Рудный қаласы, № 15 орта мектеп

Физика пәнінің мұғаліміКенбаева Жанымкул , 8 775 136 87 29

Физика, 7-сынып

Тақырыбы:Потенциалды және кинетикалық энергия

(аралас сабақ - 45 минут)

(асты сызылған курсив сөздердердің орнындаоқушы дәптерінде бос орын қалтырылады)

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне:

Ікезең. Төмендегі«Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді)

«Көпір»

тапсырмалары өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгеріге негіз болатын қайталау тапсырмалары

1. Қуат ұғымы неліктен енгізілген?

Жауап: жұмыстың орындалу жылдамдығын сипаттайтын ұғым қуат

2. Қуатты орындайтын формула қандай?

Жауап: N=

3. СU: жүйесіндегі «қуаттың» өлшем бірлігі?

Жауап: CU: 1Вт = ват

ІІ кезең (топтық жұмыс) жаңа сабақты топтық жұмыс барысында оқушылардың өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау: а) оқушылар төмендегі «Білу», «Түсіну», «Талдау», «Жинақтау» тәсілдеріне сәйкес тапсырмаларын өздері толтырады (10 минут); ә) жауаптарын мұғаліммен бірге талдайды (10 минут). Нәтижесі ауызша марапатталады.

Теориясы:

«Білу»

(тақырып мазмұны бойынша кім?не?

қандай? қалай?нені? қашан?не істеді сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктеліну керек)

Босорынға қажетті сөздерді жаз:

1. «Энергия» ұғымы

Жұмыстың істелу шапшаңдығын сипаттайды.

2. Энергия түрлері 2-ге бөлінеді: кинетикалық және потенция

3. Физикалық формуласы

Ек=

Ер= mgh

4. Энергия ұғымы «өзара әрекет» «жұмыс» және «қозғалыс» ұғымдарымен тікелей байланысты.

5. Қозғалыстағы денелер ғана жұмыс істеуге қабілетті. Энергия – дененің жұмыс істеу қабілетінің өлшемі.

6. Потенциялдық энергия деп әр түрлі денелердің өзара орналасуы бойынша анықталатын энергия. Ер= mgh

7. Кинетикалық энергия деп денелердің қозғалу салдарынан болатын энергия

Еn=

8. CU жүйесінде энергия өлшемі Джоуль

9. Кинетикалық және потенциялдық энергияның қосындысы толық

энергияны береді. W=Ek+Ep

Теориясы: «Түсіну»

(неге? неліктен? себебі? не үшін?сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдетуүшінқойылады)

СҰРАҚҚАЖАУАПБЕР:

1. Энергия ұғымы неліктен енгізілген?

Жауап: Себебі жұмыс істеуге қабілетті болса, онда оның энергиясы бар.

2. Потенциялдық энергия неліктен денелердің өзара орналасуы бойынша анықталады?

Жауап: Себебі дененің массасы мен көтерілу биітігіне тәуелді.

3. Кинетикалық энергия оның массасы мен жылдамдығының квадратына тәуелді неліктен?

Жауап: Себебі денелердің массасы мен жылдамдығына тәуелді.

4. Неге CU жүйесінде энергияны Джоульмен өрнектейміз?

Жауап: Себебі анықтамадан энергия өлшем бірлігі жұмыс өлшем бірлігіне дәл. Дж.

5. Неліктен кинетикалық энергия салыстырмалы?

Жауап: Себебі ұшақтың адаммен салыстырғандағы жылдамдығы үлкен.

6. Неліктен потенциялық энергия да салыстырмалы?

Жауап: себебі энергетикалық деңгейлеріне байланысты. Энергия ұғымы жұмыс істеу қабілетін сипаттайтын шама.

Теориясы:

«Талдау»

(1.Салыстыр,

2. Айырмашылығы неде?

3. Ұқсастығы неде?

4.Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.

1 Венн диаграммасы

потенциялдық

кинетикалық

энергия

Массасы жылдамдығының квадратына тәуелді

2. Тақырыптың басты идеясы неде?

1. Энергия денелердің жұмыс істеу қабілетіне тәуелді.

Ұқсастығы: екеуі де дене массасына екеуі де Джоульмен өрнектеледі.

Айырмашылығы: Кинетикалық энергия жылдамдығына байланысты.

Потенциялдық энергия биіктігіне байланысты.

Теориясы: «Жинақтау»(Қорытындышығар,анықтама бер,мазмұнды жүйеле, кестені,тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағыс.с. басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы «тақырыптың басты идеясына» жазған жауабына қойылады)

1.СХЕМАНЫТОЛТЫР:

кинетикалық

энергия

потенциялдық

Ер= mgh

Дж

Физикалықмағынасы массасы мен жылдамдығының көбейтіндісінің жартысы

Биіктігі мен массасына тәуелді

Жұмыстың физикалық анықтамасы, энергияның сақталу заңы

Ер=

2.Оқулықпен жұмыс (5 минут): төмендегі«Қолдану» және оқушының тақырып мазмұнына«Баға беруі» тәсілдеріне сәйкес, яғни рефлексия жасауға, компьютерде ж арналған,практика жүзінде бекіту тапсырмалары орындалады . Нәтижесі ауызша марапаталады.

Практикасы: «Қолдану»(оқулықпен жұмыс жүргізу барысында тек қарапайым тапсырмалармен бекіту жүргізіледі. Дайын формулалар арқылы есептер шығару орындалады )

Есепті шеш:

Массасы 10 кг дененің 10м биіктікте жерге қатысты потенциалдық энергиясы қандай?

