Сабақтың тақырыбы: Шығару операторлары

Сабақтың мақсаты:

       А) бiлiмдiлiк: оқушыларды Паскаль тілінде сызықтық   алгоритмдерді  бағдарламалар құруға үйрету.

       Ә) дамытушылық:   балалардың Паскаль тіліндегі білімдері мен дағдыларын, сызықтық  бағдарлама  туралы түсініктерін  дамыту.

       Б) тәрбиелiк: оқушыларды еңбексүйгіштікке, сауатты азамат болуға тәрбиелеу.

Сабақтың көрнектілігі: Презентациялық бағдарлама,                                                 

                                             Паскаль программалау бағдарламасы

Сабақтың түрі:Аралас, интерактивті сабақ

Сабақтың барысы:1.Ұйымдастыру бөлімі

                                   2.Үй тапсырмаларын сұрау.

1)     Алгоритм дегеніміз   не?

2)     Алгоритмнің   қандай негізгі  қасиеттері  бар?

3)     Алгоритмдерді қандай тәсілдермен бейнелеуге болады?

4)     Блок-схема дегеніміз не? 

5)     Программалау тілі деген не?

6)     Қызметші сөздерге нелер жатады? Оператор  дегеніміз  не?

7)     Меншіктеу командасының  құрылымы қандай  және ол қалай жазылады?

8)     Паскаль тіліндегі программаның   негізгі құрылымы  қандай?

3.Жаңа тақырып.

 Read-  ? белгісін шығарып мәлімет енгізуді күтеді.

Readln-мәліметті жаңа жолдан бастап оқиды.

Write- апострафпен қоршаған мәтіндер немесе айнымалы болады.

Writeln- -мәліметті жаңа жолдан бастап оқиды.

Мысалы:

var

I: real;

J: integer;

K: char;

begin

Read (I, J, K);

      Программаға мынадай бастапқы мәндер енгізіледі делік:     212.5    38    ‘п’

Мысалы:VAR      A, B: REAL;

                        BEGIN

                              READ (A,B);

                                         …

                             END.    

             

A, B айнымалылары үшін 4 5  Enter орындалса, онда машина оларды

А = 4.0, B = 5.0 түрінде қабылдайды.

Мысалы,

 егер B =17.15 болып, мына команда орындалғанда: 

  WRITE (‘B мәні = ’, B);

экранда   

 В мәні = 1.715E+01

мысалы:

b айнымалысының бүтін түрдегі мәнін көрсетуWRITE (b:n

 Мұндағы b - айнымалының атауы; n – мәні бүтін сан болып келетін тұрақты түрінде берілген орын саны, оны бірден бүтін санмен де жазуға болады. Егер b:5 пішімі беріліп, ал b = 56 болса, онда беске дейінгі толтырылмаған орындарға сол жақ шетте бос орын қалдырылады. b = 56 мәні үшін

WRITE (b :5)

операторы экранға     

  «   56»

тіркесін шығарады.

Мысалы:

нақты сан үшін пішім екі саннан тұрады:   I – санға берілетін барлық орын.    II – үтірден кейін алынатын бөлшек цифрлар саны.Мынадай оператор берілсін делік:   WRITE (Y : m: n)Мұндағы m – нәтижеге берілген барлық орын, n – үтірден соңғы бөлшек бөлігіне берілетін орындар саны. Мысалы, C = -145.7865 болғанда WRITE(C:8:3) операторы экранға -145.786 мәнін шығарады, мұндағы жалпы орындар саны – 8, ал бөлшек үш санмен бейнеленетіндіктен соңғы бір цифр жазылмай қалып отыр.

Егер нақты сан үшін: WRITE (‘Y =’, Y:8:3) пішімі берілсе, ал оның мәні Y = 1.76 болса, экраннан Y = 1.760 тіркесі көрінеді.  

Айталық X = 7,  Y = 15,  Z = 11,   ал R = 450,08

 Оператордың жазылуы     Экрандағы нәтижесі

7 15

 7_,_15

 X=7

7   11

X+Y = 22

11-cоңы

бітті

 

Write (X, Y);

Write (X, ’_,_’, Y);

Write (’X =’, X);

Write (X, ’ ’:3,Z );

Write (’X+Y  =’, X+Y);

Write (Z, ’-соңы’);

Write (’бітті’); 

 

мысал:

Радиусы R болатын шеңбер ұзындығын есептеу программасын құру қажет.

Шығарылуы: 

program B1;

const pi=3.14159;

var

      R:real;                                          

      L:real; 

begin

         writeln(‘R мәнін енгізіңдер:’);

         read(R);

        L:=2*pi*R;

        writeln(‘нәтиже:’);

        writeln(‘шеңбер ұзындығы L =’, L:8:3);

end.   

                    Экранда төмендегідей нәтиже көрінеді:

                                                R мәнін енгізіңдер:

                                                0.2

                                                нәтиже:

                                                шеңбер ұзындығы L =1.257

4.Бекіту тапсырмалары.

1 тапсырма.Мәндерін табыңыз. Экранға қандай мәлімет шығады?

 

WRITE(3*2) – шығады                  

WRITE(‘3*2=‘) – шығады

 WRITE(‘12*2=‘, 12*2) – шығады

WRITE(‘Менің Отаным - Қазақстан’) - шығады:

WRITE(6div2+5mod2) –

WRITE(7/3:3:1) –

2 тапсырма. Тіктөртбұрыштың периметрін табу программасын құрыңдар.

 

3 тапсырма.Программа құрыңыз.ДК орындаңыз.

 Алг есептеу (бер нақ х,нәт нақ у)

           Басы

                    Енгізу х

                                   :=

                  шығару у

           Соңы   

 

4 тапсырма.

Program k;

        Var x,y:integer;   z: real;

Begin

              z:=(sin(x)-y)/(abs(y)+cos(y));

Writeln(‘z=‘,z);

        

End.

 

Сематикалық карта.

               

Program p1;

Var A,B,X:Real;

Begin

           Readln(A,B);   

           X:=Sqr(A)+Sqr(b);

Writeln(‘Қосынды=‘,X:2:4);

End.

       

Program  R;

          Var a,b,h, s::integer;

Begin

            readln(a,b,h);

           s:=(a+b)*h/2;

            Writeln (‘s=‘,s);

End;

 

     

Program f;

          Var v, t, s::integer;

Begin

            readln(v, t);

           s:=v*t;

            Writeln (‘s=‘,s);

End;

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5 тапсырма. Программа құрыңыз.

 

Дұрыс жауабы:

 Program шеңбер;
         Const  PI=3.14159;
Var  L: Real ;
           R: Integer;
    Begin
      Writeln(‘R-ді енгіз’);
Read (R);
L:=2*Pi*R;
Writeln(‘L=‘,L:4:2);
End.

 

 

6 тапсырма.Қатесін тап.
Радиусы  R-ге тең шеңбер берілген. Шеңбердің ұзындығын есептеу программасын  құр.
Program шеңбер;
         Const  PI=3.14159;
Var  L: Real ;
           RInteger;
    Begin
      Writeln(‘R-ді енгіз’)
Readln (R);
L=2*Pi*R
Writeln(‘L=‘,L:4:2);
End.

 

7 тапсырма. Есепте.

 

 

 

5.Үйге тапсырма.

 

 

№1. Y=(AX+B)-С   өрнегінің
алгоритмін,  блок-схемасын,программасын
құрып келу.
№2. y=x2+1 функциясын есептейтін программа жазыңыз.