"Описание материала:

"Урок внеклассного чтения для 6 класса.

Чтобы урок был интересным учащимся, учителю приходится осваивать новые методы подачи материала. ИКТ позволяет провести урок эмоционально, помогают сделать урок живым, увлекательным.

Хороший урок невозможно представить без хорошо сформулированной темы, постановки его цели и задач, планирование этапов.

Учителю нужно заранее подготовить весь необходимый материал для презентации и использовать его в нужной последовательности. Использование презентации предусматривает возможность постепенного введения материала на уроке.

Этот урок является 2 уроком по теме Рауил Бикбаев.

"Выдержка из материала:

Урок внеклассного чтенияпо башкирскому языку и литературев 5 классе

Тема: Равиль Бикбаев«Даламды һағынғанда»

Тема: Кластан тыш уҡыу дәресе.Рауил Бикбаев “Даламды һағынғанда”

Уҡытыусы эшмәкәрлегенең маҡсаты : уҡыусыларҙы башҡорт телендә аралашырға,белем алырға,үтелгәндәргә таянып Ватан төшөнсәһе, уны яҡлау,һаҡлау кәрәклеген уҡыусыларға төшөндөрөү;

Башҡортостандың халыҡ шағирҙарының ижады менән ҡыҙыҡһыныу уятыу;

интеллектуаль шәхес булып үҫеүен тәьмин итеү 

Дәрес тибы: бәйләнешле телмәр үҫтереү дәресе. 

Көтөлгән шәхси,метапредмет һәм предмет һөҙөмтәләре: Шәхси үҫеш кимәле:белем алыу өсөн төрлө сығанаҡтар ҡулланыу;ижади-эҙләнеү эше менән шөғөлләнеү;телмәр мәҙәниәтен камиллаштырырыуға ынтылышты үҫтереү.

Метапредмет кимәле: төрлө формала бирелгән мәғлүмәтте ҡуллана белеү, алған белемде системалаштырыу; башҡаларҙы тыңлау,үҙ фекереңде яҡлай белеү;башҡорт халҡының арҙаҡлы улдары һәм ҡыҙҙары тураһында белемде тулыландырыу;үҙ-үҙеңә баһа биреүҙе тормошҡа ашырыуҙы дауам итеү.

Предмет үҙләштереү кимәле: тасуири,етеҙ,шыма уҡыуға өлгәшеү; 
текст,китап менән эш итеү алымдарын өйрәнеүҙе дауам итеү,кәрәкле материал туплау;
бәйләнешле телмәр үҫтереү;үтелгән орфограмма ҡағиҙәләрен ҡабатлау.

Тема Кластан тыш уҡыу.Рауил Бикбаев “Даламды һағынғанда”Маҡсат Р.Бикбаевтың ижады менән ҡыҫҡаса таныштырыу.Тасуири уҡыу күнекмәләрен үҫтереү.Һөйләм телмәрен, фекерләү һәләтен, анализлау, синтезлау күнекмәләрен үҫтереү.Баланы шәхес итеп үҫтереү,кешелек сифаттары тәрбиәләү.Тыуған ергә мөхәббәт тәрбиәләү; тыуған ерҙең ҡәҙерен белергә, уның менән ғорурлана белеү хистәрен тәрбиәләү.Планлаштырылған һөҙөмтә Шиғырҙың йөкмәткеһен аңлау, үҙ телеңде һәм илеңде хөрмәт итеү,аралашыуҙы мәҙәниәттең әһәмиәтле бер өлөшө итеп таныуПредмет-ара бәйләнеш
Рус теле, Башҡортостан географияһыРесурстар:- төп- өҫтәмә

Хажин В.И., Вилданов Ә.Х. 5-се класс өсөн дәреслекКомпьютер, экран, презентация, Р.Бикбаев портреты, “Даламды һағынғанда “ шиғырыЭште ойоштороу төрҙәре Фронталь, индивидуаль, парлап эшләү.Үткәреү технологияһы Һәр этаптың өйрәтеү һәм үҫтереү биремдәре. Уҡытыусы эшмәкәрлеге. Уҡыусылар эшмәкәрлегеI этап. Ойоштороу.Маҡсат: белем алыуҙы мотивлаштырыу.

