Шығармашылық қабілет

Ғылымның қай саласы болсын ұстаз қауымы алдына зор міндеттер жүктейді.Соның ең бастысы сапалы білім мен саналы тәрбие беру барысында оқушылардың  шығармашылық қабілеттерін,ақыл-ой белсенділіктерін дамыту.Елбасымыз өз жолдауында «Білім беру реформасы-Қазақстанның бәсекеге нақтылы  қабілеттілігін  қамтамасыз етуге мүмкіндік беруге аса маңызды құралдарының бірі.Біз бүкіл елімізде әлемдік стандарттар негізінде сапалы білім  беру қызметіне қол жеткізуге тиіспіз.»-деп атап көрсетті. ҚР 2015жылдарға дейінгі білімді дамыту тұжырымдамасында былай делінген «Орта білім берудің мақсаты –жедел дамып  келе жатқан әлем жағдайында  терең білімнің кәсіби дағдыларының негізінде ,өз бағытын  еркін анықтайтын

 өз мүмкіндіктерін іске асыратын ,өзін-өзі дамыта алатын және өз еркімен дұрыс адамгершілікті –жауапты дұрыс шешім қабылдайтын жеке тұлғаны қалыптастыру. »       Оқушылардың шығармашылығын дамыту педагогикада басымды бағыт болып есептеледі.Жалпы алғанда,өркениеттің прогрессивті дамуының негізгі қозғаушы күші шығармашыл тұлға екені белгілі .Қоғам дамуының ең басты шарты –шығармашыл тұлға тәрбиелеу десек ,сол тұлғаны тек шығармашыл ұстаз ғана тәрбиелей алады.

Шығармашыл тұлға тәрбиелеу мұғалімнің білімі мен кәсіби шеберлігін қажет етеді.Сондықтан оқушылардың  оқу-тәрбие үрдісінде жан-жақты дамуын жүзеге асыру ,білім алу кезіндегі шығармашылық белсенділігі ,өз беттерімен білімді игеру дәрежелері                                                                                                                                                                                                                                                                                                            педагогикалық дидактика мен мектеп өмірінде үнемі басты мәселенің бірі болып қала береді.

Қазіргі оқыту процесінде «білімділік құзіреттілік» деген терминдер қолданыла бастады.Қазақ халқының дәстүрлі дүние танымында Құзірет адам бойында оқығанын,көрген-білгенін көкірекке тоқу арқылы қалыптасады.

Құзіреттіліктің негізгі  компоненттері

Теориялық                                                                                     Практикалық        

Компьютерлік                                                                                      Шығармашылық

«Құзіреттілік» ұғымы  «шығармашылық» ұғымымен пара-пар деп айтуға болады.

Ал математика пәні бойынша шығармашыл тұлғаны қалай қалыптастыруға болады?деген сұраққа жауап іздеп көрейік.

Кім?                                                   Шығармашыл тұлға

Қалыптастырушы?                          Ұстаз

Қалай қалыптастыру керек?    ???

Математика абстрактылы пән болғандықтан қай оқушы болмасын бірден қабылдау өте қиын.Ал математиканы жақсы түсініп алған оқушы алдында тұрған мәселені анық көретін болады.Математиканы ауызша есептеуден логикалық ойлауға дейінгі қабілетін шыңдау-математика пәні мұғалімінің міндеті.Математикалық есептерді шығару оқушылардың Шығармашылық белсенділігіне байланысты.Есеп шығарудың басты мақсаттарының бірі-математикалық ойлауды қалыптастыру.Оның негізін былай жүйелеуге болады:

1.Амалдарды меңгеру және ауызша есептеу дағдысының қалыптасуы;

2.Математикалық ережелер мен тұжырымдарды түсініп,талқылай білуі;

3.Түрлендіру жолдарын,есептеулерді орындай білуі;

4.Қоршаған ортаны,кез-келген есепті матем-қ модель тұрғысынан талдай білу;

5.Қорытынды жасай білу.

Шығармашыл тұлғаның бойында қандай қасиеттер жинақталу керек ?

