Тақырыбы:Көкірек көзін ашалық!
Мақсаты:
- оқушылардың бойында адам туралы, оның табиғи ішкі мүмкіндіктері, мінез-құлқы туралы жақсы көзқарас қалыптастыра отырып, оларға өзін-өзі қадағалай алу, бағалай білу және өзін-өзі дамытып, жетілдіре алу және өсу, есею жөнінде түсінік беру.
Міндеттері:
- адам өмірінің үнемі дамып, өсіп, жетіліп отыратын құбылыс екендігін ұғындыру;
- адам бойындағы барлық қасиеттерді, өзіндік ерекшеліктерді дамыта отырып, оқушыларға әр адамның ішкі мүмкіндігінің зор екендігін және оны тиімді пайдалана алуға үйрету;
- оқушыларды өзін-өзі басқара алуға, өздігінен іздене білуге тәрюиелеу.
Көрнекіліктер:
Әдемілеп үлкен плакатқа жазылған М.Мақатаевтың төмендегі өлең жолдары тақтаға ілінеді.
Өмірімен өзімнің таң қаламын,
Қалмаймын деп қатардан қамданамын.
Бүгінімді өткізсем қиындықпен,
Ертеңмен үмітпен қамданамын!
Шаттық шеңбер!
Биылғы оқу жылындағы алғашқы сабақ болғандықтан, мұғалім оқушылармен жазғы демалыстуралы әңгіме жүргізеді. Олар бір-бірімен сағынысып қауышқандарына қуанып, бір-біріне әдемі тілектер айтады. Одан соң сыныптағы бір оқушы немесе мұғалімнің өзі оқулықта берілген мына өлеңді орындайды.
Бала күн
Сол кез әлі есімде бала күнім,
Асық атып, асыр сап жүгіргенім.
Жүгіргенім, айналайын-ай!
Балалық шақ тәтті еді, бәрі бүгін.
Ойна да, күл, балапан, сен де бүгін,
Сен де бүгін, сен де бүгін-ай!
Қайырмасы:
Ботақаным, балапаным, құлыным,
Ашық болсын, жаңа болсын әр күнің.
Перизаттай сенің бейнең алтыным,
Қуанта бер пәк күлкіңмен, жарқыным.
Балғын шағым елес боп қалды бүгін,
Көк майсада асыр сап жүгіргенім,
Жүгіргенім, айналайын-ай!
Шомылармыз үйректей ақ қайықта,
Балалығым сағымдай қалды артта,
Қалды артта, қалды артта.
Қайырмасы.


Әңгімелесу
Сабақтың тақырыбын ашу үшін оқулықтағы «Ойланайық, пікірлесейік» атты айдармен берілген мына сұрақтар төңірегінде әңгіме жүргізіледі:
Жазғы демалысты қалай өткіздіңдер?
Өздерің жақын тұтқан адамдарды біраз уақыт көрмесеңдер қандай күйде боласыңдар?
Сағыныш дегенді қалай түсіндірер едіңдер?
Өз бойларыңнан қандай өзгеріс байқадыңдар?
Өздеріңмен бір жасқа есейгендеріңді қалай түсіндірер едіңдер?
Мұғалім оқушыларға өткен сыныпта алған адамгершілік құндылықтарды еске түсіре келіп, олардың бір жасқа есейіп, ой-өрістерінің де өскендігін айтады. Балалар да мұғалімнің ойын жалғастырып берілген сұрақтарға жауап береді. Мұғалім сөзінде әр адамның өмірдегі жеңісі де, жеңілісі де өзіне байланысты екендігіне мән береді. Сол себепті де әркім өзі ізденіп, өзі көп білім алуға ұмтылуы қажеттілігін тілге тиек етеді
Мәтінмен жұмыс
Оқушылардың танымдық белсенділігі мен іскерлік әрекеттерін дамытып, олардың өзіндік пікірін дамыту мақсатында мұғалім оқулықта берілген К.Сегізбаевтың «Өсіп - өнсін ағаштар» атты әңгімесін оқуды ұсынады. Мәтінді мұғалім интонациялық кідірістерді ескере отырып, үлкен ықыласпен оқып береді. Оны оқушылардың өздеріне кезекпен оқытып, мазмұнын мұқият тыңдауды ұйымдастыруға да болады. Мұғалім тақырыптың мазмұнын ашатын сұрақтар арқылы оқушыларға мәтіндегі негізгі ойды таптырып, олардың құндылықты мәнін өз пікірлерімен пайымдатады.
Өсіп-өнсін ағаштар
«Ағаштар да сөйлейді» дейсің бе? Онда өзіміз куәсі болған мына бір әңгімені тыңдап көрші.
Көркемнің шуағы тұла бойын қыздырып, құстардың мың құбылған әні айналаны тербеткен шақта жас шыбық Қызылкүрең де қысқы ұйқысының оянған. О,ғажап! Бұрын тал түс болғанша бұған күннің сәулесін көрсетпейтін алып алма ағашы дәл төбесінен төніп, тынысын тарылтып тұрушы еді. Жалғыз ол емес, басқа да үлкен ағаштар қатарласа самсап, күннің сәулесін қойғанда бұл жазғанға аспанның өзін көрсетпеуге тырысатын. Бәрі де үшты-күйлі жоғалыпты. Өзі үлкен бір үйдің терезесінің алдына орын теуіпті.
-Ояндың ба? –деген нәзік үн дәл қасынан естілді. Қараса бойы өзінен де кішкентай құбақан түсті өскін Қызылкүренге күлімдей қарайды. –Енді екеуіміз іргелес тұрып, қатар өсетін боламыз.
