Коста и Лермонтов

разработка мероприятия для 6-9 классов.

Составили: учитель осетинского языка и литературы МОУСОШ №7 Касаева И.И. и библиотекарь школы  Жданова Т.Н.

 «Къоста нæ лæугæ хох, нæ цæугæ мæсыг».

(М.Ю. Лермонтов и Коста).

      « Лермонтов барджынæй бацыд

ирон адæмы поэтикон дунемæ.

       Как сладкую песню отчизны моей,

       Люблю я Кавказ».

                                                                           М. Лермонтов.

Цæгъды мухыкæ. Скъоладзау дзуры .

Ныббар мын, кæд – иу дæм мæ зарæг

Кæуæгау фæкæса мыййаг.

Кæй зæрдæ нæ агуры хъарæг,уый зарæд иæхи фæндиаг.

Æз дзыллæйæ къаддæр куы дарин.

Куы бафидин искуы мæ хæс, уæд афтæ æнкъардæй нæ зарин,

Нæ хъуысид мæ кæуын хъæлæс…

Ахуыргæнæг.

Нæ ирон литературæйы æртивгæ стъалы Хетæгкаты Леуаны фырт Къоста махæн у нæ лæугæ хох , нæ цæугæ мæсыг. Къоста… Æрмæстдæр æй йæ номæй хонынц Иры дзыллæ Леуаны фырты. Ирон лæгæн ацы ном йæ чысылæй йæ амæлæты бонмæ тырысайау цæуы йæ разæй. Æрмæстдæр ын йæ ном куы фехъусæм, уæддæр ирдæй сысты цæстыты раз. Йæ цард æгасæй дæр йæ дзыллæйы сæрвæлтау чи радта, уыцы арфæйаг Къостайы цардæгас сурæт. Дзыллæтæ хурыскастау кæмæ фенхъæлмæ кæсынц, фидæныл сæ чи æууæндын кодта, тыхст сахат йæ адæмæн ныфсы æмæ хъаруйы мæсыг чи уыд, уыцы Къостайыл сæххæст 150 азы. Йæ райгуырæн бон бирæ адæм æрæмбырд ацы аз Нары æмæ, зæгъæн ис, уый у æнæхъæн дунейы бæрæгбон. Уыцы бон ма æххæст кæны 195 азы зынгæ уырыссаг фыссæг Лермонтовыл.

Амонæг.

2009год явился юбилейным для двух великих мастеров слова. И что удивительно –

в один и тот же день, 15 октября, отмечали юбилеи -190 лет со дня рождения Михаила Лермонтова и 150 лет со дня рождения Коста Хетагурова.

Амонæг

Осень. Октябрь. Пятигорск. На склоне горы  Мошук большое стечение народа. У мраморного постамента члены юбилейной комиссии. Унылые речи чиновников, жидкие хлопки публики. С монумента сняли белое покрывало, и над людским морем возникла литая фигура поэта. Он сидел, подперев голову рукой, и смотрел на вершины Кавказского хребта. Раздались горячие восклицания, долгие аплодисменты. К постаменту понесли цветы.

Ученик «Перед памятником».

Торжествуй, дорогая отчизна моя,

И забудь вековые невзгоды.

Воспарит сокровенная дума твоя, -

Вот предвестник желанной свободы!

Она будет, поверь,- вот священный залог,

Вот горящее вечно светило,

Верный спутник и друг по крутизнам дорог,

Благородная, мощная сила!..

К мавзолею искусств, в храм науки святой

С ним пойдешь ты  доверчиво, смело,

С ним научишься ты быть готовой на бой

За великое, честное дело.

Не умрет, не поблекнет в тебе уж тогда

Его образ задумчивый, гордый.

И в ущельях твоих будут живы всегда

Его лиры могучей аккорды…

Возлюби же его, как изгнанник – поэт

Возлюбил твои мрачные скалы,

И почти, как святыню, предсмертный привет

Юной жизни интриг и опалы!..

Скъоладзау  «Цырты раз».

Цин кæн, цин, о, мæ зынаргъ, мæ райгуырæн зæхх.

Æмæ байрох кæ ׳нусон зындзинад,-

Ныр дæ фæндтæ æргомæй зындзысты уæрæх-

Мæнæ фидиуæг – бархимæ сидæг!

Зон, сæрибар уыдзæн, - мæнæ фидар нысан,

Мæнæ не стъалы, не ׳нусон цырагъ,

Не скаст, не ׳хсар, зынвæндæгтыл фидар æмбал

Хорз зæрдæджын, Домбай лæг, нæ зынаргъ!..

Йемæ уайдзынæ ׳ууæнкджынæй размæ цæрдæг

Рухсы, ахуырыл стыр хæзнадонмæ.

Йемæ сахуыр кæндзынæ, - цæмæй уай цæттæ

Тохмæ йе стыр хъуыддагыл  уæндонæй....