Жәми Жанаргүл Оразқызы                                                                     Атырау қаласы                                                                                                    №19 орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті                              пәнінің мұғалімі                                                                      Есімше.Есімшенің жасалуы

Сабақтың тақырыбы:Есімше.Есімшенің жасалуы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі:Есімшені қалай меңгергенін байқау,жүйелі талдауға үйрету.

Тәрбиелілігі:Халқымыздың ұлағатты сөздерінің мәнін ұғындыру.

Дамытушылығы:Түрлі әдістерді пайдалана отырып, балалардың тапқырлық,жылдамдық есте сақтау қабілеттерін арттыру.

Сабақтың әдісі:Жаңа сабақ

Сабақтың түрі:Дәстүрлі

Сабақтың көрнекілігі:Интерактивті тақта

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі

2.Үй тапсырмасы

3.Жаңа сабақ

      Үйге қандай тапсырма берілді.249-жаттығу.Етістерді еске түсіру үшін тақтада берілген мақал-мәтелге назар аударайық.

1.Елінен айырылған ер-жетім,

Ерінен айырылған ел-жетім.

2.Ат үйірін сағынса,

 Артқы аяғын қағынар

Ер үйірін сағынса,

Ер-тұрманын тағынар.

3.Таяқ тайға жеткізер,

Тай құнанға жеткізер.

       Олай болса,оқушылар бүгінгі күннің жадымен тақырыпты жазайық.Тақтадағы мысалға назар аударайық.                                                        Көрген көзде жазық жоқ.                                                                                                Көрмес түйені де көрмес.Осындай мысал беру арқылы есімшенің сөйлемдегі қызметін тапқыздым.Содан кейін жұрнақтарын балаға оқыту арқылы,жаңа сабақты аштым.

1.-ған,-ғен,-қан,-кен

2.-ар,-ер,-р

3.-мақ,-мек,-бақ,-бек,пақ,-пек

4.-атын,-етін,-йтын,-итін бұл жұрнақ етістіктің болымсыз түріне жалғанбайды

  Оқушылардың жаңа сабақты қалай меңгергенін байқау үшін,мынадай сұрақтар бердім.

1.Есімше тұлғалас жеміс пен көкөністі атаңдар.                                                  Сабағымызды түсінсек ары қарай жаттығу жұмысымен жалғастырамыз.Кітабымызды алып,250-251-жаттығуды орындайық.Берілгенін  оқып,есімшені теріп жазамыз.Содан кейін екі сөзге сатылай кешенді талдау жасаймыз.

 Қонған екен (тіркесіп тұр)

1.Бұл сөз 4 құрамнан тұрады.

2.Тұлғасына қарай :туынды қон-түб

                                                   ған-ес ж

                                                  е-түб

                                                 кен-ес.ж

3.Құрылысына қарай:күрделі

4.Сөзде 1 лекс.1грамм мағына бар.

5.Лексикалық мағынасы:етістік

6.Грамматикалық мағынасы:іс-қимыл,қозғалыс білдіріп тұр.

7.Не істеген?қонған екен

8.Мағынасына қарай: «салт» болымды.

                       Тараған:

1.Бұл сөз 3 құрамнан тұрады.

2.Тұлғасына қарай:туынды тара-түб

                                                  ған-ес

3.Құрылысына қарай :дара

4.Сөзде 1 лексикалық,1 грамматикалық  мағына бар.

5.Лексикалық мағынасы:етістік

6.Грамматикалық мағынасы:іс-қимыл.

7.Не істеген? Тараған

8.Мағынасына қарай:салт,болымды.

 Математикалық тәсілмен талдау жасаймыз.

Берілгені: Болатын =0=

Шешуі: Болатын;

3;

3;            ;

4;

Берілгені:Жиылған

Шешуі:Жиылған;

3;

3;                  ;

4;

Осылай оқушыларға талдаттым.

    Бүгінгі сабағымызды қорыту үшін,тақтадағы сызбаға назар аударайық.

Етістік

Ұқсастығы

Есімше

1.Сөз таптарының ішінде категориясы көп.

2.Сөйлемді тиянақтайды.

3.Жеке сөз табылады.

1.Іс-әрекет қимылды білдіреді.

2.Жақтық,шақтық,мағына білдіреді.

1.Есімдерше түрленеді.

2.Заттың сындық сипатын білдіреді.

3.Етістіктің бір түрі.

    Оқушылар Венн диаграммасы арқылы өздері ұқсастығын шығарады.

    Үйге тапсырма:252-жаттығу.

    Қыс қызығы тақырыбына 5 сөйлемнен тұратын мәтін құрау.