Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Перспектива

Сабақтың  мақсаты

Білімділік: Оқушыларға бейнелеу өнерінің   негізгі   заңдылықтарының бірі – перспектива  заңдылығының  ережелерімен  таныстыру. Перспектива заңдылықтары арқылы қоршаған ортаны, табиғатты танып білуі;

Дамытушылық: Білімдерін кеңейту,  дүниетанымды қалыптастыру, оқушылардың шығармашылық  қабілеттерін, эмоциялық сезімдерін, танымдық күштерін, ой-өрісін, қиялын, оқуға, өнерге қызығушылықтарын дамыту; эстетикалық талғамдары мен қажеттіліктеріне қарай бейнелеу іс- әрекетіне машықтандыру;

Тәрбиелік: Туған ел табиғаты, оның сұлулығы  мен көркемдігін  бағалауға  тәрбиелеу.

Сабақтың  түрі:  Аралас  сабақ

Сабақтың әдісі:  шығармашылық  жұмыс, топтастыру,  талдау, іздендіру

Көрнекілігі:  Перспективалық  көрініс суреттері,  сызбалар, оқушыларға  арналған Paint программасымен жеке жаттығу жұмысы, слайдтар  т.б.

Пән аралық байланыс: Сызу, дүниетану.

 Сабақтың барысы:

 І.Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылармен сәлемдесу,оқушының сабаққа қатысуын және дайындығын тексеру.Оқушы назарын сабаққа аудару

 II Өткен сабаққа шолу жасау,қайталау.

Экспресс-тест алу (слайд)

 -Композиция дегеніміз не?

 -Көкжиек сызығы дегеніміз не?

 - Бейнелеу өнерінің жанрларын атап бер?   т.б.

 ІІІ.Сабақтың мақсатын қою.

–Балалар , бүгін біз бейнелеу өнеріндегі негізгі заңдылықтардың бірі –перспектива заңдылығымен танысамыз.

 ІV.Жаңа білім беру.

Презентациялық слайдтар көмегімен түсіндіру.

Перспектива – бір шаршы кенепте немесе қағаздың бетіне КЕҢІСТІКТІ қалай бейнелеу туралы ілім.

Перспектива  латынның «perspicere» – «тасадағыны көре білу» деген сөзінен шыққан. Перспективаның заңдары өте көп, соның ең басты екеуін суретшілер қалайда білуге тиісті.

 1.    Зат бізден неғұрлым алыс тұрса , ол соғұрлым кішкентай болып көрінеді.

 2.    Параллель сызықтар бізден алыстаған сайын арасы жақындап, көкжиекте бір нүктеге тоғысады.

 Перспектива заңдылығын алғаш ашқандардың бірі – Қайта өрлеу дәуіріндегі атақты итальян сәулетшісі және суретшісі Брунемески.

 СЫЗЫҚТЫҚ   ПЕРСПЕКТИВА, КЕҢІСТІК ПЕРСПЕКТИВАСЫ , АУА     ПЕРСПЕКТИВАСЫ

Сызыктық перспективаның заңдылықтары

 Белгілі бір бұрышпен көкжиек сызығына карай бағытталған параллель сызықтар бір нүктеге барып қосылады.Параллель  сызыктардың косу нүктесі әр  уақытта  көкжиек   сызығында                жатады. Көкжиек сызығына жуықтаған сайын параллель сызыктардын ара қашықтығы бір-біріне  жақындай түседі. Көрушіден алыстаған сайын тіке сызықтардың ара қашыктык өлшемдері кішірейе түседі. Мысалы телеграф бағаналарының көкжиек сызығынан төмен орналаскан сызықтары төменнен жоғары карай бағытталса, көкжиек сызыгынан жоғары орналасқан сызықтар жоғарыдан төмен қарай бағытталады,бәрі көкжиек сызығында түйіседі.

Жарық пен көлеңке перспективасының заңдылықтары

Жарық көзінен кашықтықта тұрған заттардың бетіндегі жарық деңгейі, жарық көзіне алыс тұрған заттардың бетіндегі жарыққа қарағанда солғындау болады. Жарық көзі мен бақылаушы арасындағы заттар басқа заттарға қарағанда өз түсінен қараңғы болып көрінеді.

 Левитанның картиналарынан  Ауа перспективасына мысалдар.

 Жол. Ашық күн.     Алтын күз.     Күз.  Қайыңдар.   Көл.     Жолдағы поезд

Сызықтық перспективасына мысалдар.

Перспективалық бейнені құрудың кеңістік моделі

 Картина жазықтығы дегеніміз  -  бейнелейтін заттар мен суретшінің көзі арасындагы ойша алынган тіке (вертикаль) бағыттағы жазықтық.

 Көкжиек сызығы – суретшінің көз деңгейін білдіретін өлшем.

 Көру нүктесі -  сурет салушының затты бақылайтын орны немесе нүктесі.

 Шығу нүктесі  -  өзара параллель  түзулердің алыстаған сайын бір – біріне жақындап, көкжиек сызығында барып қосылатын нүктесі.

 Көру деңгейі  -  суретшінің көз деңгейін білдіретін ойша алынған жазықтық.

 Ауа перспективасы

 Егер ашық теңізге шығып, көкжиекке көз салсаңдар , заттар бізден алыстаған сайын жарығырақ, бозғылтырақ бола түскенін байқайсыңдар.

 Көз ұшындағы  орман да алыс тау шоқыларындай көгілдір  тартады. Өйткені, біздің жанарымыз  бен алыстағы нысананың  арасында тығыз ауа қабаты жатыр. Әлгі  заттардың өңін  жұмсартып,  түсін  өзгертіп  тұрған да  сол.  Оны  бірінші  боп  байқап,  өз  шығармасында  бейнелеген  – итальян  суретшісі  Леонардо да Винчи

Ауа перспективасының бейнелеу ережелері

 Затты кеңістікте бейнелеу үшін жақындағы заттар анық, ал алыстағы заттар солғын бейнелеуі қажет.

 Алыстағы тұрған жарық түсті заттар өз түсінен қараңғылау, ал қараңғылау заттар сәл жарық болып бейнелеуі тиіс.

 Жақындағы заттар көлемді болып бейнеленсе, алыстағы заттар жазықтау болып бейнеленеді.

V. Жаңа сабақты түсінгенін тексеру.Сұрақ –жауап әдісі.

 -Ауа перспективасы дегенімізді қалай түсінесің?

 -Сызықтық перспективада сызықтар қай нүктеде тоғысады?

 -Көкжиек сызығы дегеніміз не?

 -Көру нүктесін қалай орналастыруға болады?

 -Шығу нүктесін қай тұстан аламыз?

 -Ауа перспективасының бейнелеу ережесінде не айтылған?

 VІ.  Білімдерін  бекіту.

 Оқушыларға  арналған Paint программасымен жеке жаттығу жұмыстарын түсіндіре отырып орындап шығуға тапсыру.

1-деңгейлік                                      2-деңгейлік                            3-деңгейлік

 VІІ. Сабақты қорытындылау.

–Балалар, бүгін біз перспектива заңдылығын меңгердік деп ойлаймыз, сабаққа белсенді атсалысқан , суретті сауатты салған оқушыларға жақсы бағалар қойып шығамыз.

 Үйге тапсырма: Перспектива заңдылығын сақтай отырып бөлме интерьерін бейнелеу.