Сабақ тақырыбы: Атомдардың сәуле шығару және сәуле жұту спектрлері. Бор постулаттары.

Сабақ мақсаты:

1.      Атомдардың сәуле шығару және жұту спектрлері, Бор постулаттары туралы оқушыларға түсінік беру.

2.      Оқушыларды өз бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.

3.      Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекке баулу.

Керекті құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор, слайдтар.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар:

1.      Атомның күрделі екенін көрсететін қандай эксперименттік нәтижелерді білесіңдер?

2.      Радиоактивті элемент және радиоактивті сәулелену деген не?

3.      Магнит өрісінің радиоактивті сәулелерді зерттеудегі рөлі қандай?

4.      Радиоактивтік дегеніміз не?

5.      Атомның планетарлық моделі қандай тәжірибеге негізделген?

6.      Протонның, электронның зарядтары неге тең?

7.      Ядроның мөлшері, заряды туралы не білесіңдер?

8.      Ядро қандай бөлшектерден тұрады?

9.      Ядроның массалық сан нені білдіреді?

10.  Ядроның заряд саны деген не?

11.  Нуклондар, нуклидтер деп нені айтады?

12.  Изотоп деген не?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Денелердің шығаратын сәулесінің түрлі түске қарай жіктеліп, жолақтар немесе сызықтар түрінде көрінуін спектр дейді.

Қызған денелердің  тығыздығы үлкен болған сайын, олардың спектрлеріндегі түстер бір-біріне жалғаса ұласып жатады. Бір-біріне жайыла ұласып жатқан спектрлерді тұтас спектрлер деп атайды.

Тығыздығы өте аз қызған газдардың немесе плазманың спеткрлері кесінді сызық түрінде бір-бірінен алшақ орналасады. Ондай спектрлер шығару сызықтық спектрі деп аталады.

Газдан өткен жарықтың тұтас спектрінің бетіндегі қара сызықтар  жұтылу сызықтық спектрлері деп аталады.

Химиялық элемент қандай  толқын ұзындығында сәуле шығарса, дәл сондай толқын ұзындығында сәулені жұта алады.

Сызықтық спеткрлерді бір-бірімен салыстыра отырып, мынадай қорытынды жасаймыз:

•      Әрбір химиялық элементтің өзіне ғана тән сызықтық спектрі болады;

•      Әрбір спектрлік сызыққа сәуленің нақты бір толқын ұзындығы сәйкес келеді;

•      Әрбір химиялық элементтің тек өзіне ғана тән сызықтық спектрі болатындықтан, зерттелетін заттың химиялық құрамын спектр арқылы анықтауға болады.

Заттың химиялық құрамын сызықтық спектрі арқылы анықтау әдісін спектрлік анализ деп атайды.

1955ж. Бальмер:

Көзге көрінетін спектр бөлігіндегі сутегінің төрт сызықтан тұратын бұл серияны Бальмер сериясы деп аталады.

Ридберг формуласы:

Бор постулаттары:

1. Атом ерекше стационарлық күйде бола алады. Ондай күйде атом электромагниттік толқын сәуле шығармайды әрі жұтпайды.

2. Атом энергиясы Еnстационарлық күйден энергиясы Ек стационарлық күйге ауысқанда:

hν=En-Ek шамасына тең болатын бір квант энергияны шығарады немесе жұтады.

IV. Пысықтау.

V. Есептер шығару. 43-ж №3.

VІ. Қорытындылау.

VІІ. Бағалау. Үйге тапсырма: §55. 43-ж №1