылы мәтінді бірнеше бағандарға бөлуге болады.

7.     Беттерді бір-бірінен бөлу үшін қандай командалар тізбегін орындаймыз?

 Разметка страницы-Параментры страницы-Разрывы

(Вставка – Разрыв страницы) командасын орындау керек.

8.     Бетті белгілеу дегеніміз не?

Құжат мәтіні қағаз бетінде жақсы шығу үшін оның бетінің параметрін, яғни жоғары және төмен,сол және оң жақ өлшемдерін орналасуын қою керек.

9.     MS office алмасу буфері  не үшін пайдаланылады?

Windows-те объектілерді көшіргенде бұл объектілер үақытша көрінбейтін ақпарат қоймасы болып табылатын Windows-тің алмасу буферіне орналастырылады.

10.      Кеңейтілген алмастыру буферін қалай іске қосамыз?

Кеңейтілген режимді қосу үшін, Басты қосымшада Алмастыру буфері тобының төменгі өлігіндегі, төменге бағытталған бағыттауыш түріндегі батырмаға шерту қажет(Вид-Панель инструментов-Буфер обмена-2003)

 ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

 - Балалар бүгін біз сендермен  маңызды және қызықты тақырып өтеміз: «Құжаттың құрылымы,беттерді  нөмірлеуі,колонтитулдар».

-  Бүгінгі сабақтың мақсаты: Құжаттың құрылымымен танысып және колонтитул  дегеніміз не екенің білу, колонтитулды құжат бетіне қоюды  және беттерді қалай нөмірлеуді үйрену.

Өткен сабақта   үй тапсырмасына бүгін өтетін тақырыпты алдын ала оқып келуге бергенмін және әрқайсыларына жеке-жеке тапсырма берілген болатын әртүрлі ақпарат қөздерінен  құжаттың құрылымы,беттірді нөмерлеуі және колонтитулдар туралы деректеме жазып келіп, қорғау.

Оқушылардың деректемелерін тыңдау.

Біз сендермен оқушылардың деректемелерін тыңдадық,  ал енді алған ақпаратқа қорытынды жасайық:

1.     Word  құжаттарды бес режімде қарауға мүмкіндіктері бар:

·        Беттерді белгілеу(Разметка страниц).Құжатты жоғарғы және төменгі колонтитулдарды қоса, құжаттың нақты басылатын түрінде көрсетеді.

·        Оқу режімі(Режим чтения).Құжатты толық экранда оқуға болатындай маштабы үлкейтілген түрінде көрсетеді.

·        Web-құжат (Web-документ).Қараудың бұл режімін таңдап ала отырып,өздерің жасаған құжаттың Web-беттегі келбетін көре аласындар.

·        Құрылым (Структура).Бұл сеңдер нені жазатындарың жөнінде түсініктерін болмаған,бірақ ойларынды жүйелеуге көмектесетін құжат құрылымын жасағыларың  келген кезде  өте пайдалы болады.Құрылым режімінде өз ойларынды тақырыптар мен бөлімдер түрінде ресімдей аласындар.

·        Әдеттегі режім(Черновик).Жоғарғы және төменгі колонтитулдар немесе беттерді нөмірлеу туралы ойланбай-ақ, таза экранға бірдеңе жазу қажет болғанда қараудың тамаша режімі.

Құжатты ұсыну режімін өзгерту үшін Түр(Вид) командасын таңдап   Құжатты көру режимдері (Режим просмотра документа) тобында Құрылым батырмасын басу қажет. Құрылым қосымшасы пайда болады оның көмегі арқылы мәтінмен жылдам жұмыс жасауға болады.

2.     Колонтитул  -  құжаттың әрбір бетінің жоғары немесе төменгі жағында орналасқан  мәтін.

Колонтитулды қою үшін:

1).     Вид-Колонтитулы командасын таңдау керек.

3.     Колонтитулдың  мәтініне беттің нөмірін, күнін немесе уақытын қоюға болады. Ол үшін:

            Вставка - Номер страницы  немесе  Вставка - Дата и время  командалар тізбегін орындау  керек.

            Word –та бұл ақпаратты беттен бетке немесе құжат әр бір ашылған сайын автоматты түрде  жаңартылып отыратын болады.

 4.     Тақ және жұп беттер үшін әр түрлі колонтитулдар.

Беттерді нөмірлеу үшін колонтитулдарды пайдалану кезінде мынаған назар аударыңыз, егер құжат түптелетін болса, онда тақ және беттердің колонтитулдары ажыратылуы қажет. Әдетте жұп беттердің колонтитулдары сол жақ шеті бойынша тураланады, ал тақ беттердің колонтитулдары оң жақ шеті бойынша тураланады.

Тақ және жұп беттерге әр түрлі колонтитулдар құру үшін келесі командалар тізбегін орындаңыз:

Тақ және жұп беттерге әр түрлі колонтитулдар құру үшін келесі

әрекеттерді орындаңыз:

1.     Вид-Колонтитулы команадасын таңдаңдар.

