Күні:                                 23 қаңтар

Мектеп :                           Жамбыл атындағы орта мектеп

Сабақ  тақырыбы:           Ағайын – ел ырысы

Құндылық:                       Адамгершілік, сыйластық

Қасиеттер:                      

Сыныбы :                         11

Мұғалімі:                          Қ. Шаңбаева

Сабақ  мақсаты:

 «Туыстық», «бауырмалдық» құндылықтары туралы түсініктерді кеңейту             

Міндеттері :

-туыс , жамағат, құда –жегжат, нағашы, жиен ұғымы.Ағайын арасындағы туыстық қатынас және ынтымақ, береке ,бірлікті, сақтай білуге баулау

- туыстық қарым-қатынас шапағатын сезіне білуге тәрбиелеу; қадірлеуге баулу, ізгілікке бағыттау;

- Мейірімділікке, қамқорлыққа, бауырмалдыққа  тәрбиелеу.                  

Ресурстар:

(құралдар, мәліметтер) оқулық, дәптер, өлеңдер, түрлі түсті карандаштар т.б.

Сабақ барысы:

І Ұйымдастыру:

Оқушылардың зейінін сабаққа аударып, қатысын түгендеу

Тыныштық сәті: оқушылар денемізді түзу ұстап, басымызды жоғары көтеріп, ыңғайланып отырамыз.Көзімізді жұмып, ауаны терең жұтып, еркін тыныс аламыз.Өзіміздің тыныс алуымызды бақылап, бақытқа, махаббат пен тыныштыққа толы таза, шипалы ауаның тұла бойымызға толғанын сеземіз. Ал, енді көзімізді ашамыз

Сабақ барысын

талдау:

ІІ Өткен сабақты  қайталау                                                                                                                                                                                  

«Отбасы,отау,отағасы,отанасы» деген ұғымдарды қалай түсінеміз?

Отбасы негізі дер ойлайсыз?

Отбасының берекелі болуы кімге байланысты?

Отбасы берік болуы үшін ерлі зайыптылар бойында қандай қасиеттер болуы шарт.

Отбасын құру үшін өзіңе қандай талаптар қоясын және отбасын құруға дайынсыңба?

Бала тәрбиесінде қандай отбасы ережелерін білесің?       

Ұй жұмысын тексеру: Отбасы ережесі ішінен өзің таңдаған ережегеөз ойларын жазып келу.

ІІІ Жаңа сабақ

Өздеріңіз айтып өткендей адамгершілік қасиет ,саналылық барлығы отбасынан бастау алып, адамның тұла бойына сіңеді екен.Отбасында адам бойына сіңіріп өсетін тәрбиенің бірі бұл - туыстықты,сыйластықты ұғыну.Олай болса бүгін біз «Ағайын - ер ырысы» атты тақырыптың мәнін ашып,ұғынбақпыз.

Әңгімелесу

Біздің бүгінгі сөз ететін қарым-қатынас түрі бұл үйлесімді қарым-қатынас.Қарым –қатынас жасау адамның ұлтына,салт- дәстүріне,  мінез құлқына, темпераментіне және жас ерекшелігіне тікелей байланысты.Әсіресе сыйластық ұғымына қарым-қатынас ұғымына қазақ халқы ежелден мән беріп, оны салт –дәстүрмен ұштастырып күні бүгінге дейін жеткізіп келеді.

«Ағайын тату болса –ат көп, абысын тату болса –ас көп» деген мақалдың мағынасын қалай түсінесің?

Туыс-туғандардың қадірін алғаш қашан байқадың?

Қазақ халқының бауырмалдығы туралы қандай шығармалар оқыдың?

Мәтінмен жұмыс

А.Әбдіразақовтың «Ағайын» өлеңі берілген.Осы өлеңді төмендегі сұрақтар арқылы талдау.

Ағайынды өз қалауыңша таңдап алуға бола ма?

Ағайынмен тату болу үшін не істей алар едің?

Кестемен жұмыс

Туыстық атау

Қарым-қатынас

Салт-дәстүр

Мақал-мәтел

Ырым-тиымдар

Ақсақал

Ел ағасы

Ақсақал және ел ағасының ауыл жастары арасында үлкен сыйласымды қарым-қатынас орнаған.Ақылшы, әр іске төрелік жасаған, күрделі істерді шешкен.

Бата беру; ас қайыру; ат байлар.

Ағасы бардың жағасы бар;

Ата тұрып ұл сөйлегеннен без;

Ер адамның киімін аяқ асты етуге болмайды.

Келін

Келін өзі түскен жеріндегі әулеттің күйеуінен үлкен адамның алдында өте сыпайы, кішіге қамқор бола білген

Сәлем ету, қайын ағалары мен іні-сіңілеріне ат қойған. Келінге үй көрсету, бастаңғы беташарт.б

Келіні жақсы үйдің , керегесі алтын;

Келін бойын жасырады,даусын таудан асырады;

Абысын тату болса, ас көп.

Үйге оң аяқпен аттату;

Бетін ашуға ағайындардың  ибалы келіндерге ұсыныс еткен;

Құда

Қазақ құдаларын құдайындай сыйлаған, төрден орын берген

Киіт беру, құда шақырып қонақ асы  беру

Құда мың жылдық;

Құйрық-бауыр асату,

Нағашы

Жиен

Түйіндеме

Назар аударуға М.Ниязбековтың мәтіні ұсынылған. Мәтінде туыстық қатынастың сабақтастық тобы анықталады

Өз жұрты –күншілдеу

Қайын жұрты –сынышыл

Нағашы- ізетті

Мәтінмен жұмыс

Ф. Оңғарсынованың « Бауырластарыма» өлеңін оқып, талдау.

Бауыр, туыс-туған, ағайын-жекжат туралы қандай мақал-мәтелдер білесің?

Өз бауырларыңа қандай тілектер айтар едің?

6.Дәйексөз

Бала болсаң, болғандай бол,

Ағайынға қорғандай бол

                                     Н. Наушабекұлы

ІV. Үйге тапсырма 

«Менің алтын тұғырым» тақырыбына өз отбасы туралы фото –көрме ұйымдастыру

V. Тыныштық  cәті

-Балалар, ыңғайланып отырып алыңдар да , терең тыныс алыңдар. Енді көз алдарыңа елестетіңдер, сендердің қолдарыңда өте әдемі айна бар. Абайсыз қимыл асығыстық бұл әсемдікті бүлдіруі мүмкін.Адамдар арасындағы бауырмалдық сыйластық яғни қарым-қатынас осындай жұқа әрі нәзік. Олар қамқорлықты, сүйіспеншілік пен