Орманға саяхат.  Мақсаты : Нарықтық қоғам жағдайында бастауыш сынып оқушыларының экономикалық ойлауы мен экологиялық көзқарасын қалыптастыру.

Міндеттері: Экономикалық және экологиялық білім негіздерін қалыптастыру; сауатты тұтынушынің алғашқы практикалық дағдыларын меңгеру; қоршаған орта өміріне қызығушылығын қалыптастыру;табиғаттың  үздіксіз дамуына , табиғатпен  қарым- қатынас  жасауына жауапкершіліктерін  арттыру.

Сабақтың түрі: саяхат сабақ

Өткізу әдіс- тәсілдері : сұрақ-жауап, топпен жұмыс

Құрал жабдықтар : интербелсенді тақта (ИБТ), табиғатты бейнелейтін сурет, түрлі- түсті қарындаштар, плакат.

Сабақтың барысы:

І. Мотивациялық кезең.

1.«Табиғат  деген  не ?» ертегісін тыңдау

-       Табиғат  деген  не ?- деп  сұрады  кішкентай  Қонжық.

-       Мен  талай  жерде  болғанмын,табиғат  деген ,ол – орман, -  деді анасы Аю.

-       Табиғат  дегеніміз- телегей теңіз су ,- деді Бақа.

-       Ол-  көп  құм, тікенек  шөп,- деді  Түйе.

-       Табиғат  деген  , әрине, таза  ауа, ашық  аспан, дәнді  дақылдар, - деді Қарлығаш.

-       Табиғат  деген  ол- Жер,Жер !- деді Бөкен.

-       Әрине, бәрімізді асыраушымыз, анамыз - Жер-Ана, Табиғат- Ана ! - десті  барлығы  бір  дауыспен.

Мұғалім: Балалар, табиғатқа тамсанып бір қараңдаршы. Ағаш та, гүл де, өзен де, тау мен тас та , барлығы табиғат бөлшектері. Осы дүниенің ішінде сен де барсың. Осындай  сұлу дүниені жаратқан  табиғат-ана. Біз оған қашан да қарыздармыз, қарызымызды оны тек аялаумен ғана өтей аламыз.Осындай әсем де көрікті орман ішіне біз де саяхатқа келдік. Бұл  орманда бір кәсіпкер Аю мекендейді. Оған қонаққа  барайық. 

Оқушы : Кәсіпкер деген  кім ?

ИБТ: «Кәсіпкер» сөздің синонимі  «бизнесмен». Бизнес – бұл пайда, олжа түсіретін  іс-әрекетпен айналысу.«Бизнесмен» (ағылшын тілінен) «бизнес» - іс, «мен»- адам , яғни бизнес істеуші, кәсіпкер .

ІІ. Негізгі бөлім. ИБТ 1.Проблемалық сұрақ: Аю қалай кәсіпкер болды?(аюдың суреті)

2.Ертегі тыңдау.

Бір күні Аю өз үңгірін тазалап, жуып тез ортаға сөре қойып, оған орман арасынан табылған таразыны қойды да, жайланып отырды. Сатып алушыларды күтті.

 Аюға қоян келіп:

-       Жүр, ойнайық, - деді.

-       Жоқ, мен дүкеннің қожайынымын  көрмейсің бе? Сатуым керек.

-       Сатасың? Нені?

Аю желкесін қасып ойланды, сататын да ештене жоқ. Қоян тұрып-тұрып, ештене алмастан жүгіріп кетті. Аю болса, дүкенде ең бастығы сатушы  және таразы емес, тауар екенін ұқты. Үңгіріне барып, сөреге не қоятынын ойлады.  Бір кезде, ойына бірнеше бөшке балдың бар екені түсті. Аю бөшкені домалатып әкеп, сатып алушыларды күтті. Балға қарап отырып ойланды:

-       Ғажап іс. Мен орманнан бал жинағанда, ол тек жабайы ара балы еді.  Ал қоймада жатқанда, ол тек қана аюдың жинаған қоры еді. Енді мен сөреге әкелгенде, бал ғана емес тауар болды. Яғни тауарды сатуға, сатып алуға болады.

Осы кезде есік кең ашылып, бірінші сатып алушы – кірпі көрінді. Ол өзінің  сүйікті атасына  бал алды. Осылайша Аюдың дүкенінде сауда басталды. Сөреде хош иісті балдан басқа, таңқурай және көптеген дәмді тауарлар пайда бола бастады.

3. Сұрақ-жауап пен тапсырмалар қоржыны : (қоржын ішінен тапсырмаларды алады)

              -Аю қандай дүкен ашты?

              -Аю дүкеніне ат ойлап тап.

- Тауар сөзін анықтамадан ізде.

- Өзіңе белгілі кәсіпорын,  фирма аттарын  жазып шық.

4. Жарнама.                          Сауысқан аюдың тауарын қалай мақтаған.

 Міне, жаздың ортасы болып қалды. Аралар бал жинаудың қамын ойласа, тиін жаңғақ жинап жүр. Ал аюдың дүкеніне ешкім кірмегесін тауарларының өтімділігі төмендеп кетті. Аю есіктің алдында отырып,  қайғыға батты. Әлден соң пыр-р-р етіп ұшып кеп, жақын ағашқа сауысқан қонды:

-       Аю,- деп тіл қатты. - Неге отырсың? Неге сатпайсың? Әлде тауарың бітті ме? Не тауарың жаман болғасын ешкім алмай ма? – деп сұрақ қоя бастады.