2.     Колонтитулы инструменттер панелінің Параметры страницы батырмасын басыңдар

3.     Параметры страницы диалогтық терезе пайда болады

4.     Источник бумаги өрісінде Различать колонтитулы тобында коскыштардың  бірін белгілеңдер.

       - четных и нечетных страниц

       - первой строницы

5.     ОК батырмасын шертіңдер.

- Балалар, сендердің алдарында жатқан кітап, газет,журнал, баяндама басылымдарына назар аударған шығарсындар.Осылардың ішінен колонтитулды тауып, олардың түрлерін ажыратуды үйренейік. Енді   алдарындағы кітап, газет,журналдарынды қарап шығып өз ойларынды атындар.

Баспа басылымдарымен жұмыс орындалады.

Қорытынды:

Ø  Орналастыру жері бойынша жоғарғы және төменгі колонтитулдар болып бөлінеді.

Ø  Жоғарғы және төменгі колонтитулдер, әдеттегідей,құжаттың әрбір бетінде орналасады және онда қайталанатын ақпарат болады.

Ø  Жоғарғы және төменгі колонтитулдар көптеген беттердегі ұқсас немесе ұқсас дерлік мәтінді, мысалы тараудың атын бейнелейтін жағдайда пайдалы.

Ø  Колонтитулдар титулдық беттерде,иллюстрациясы бар мәтінсіз беттерде қойылмайды.

- Енді біз сендермен  практикалық жұмысқа көшейік.

 Практикалық жұмыс.Әр партада отырған оқушылар бірігіп тапсырманы орындайды.

Тапсырма.

І. Колонтитулдарды құру

1.     Вид-Колонтитулдар-Жоғарғы колонтитул командасын таңдаңдар.

2.     Жоғарғы колонтитулда Информатика журналы деген мәтінді енгізіндер.

3.     Мәтінді пішімдеуді  жалғастырындар:

Мәтінді белгілеп,Times New Roman қаріп тағайындаңдар, қаріп түсі – қызыл,қаріп мөлшері 14 етіп және әріптін пішіні Жартылай қарайтылған сызылым

(Полужирный)  батырмасын таңдаңдар;

4.     Мәтін абзацын пішімдеу: абзац түсі сары,ол үшін: Формат-Границы и заливка- Сары түсін таңдап, команда тізбегін орындандар;

Мәтінді белгілеп Оң жақ шетіне тузету(По правому краю) таңдаңдар.

5.     Төменгі колонтитул командасына ауысындар.

6.     Төменге бір жолға ауысындар.

7.     Дефисті енгізу – бос орын қалдыру -<беттің нөмірін енгізу> - бос орын қалдыру  – дефисті енгізу.

8.     Енгізген мәтінді пішімдеу:әріптін пішіні Жартылай қарайтылған сызылым(Полужирный),ортасы бойынша түзетуді(по центру) таңдаңдар.

9.     Басында қалдырып кеткен жолда түзу сызық сызындар,ол үшін:  Орыс тіліне ауысып(<Shift>+<Alt>),  <Shift>+<дефис> пернелер комбинациясын орындандар

10.                       Колонтитул атты құжатты ашып,мәтінді белгілеп,көшіріп құжаттың бірінші бетіне орналастырдар.

ІІ. Құжаттың ұсыну режімін өзгерту.

1.     Формат-Фон страницы- Цвет страницы-Жасыл түсін таңдап, командасын орындаңдар

2.     Файл – Сохранить как... командасы көмегімен Информатика журналы деген атпен құжатты сақтаңдар.

3.     Мәтінді Кәдімгі режимнен Электрондық құжат, Құрылым, Бетті белгілеу, режимдеріне  ауыстырып, қандай өзгерістер болғанын жазып түсіндіріңіз(Times New Roman қаріп тағайындаңдар, қаріп түсі – қызыл,қаріп мөлшері 14).

4.     Суреттер бумасын ашып, ішіндегі суреттерді  көшіріп,құжаттқа кірістіріңдер.

 ІV. Сабақты бекіту.

Ал енді біз сендермен бүгінгі өткен жаңа тақырыпты қалай түсінгенімізді тест арқылы анықтайық. Ол үшін сендерді 3 топқа бөлемін,қай  топ тест сұрақтарына тез және дұрыс жауап береді, сол топ жаңа тақырыпты жақсы меңгерді деп есептейміз.

I.Не үшін құжатта колонтитулдар керек?

        1.Құжаттың атын және беттің нөмірін енгізу үшін.

        2.Құжаттың бетін безендіру үшін.

        3.Құжатың бас жағына тақырып енгізу үшін.

IIКолонтитул құралдар тақтасын қалай іске қосамыз?

1.     Құралдар тақтасының тізімінде Вид-Панель инструментов