Қызылкүрең сонда ғана өзінің жаңа мекенге қоныс тепкенін түсінген. Кезінде күн сәулесін түсірмегені үшін алып алма ағашына өкпелі де сияқты еді. Ал енді өзінің алғашқы рет топырақ арасынан бүр жарып, жарық дүниені көрген туған мекенін, тіпті алып ағашты да сағынғандай күй кешкен. Сол кезде қолында шелегі бар Кекілді балақан келіп, Қызыкүреңнің және оның қасында тұрған құбақаның түбіне су құйған. Жылы ылғалды рақаттана сорған қылдырықтай тамырлар көктем күнінің шуағымен балқып, ерекше бір күйге енген дерсің.
Екі-үш күн өтпей-ақ сидиған кішкене бұтақтардың әр тұтас бөртіп тұрды да, жап-жасыл жапырақтар қылтия бастады.

Сұрақтар:
Адамның өсіп- жетілуінің басқа тіршілік иелерінен өзгешелігі неде?
Адамның жан дүниесіне қандай қасиеттер сәуле береді?
Адам руханилыққа қалай қол жеткізеді?
Кекілді балақанның бойында қандай жақсы қасиет бар деп ойлайсыңдар?
Оқу ақпараты
Оқушылардың жауаптарын түйіндеген соң мұғалім оқулықтағы жаңа ақпаратпен сабақты жалғастырады. Сабақтың тақырыбын айқындай түсу үшін қолданылатын оқу ақпараты оқушылардың өзін-өзі тани отырып, өзін-өзі дамыту, жетілдіру үшін қандай мақсат қоя білуі керектігін түсіндіреді. Мұғалімнің сөзі төменде берілген оқу ақпаратындағы өзөекті ойды нақтылай түсетіндей болуы керек. Оқу ақпаратын мұғалімнің өзі оқиды.
Адам баласы үнемі өсу жолында болады. Жапырақ дүниеге келген сәтінен бастап, оның нәресте жүрегінде өмірге деген талпыныс орнайды Ана сүтімен дарыған құштарлық сезім әке тәрбиесімен ұштасып, ол көп нәрестеге қызығады.
Есейген сайын адамның білуге құштарлығы артып, таным көкжиегі кеңейе түседі. Көкірегін кернеген асыл армандарын іске асыру үшін адам үнемі ізденіс үстінде болады.
Өзіндік дамуды мұрат еткен адамның көкірегі ояу, дүниетанымы кең болады. Көкірек көзі ашық сөзі рухани өсіп-өнген, жетілген, кемелденген деген ұғымды білдіреді. Халқымыз білімді, саналы, парасатты адамды – көкірегі ояу; сезімтал түсінігі мол адамдар – көірегі жүйрік; терең ойлы, зерделі адамды – көкірек көзді; кең пейілді, жомарт, адал адамды – ақ көкірек дейді. Көңіл-күйі, сезімі, ішкі жан-дүниесі бай адамды көкірек сарайы кең деп сипаттайды.
Назар аудару
Сабақтың көрнекілігі ретінде М.Мақатаевтың тақтаға ілінген төмендегі өлең жолдарын оқып, оқушылар өз ойларын түйіндейді. Мұғалім болашаққа неліктен үмітпен қарау керектігіне тоқталады. Оқушылар ойды өздері жалғастырады.
Өміріме өзімнің таң қаламын,
Қалмаймын деп қатардан қамданамын.
Бүгінімді өткізсем қиындықпен,
Ертеңіме үмітпен қамданамын!
Дәйексөз
Көкіректе сәулесі жоқтың көңілінде сенімі жоқ.
Абай
Дәйексөздің мағынасын қалай түсінесіңдер?
Адам өзі армандаған жетістіктеріне қол жеткізу үшін не істеуі керек деп ойлайсыңдар?
Оқушылар нақыл сөздің мағынасын өз пікірлерімен дәйектейді. Дәйексөз дәптерге жазылады. Тапсырманы орындап болған соң, оқушылардың бір сәт дем алуы ойластырылады. Әр оқушының өзіндік сенімін арттырып, қиялын қанағаттандыратын әрі оларды сезім сергектігіне үйрететін «Тыныштық сәті» немесе «Өзіммен-өзім» релаксациялық тәсілі қолданылады. Бұл әдісті қалай өткізу керектігін мұғалім ыңғайына қарай орайластырады.
Үй тапсырмасы
Оқушылардың сабақта меңгерген білім, білік дағдыларын бекітіп, іскерліктерін ұштай түсу үшін мұғалім оларға үйден жазғы демалыста өзіне және өзгелерге қандай жақсылық жасап, көмек бере алғандары жайлы әңгіме жазып келуді тапсырады. Әңгіме негізінен төменде берілген Қ.Әбділдақызының «Екі жол бар» атты өлеңін алуға болады. Өлеңді жаттап алу ұсынылады.
Екі жол бар
Жақсылыққа жетем десең, қолыңда,
Бар жақсылық жақсы адамның жолында.
Жаман болып тумайды ешкім анадан,
Жаман адам қайдан шыққан соңында?
Соны ойла да өзіңе-өзің есеп бер,
Көктем - өмір, көкөрім бәйшешектер,
Екі жол бар жағаласып жататын,
Жақсылыққа апаратын жетекке ер.
Жүректен жүрекке
Мұғалім оқушыларға бір-біріне жақсы тілек айтудың өзі адамның өмірге деген құштарлығын оятады дей отырып, сөзін Ш.Сариев, әнін Қ.Дүйсекеев жазған «Ойлан, балам» атты әнді қосылып орындауға шақырады