I этап. Ойоштороу.2-се слайда

- Хәйерле көн,алһыутаңдарға!Хәйерле көн, һайрар ҡоштарға!Хәйерле көн, зәңгәркүктәргә!Хәйерле көн,яҡын дуҫтарға!

б)Һәр әҙәби уҡыу дәресендә ҡуллана торған ҡағиҙәләрҙе иҫкә төшөрөгөҙ әле. I этап. Ойоштороу.

1.Тулы һөйләмдәр менән дөрөҫ итеп яуап бир!

2. Иғтибар менән тыңла!

3. Кеше фекерен ҡабатлама, үҙ фекереңде әйт!

II этап. Актуалләштереү.

Маҡсат: алдағы дәрестә алған белемдәрҙе иҫкә төшөрөү II этап. Актуалләштереү.Н.Әминеваның “Тыуған ер” шиғырының ике юлын уҡытыусы яттан һөйләй.-Балалар, был шиғыр юлдары һеҙгә танышмы? Кем дауам итә ала?II этап. Актуалләштереү.- Беҙ был шиғырҙы үткән дәрестә өйрәнгәйнек.

(Уҡыусылар шиғырҙы һөйләгәндә слайдта Башҡортостан тәбиғәте тураһында рәсемдәр күрһәтелә.) 3-8-се слайдтар-Тасуири уҡыу күнегеүҙәре.(Шәхси, рефлексив , универсаль уҡытыу эшсәнлеген формалаштырыу).Үҙбаһа.III этап. Уҡыу мәсьәләһе ҡуйыу.

III этап.Уҡыу мәсьәләһе ҡуйыу.

1.-Балалар, һеҙ тыуған ил тигән төшөнсәне нисек аңлайһығыҙ?- Әйтегеҙ әле, тыуған ил ҡайҙан башлана?

“Фекерҙәр кәрзине” алымы-Уҡыусылар,тыуған ил темаһына ҡараған һүҙҙәрҙе ошо кәрзингә йыяйыҡ.

2. –Һеҙгә атай-әсәйегеҙ, туғандарығыҙ ҡәҙерлеме?

3. Шулай булғас, тыуған илебеҙ, еребеҙ ҙә ҡәҙерле, сөнки беҙ шунда тыуғанбыҙ, безҙең ата-әсәйҙәребеҙ,олатай-өләсәйҙәребеҙ ҙә шунда тыуған. Шуға күрә беҙ балалар, тыуған ерҙең ышаныслы улдары, ҡыҙҙары булып үҫергә тейеш. Тыуған илдең, тыуған ерҙең ҡәҙерен белеп, уға кәрәкле кешеләр булып үҫегеҙ.4.-Халҡыбыҙҙың данлыҡлы улдары күп. Һеҙ арҙаҡлы шәхестәрҙән кемдәрҙе беләһегеҙ?

5.Шуларҙың береһе-Башҡортостандың халыҡ шағиры Рауил Бикбаевҡа быйыл - 75 йәш.

III этап. 1.– Дөрөҫ, балалар. Тыуған ил ул-тыуған өй, тыуған мәктәп, тыуған ҡала, һин беренсе тәпәй баҫып атлап киткән ер ул. Бына шунан башлана тыуған ил.

“Фекерҙәр кәрзине” алымыТаҡтаға кәрзин рәсеме эленә.Һәр бер уҡыусы сығып был темаға ярашлы һүҙҙәр яҙа.

4.Үтелгәндәргә таянып уҡыусылар менән әңгәмәләшеү.

5. Бер уҡыусы Р.Бикбаевтың биографияһы менән таныштыра.(10-11-се слайд)-Ә хәҙер экрандағы танышасаҡ шиғырҙың исеменә иғтибар итегеҙ.Нисек уйлайһығыҙ: ул нимә тураһында икән?Уҡытыусының өлгөлө уҡыуы.
Даламды һағынғанда.Һауаһынан бер һуларға ине,Һыуҙарынан бер уртларға ине,Туғайында бер туларға ине,Ергә ятып бер иларға ине.Еләген бер өҙөп ҡабырға ла,Саптарында тик бер сабырға ла,Йәйрәп ятҡан далам ҡуйынынаТаңғы ысыҡ булып тамырға ла,Бер моң булып

уйылып ҡалырға.-Был шиғыр тыуған ер тураһында булырға тейеш.(Танып-белеү универсаль уҡытыу эшсәнлеген формалаштырыу).IV этап.Һүҙлек өҫтөндә эш.Маҡсат: таныш булмаған яңы һүҙҙәрҙең мәғәнәләрен иҫтә ҡалдырыу. IV этап. Һүҙлек өҫтөндә эш.