-       Әй, сауысқаным-ау, бал да хош иісті, жаңғақ та ірі, сапалы, бірақ ешкім дүкенге кірмейді.

Екеуі де ойланып қалды. Бір мезетте сауысқан қарқылдап:

-            Жарнама,  жарнама керек! - деп айғай салды - Мен саған көмектесемін деп, бүкіл орманға барып айқайлап, жар салып, сенің дүкенін қай жерде тұрғанын, қандай жақсы тауарлар бар екенін жариялаймын, - деді. Сонда бүкіл орман аңдары, құстары сені білетін болады. Мен барып келгенше, сен өз  тауарларыңды жарнамалау туралы ойлан, - деп , ұшып кетті...

1.    Аю қандай  жарнама  жасады деп ойлайсыңдар ?

Оқушылар топтарға  бөлініп, плакаттарға жарнама  жасайды, жарнама жобаларын аюға ұсынады.

... Аю ойланып отырып, тез орнынан тұрып, ағаштың ең үлкен жапырағын таңдап алып, оған бір бөшке балдың суретін салды, кіре беріске іліп қойды, жанына сабағында ең үлкен бес жаңғақты таңдап алып, қатар қайды.

Шамалы уақыттан кейін тиіндер келе бастады, ұшып келген құстардың да жақын маңайда дауыстары естіліп тұрды. Аю:

-       Кіріңдер, алыңдар, - деп сайрай жөнелді.

-       Кімге бал керек, кімге жарылған жаңғақ керек,- деп өз тауарларын ұсынды. «Алыңыз, өкінбейсіз. Қымбат сұрамаймын»,- деген сөздер де айтылып жатты.

Сөйтіп, Сауысқан арқылы Аюдың дүкені көпке танымал болды.

5.Жағдаят  шешу .                                Аю қалай баға қойды.

Аюдың дүкеніндегі ісі жақсы жүрді. Орман тұрғындары балдан гөрі жидектерге қызығушылық білдірді. Не істеу керек?

Ойналып, аю демалыс күні таңқурай жинауға шықты. Барлық жерде  таңқурай толық піспегендіктен, ол ұзағырақ жүріп, екі шелек жинап алды.

Аюдың дүкенінде таңқурайдың хош иісі шықты, сатып алушылар көп жиналды.

А-а, - деп ойланды Аю, - таңқурайға сұраным бар. Мен оны бал мен жаңғақтан қымбаттырақ сатып көрейін.

Жоғары баға тағайындады. Таңқурай өте дәмді. Оны барлық орман тұрғындары сатып алды. Борсық болса, қымбат бағасына қарамай қызын куанту үшін үлкен себетін сатып алды.

Тауар жылдам өтті. Аю бір демалыстан кейін тағы таңқурай жинауға барды. Бұл жолы мынандай жағдай болды.

Дүкенге екі апалы жер құрты келді.

-       Ой, Аю. Сенің таңқурайын тіпті қымбат. Ол айналада тіптен көбейді. Ақша жұмсағанша, алаңға барамыз. Алаңды жорғалап кесіп өтіп, түптеп жейміз, - деді олар.

Олар солай істеді, ал Аю болса сатып алушыларсыз қалды. Осы кезде дүкен еденіне астынан шыққан көр тышқан:

-          Шиық, шиық. Таңқурайының иісі тәтті екен.

Аю ашулы түрде:

-       Төбешікке  бар да, содан же.

-       Онысы несі? Менде ақша бар, бүкіл алаңды іздеп жеуге жалқауланамын, - деді ол.

Аю куанды,өйткені, таңкурайы бүлініп кете жаздады. Келесі күні Аю тауарына қарап, оның ешкім алмайтынына көзі жетіп, бағасын түсірді. Сауда тағы қызды.

1.    Аю қандай қате жіберді?

2.    Оны қалай түзеді?

3.    Ақша дегеніміз не ?

Мұғалім:Барлық тауарды сатап алғанда, қызмет түрін пайдалануға ақша керек. Ақша –ерекше тауар. Оған барлығын айырбастауға болады. Ақшаны қайдан алады? Ата-анаң өз жұмысы үшін жалақы /ақша/ алады. Осы ақшасына тауар сатып алады. Пәтер ақысын төлейді. Шаштаразға / қызмет көрсету орындарына/ бара отырып, ақшаны тауарға және қызметке айырбастайды. Яғни, айырбас жүреді: заттар, азық-түліктер ақшаға айырбасталады.

ИБТ да ақша түрлерін көрсету.Ақша әр түрлі болады. Ол қағаздан немесе металдан жасалады. Қағаз ақшаны банкнот, купюра деп атайды.

6.Қайырымдылық шарасы .                    Орман дүкеніндегі мереке.

Наурыз айы келеді. Орман тұрғындары Жаңа жылды қарсу алуға дайындалып жатыр.  Есіктің ашылып – жабылуы жиіленді. Келушілердің кейбіреуі сауда жасайды, кейбіреуі, дүкенді тамашалауға келеді, әсіресе, балалар көп келетін болды. Аю оларға қарап т