Тема: Без яшибез җирдә бер туып ( фәнни – эзләнү эшенә әзерләнү дәресе)

Максат: укучыларны якташ язучыларыбыз Рафаил Төхфәтуллин һәм Мостафа Ногманнарның тормышлары һәм иҗатлары белән киңрәк таныштыру; укучыларда фәнни-тикшеренү күнекмәләре формалаштыру, әдәби иҗатка омтылыш тәрбияләү; әдәби китап укуга кызыксыну уяту; әдипләребезнең иҗатлары аша, туган якны, аның табигатен, кешеләрен ихтирам итү хисе тәрбияләү.

Чыннан да, Арча ягы мәгърифәтчеләр, галимнәр, язучылар, шагыйрьләр һәм башка бөек шәхесләргә бай як. Ул үзенең бай тарихы, Тукайлары, Бәширләре, Ахуннары белән дан казанган төбәк. Татар теле һәм әдәбияты дәресләрендә без ни өчен соң безнең як мәгърифәтчеләргә, язучыларга һәм башка бөек шәхесләргә бай булган дигән сорауга җавап эзли башладык. Һәм бу сорау безне эзләнүле эшне башлап җибәрүгә этәрде.

      Бу эшне башкару өчен без үзалдыбызга максат куйдык: туган ягыбыз  язучыларының иҗади эшчәнлекләрен өйрәнү һәм аларның безнең тормыштагы ролен ачыклау.

 Шундый шәхесләрнең берсе итеп  якташыбыз, күренекле әдибебез, халык яратып укыган бик күп хикәяләр һәм повестьлар авторы, оста каләм иясе, нечкә күңелле язучыбыз Рафаил ага Төхфәтуллинны санасак дөрес булыр дип уйладык.  Аны “Әдәбият дөньясының бер баскычы “дип атасак та ялгышмабыз.

Бу максатны тормышка ашырыр өчен, кат-кат аның әсәрләренә әйләнеп кайттык, Рафаил аганы белгән, аның белән аралашып яшәгән авылдашларыбыз белән очраштык, китапханәчеләребез үзләрендә тупланган бай материаллары белән безгә ярдәм иттеләр.  Мәктәп музееның бер өлешенә якташ язучыбыз истәлегенә “Туган җир җылысын тоеп...”дип исемләнгән стенд эшләп куйдык. Бик зур ярдәмне безгә хәзерге вакытта авылыбызның тернәкләндерү үзәгендә баш табиб булып эшләүче Ирек Исхакович күрсәтте. Ул безне Әлмәт шәһәрендә яшәүче Рафаил Төхфәтуллинның улы Рөстәм абый белән аралашу бәхетенә ирештерде. Ә Рөстәм Рафаилевич безне якташ язучыбызның  искиткеч бай иҗаты, истәлекләре, дөнья күрә алмый калган әсәрләре белән, күренекле язучыларыбыз Фәнис Яруллин,  Мәхмүд Хөсәен,  Гариф Ахунов һәм башка бик күп язучыларыбызның   язышкан хатлары белән таныштырды.

     Истәлекләр белән танышкан саен, язучы турында күбрәк беләсебез, аның иҗади эшчәнлеге белән якыннанрак танышасыбыз килде һәм без аның турында материаллар туплый башладык. Безне иң кызыксындырганы - аның бай иҗаты.

Рафаил  Төхфәтуллин – татар әдәбиятында үз эзен калдырган, истә калырлык үз геройларын тудырган талантлы каләм ияләренең берсе. Ул – авыл язучысы һәм туган җирдән беркайчан да аерылып тормаган шәхес.

         Рафаил Төхфәтуллин гәрчә безнең авылда тумаса да, без аны үзебезнең авылдашка саныйбыз. Чөнки аның бала – чагы һәм яшьлеге безнең авыл белән бәйләнгән. Әйдәгез, аның тормышы һәм иҗат юлы белән якыннанрак танышып узыйк.