 Шығармашыл тұлға

 Білімді,жан-жақты,қабілетті

 Адами құндылықтармен тәрбиеленген

 Ұлтжанды патриот

 Ғаламдық,коммуникациялық желілерге шығатын

 Мәселені білімпаздықпен оңтайлы шеше алатын

 Өз бағытын еркін анықтайтын,өз мүмкіндігін іске асыратын

мммм

 Шығармашылық міндеттерді оқушыға ұсынудың әдіс тәсілдерін меңгеруі

Шығармашыл ұстаз қандай болу керек?

 Шығармашыл ұстаз

 Оқытудың тиімді технологияларын білуі,ж/е оқыту  процесінде қолдана алу шеберлігі

 Деректер мен мәліметтерге педаг-қ-әдістемелік тұрғыда баға бере білу,теориялық тәжірибелік тұжырымдар жасау

 Кез-келген ұғымға кілт боларлық жағдайларды тудыра білу

 Балаға сеніммен қарау,оқушыға әрқашан кеңес бере алатын тұлға ретінде тұруы

Оқушы не нәрсені білуге құмар,қызыққыш.Ал оқушылардың қызығушылығын арттыру жақсы ұйымдастырылған сабаққа байланысты.Сондықтан сабақта тиімді технологияларды,әдіс тәсілдерді таңдай білу керек. Мен өзім сабақта төмендегідей оқыту технолог-н қолданамын:

1.Қараевтің «Үш өлшемді әдістемелік жүйе»(деңгейлеп дамыта оқыту)

2.Проблемалық оқыту;    3. Сын тұрғысынан ойлау

4.Интеграциялық оқыту;

5.Этнопедагогика элементтерін пайдалану арқылы оқыту.

Сөзім пәрменді болу үшін кейбір сабақтардан осы әдістерді қалай қолданғанымнан үзінділер көрсетуге болады.

1)      5-сынып     Қосудың заңдарын қолдану

1+2+3+...+98+99+100 есептеу керек:

Не?                                1-ден 100-ге дейінгі сандар

Нені табу керек?          Қосындысын

Қалай табу керек?      ???

1+100; 2+99; 3+98 т.с.с.қосындылары 101-ге тең және олардың саны 50-ге тең екенін байқау қиын емес,олай болса S=101505050 екенін оңай табуға болады,бұл әдіс ГАУСС әдісі деп аталады.(дамыта оқыту)

2)Интеграциялық оқыту   6-сынып  Оң және теріс сандар (әдебиетпен байланыс)

Абай.                  «Ғылым таппай мақтанба» (жатқа айтқызу),екі оқушы тақтаға шығып,Бес асыл іс пен бес дұшпанды екі қатарға жазады:

Бес асыл (+5)                                                 Бес дұшпан(-5)

Талап                                                           Өсек

Еңбек                                                            Өтірік

Терең ой                                                       Мақтаншақ

Қанағат                                                         Еріншек

Рақым                                                            Мал шашпақ 

Осылайша,оң және теріс сандар туралы түсінік беріліп,олардың қарама-қарсы ұғымдарды білдіретіні анықталады.

3)Этнопедагогика элементтерін қолдану.(Халық есептері,Шәкәрім жұмбақтары,сандарға байланысты мақал-мәтелдер,жұмбақтар т.б.)

4)Проблемалық оқыту  (суретті сызба)

                                  Не?                       

                                           Нені?

                                           Қалай?

х

                               Жауабы:х

2

Осындай әдіс- тәсілдер оқушылардың ойлау белсенділіктерін дамытып,оқушыны ойлана отырып мәселені дұрыс шешуге ұмтылдырады.

Ұлы ұстаз Ахмет Байтұрсынұлының төмендегі көрегенділік нақылы бүгінгі таңдағы оқыту мәселесін шешуге жол көрсетіп тұрғандай:  «Бала білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу керек,мұғалімнің міндеті балаға жұмысты әліне қарай шағындап беру және белгіленген мақсатқа қарай бағыттап отыру керек.»