1) Берілгені:Шешуі:

m=10 кгEp=mgh=10кг*10*10м= 1000 Дж = 1КДж

h=10 м

Ep=?

Массасы 9 г он мылтықтың 800 м/с жылдамдықпен шығады. Оның кинетикалық энергиясы қандай?

1) Берілгені: Шешуі:

m= 9 г =0,09кг Ek=== 28800 Дж = 28.8 КДж

V=800 м/c

Ek=?

Практикасы

«Баға беру» (Сен қалай ойлайсың? Не істер едің? деген тапсырмалар оқушыға жоғарыда алған білімін (теория бойынша) және біліктілігін (практикасы бойынша) өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады

Бос орындарға тиісті сөздерді жаз:

1. Потенциалдық энергия денелердің орналасу биіктігіне байланысты.

2. Толық энергия кинетикалық және потенциалдық энергияның қосындысына тең.

СЕН ҚАЛАЙ ОЙЛАЙСЫҢ?Бұл немен байланысты?

Жауабы: Меніңойымша :

Потенциалдық энергия биіктігі мен массасына байланысты. Кинетикалық энергия масса мен жылдамдықтың квадаратының жартысын тең

Өмірдегі потенциалдық энергия дененің биіктігіне байланысты. Кинетикалық энергия қозғалыстағы денелер үшін.

ІІІ кезең (кері байланыс – бағалау кезеңі): Жеке жұмыс. Жоғарыда меңгерген мазмұнды үш деңгейге іріктеп (әр деңгейдің білімділік, біліктілік, яғни құзыреттілік деңгейін анықтайтын тапсырмалар) оларды біртіндеп орындату арқылы балл жинату барысында оқушының құзіреттілік деңгейін анықтап, әділ бағалау жүзеге асырылады. Бұл тапсырмаларды оқушылар сабақтың соңына дейін қалған 15 минуттың 12 минутында орындайды + 3 минут қортынды жасалады.Қалған тапсырмаларлы үйде аяқтап келеді.Қортынды балл саны дәстүрлі бағаға айналдырылып, келесі сабақтың басында сынып журналына қойылады, мониторингке тіркеледі.

І деңгей (5 балл)

Теориясы: «Білу»

(тақырып мазмұны бойынша кім?не?

қандай? қалай? нені? қашан?не істеді сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпараттаріріктелініп ІІ кезеңдегіге қарағанда керісінше қойылады)

Тест сұрақтарына жауап бер:

Дұрыс жауапты тап

• 1.Кинетикалық энергия формуласы?

а)Ek=ә) Ep=mgh б)

2. Потенциалдық энергия формуласы?

а)Ek=ә) б) Ep=mgh

Теориясы:

«Талдау»

(1.Салыстыр,

2. Айырмашылығы неде?

3. Ұқсастығы неде?

4.Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.

1. Кестедегі бос орындарға тиісті сөздерді жаз

Ұқсастығы:

Е – белгіленуінде өлшем бірлігі екеуіде Джоульмен өлшенеді. Екі шамағада массасы қатысты.

Айырмашылығы:

1. Потенциалдық энергия биіктігіне байланысты.

2. Кинетикалық энергия қозғалыс жылдамдығына байланысты.

2. Тақырыптың басты идеясы неде?

Тақырыптың басты идеясы денелердің жұмыс істеу қабілетін сипаттай алатындығында.

Практикасы:

«ҚОЛДАНУ»

(ІІ кезеңдегіге қарапайым тапсырмалар үлгісіндегі тапсырмалар орындалады)

Энергия көзіне өмірде нелер жататынын ТЕРІПЖАЗ:

Бос орынға қажетті сөзді жаз:

Жазылуы:Энергия көзіне:

Күн сәулесі, су ағысы, жылу, машиналар қосалқысы, жел, т.б.

ІІдеңгей:(5 балл + 4 балл = 9 балл)

Теориясы: «Түсіну»

(неге? неліктен? себебі? не үшін?сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдетуүшін қойылады)

Сөзжұмбақты шеш:

1.Атомның ең кіші бөлшегі?

2. Ең кіші элементар бөлшек?

3. Денелердің бос кеңістіңктен құлауы?

4. Қызыл жұлдыз?

5. Массаның ең кіші өлшем бірлігі?

6. Сырттан әсер бірқалыпты түзу сызықты күйін сақтау құбылысы?

7. Оң зарядтя бөлшек?

э

н

е

р

л

е

к

т

р

о

н

е

й

т

р

о

н

р

к

і

н

а

м

с

м

м

а

р

г

и

я

н

е

р

ц

и

я

д

р

о

Практикасы

«Баға беру»(Сен қалай ойлайсың?Не істередің?сияқты тапсырмалар өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады

Бос орындарға тиісті сөздерді жазып, ТҮСІНДІР.

Қазіргі кездегі компьютерлердің қолданылуының сипаты әр түрлі.

СЕН ҚАЛАЙ ОЙЛАЙСЫҢ? Қазіргі кезде энергияны -атом, су, күн, жел энергиясының қайсысы тиімді деп ойлайсың?

Әр түрлі денелердің өзара әсері бойынша анықталатын энергия – потенциялдық.

Дененің қозғалу салдарынан туындайтын энергия – кинетикалық.

Менің ойымша жел энергиясы тиімді деп ойлаймын.