Уйылып ҡалырға-хәтерҙә ҡалырға,остаться в памятиСаптар-атТуларға-метаться,брыкаться,бросатьсяОшо һүҙҙәрҙе һеҙ телмәрегеҙҙә ҡулланаһығыҙмы?Дәфтәрҙәрҙә эш.1)Число,теманы яҙыу. 2)Ауыр орфограммалы һүҙҙәрҙе табыу.IV этап. Һүҙлек өҫтөндә эш.1. Һүҙҙәрҙе уҡыу.Һүҙҙәрҙең мәғәнәләрен тормош менән бәйләп асыҡлау.(Танып-белеү универсаль уҡытыу эшсәнлеген формалаштырыу).

2)Һауаһын, ергә, еләген, йәйрәп, ҡуйынына, уйылып.Был һүҙҙәрҙең өн моделен һыҙыу.(14-се слайд)Үҙбаһа.“Райтинг” алымы.(Уҡыусы үҙенең эшенә баһа ҡуя.Уҡытыусы кәсер һаны аша үҙ баһаһын ҡуя.)(Үҙ хеҙмәтеңде баһаларға өйрәнеү)Физминут Физминут Беҙҙең

Башҡортостандабына ошондай тауҙар,бына ошондай урмандар,бына ошондай йылғалар,бына ошондай ҡырҙар,ҡырҙарында сәскәләрбарыһы ла матурҙар.ФизминутV этап.Уҡыу мәсьәләһен этаплап сисеү: шиғырҙы уҡыу.Маҡсат: уҡыу күнекмәләрен үҫтереү өҫтөндә эшләүҙе формалаштырыу.

V этап. Уҡыу мәсьәләһен этаплап сисеү: шиғырҙы уҡыу.

V этап. Уҡыу мәсьәләһен этаплап сисеү: шиғырҙы уҡыу.Балалар гөжләп уҡыйҙар.Айырым балаларҙан уҡытыу.Шиғырҙың иң оҡшаған ерен генә уҡыу.“Мимика гимнастикаһы”алымы.(15-се слайд)Төрлө кәйеф менән уҡыу.

(уҡыуҙың төрлө төрҙәрен ҡулланырға мөмкин)(Коммуникатив, шәхси универсаль уҡытыу эшсәнлеген формалаштырыу.)VI этап. Әҫәрҙе аңлауҙарын тикшереү.Маҡсат: телмәр күнекмәләрен үҫтереү өҫтөндә эшләүҙе формалаштырыу. VII этап. Әҫәргә анализ яһау.
- Әҫәрҙәге төп ҡатнашыусыны табығыҙ.-Шиғырҙың 1-сеСтрофаһын уҡығыҙ.- Ни өсөн автор бер иларға ине тип яҙа? VII этап. Әҫәргә анализ яһау.- Автор,лирик герой.

Был юлдарҙы 1 һөйләм менән нисек әйтеп була?Шиғырҙың һуңғы строфаларын шул тәртиптә анализлау. (Парҙарҙа эш) -Тыуған яғына ҡайтыу –шикһеҙ шатлыҡ килтерә.

Халыҡта “Тыуған ерҙең әреме лә хуш еҫле ” тигән мәҡәл йөрөй.(Мәҡәлде эш дәфтәренә яҙыу)Ошо беҙ уҡыған шиғыр менән был әйтемде бәйләп буламы ?- Була.Һәр кемгә үҙ тыуған яғы ғәзиз.Өйҙә әҙерләп килгән мәҡәлдәрен уҡып ишеттерәләр.(15-16-сы слайдтар)Алтын-көмөш яуған ерҙән тыуған-үҫкән ер артыҡ. Үҙ илем-алтын бишек.Иленән айырылған-ҡанаты ҡайырылған.Тыуған ерҙәй ер булмаҫ,тыуған илдәй ил булмаҫ.Илһеҙ кеше-йырһыҙ һандуғас.(Коммуникатив, ижади эҙләнеү,танып-белеү универсаль уҡытыу эшсәнлеген формалаштырыу.)