Күрделі есептерді Turbo Pascal-бағдарламасында  шығару жодарын білу   1-есеп. М натурал саны берілген. Оның жай сан екендігін анықтау керек Program pr1; Var I,M,F: integer; Begin Repeat Write(‘натуралсан енгізу М=’); Readln(M); Until M>0; F:=0; For I:=2 TO M DIV 2 do If M MOD I=0 then F:=1; If F=0 then writeln (M:6,’жай сан’)                         Else writeln (М:6,’жай сан емес’); End. Есепті шешу алгоритмі: 1.  Программа денесін айнымылылардан сипаттаудан бастаймын. 2.  Натурал сан енгіземін. 3.      2-ден М/2 аралығындағы натурал сандар М санының бөлгіші бола ма, соны тексеремін. 4.      F-тің мәніне байланысты нәтижені шығарамын. Айнымалылар: М-зерттелетін сан; І-цикл айнымалысы; F-көмекші айнымалы. 2-есеп. А натурал саны берілген. Оны жай көбейткіштерге жіктеу керек. Program pr2; Var I,A,F,J: integer; Begin Repeat Write(‘натурал сан енгіз А=’); Readln(A); Until A>0; Write(A:6,’=1’); F:=0; J:=A; For I:=2 to A DIV 2 do Begin If J MOD I=0 then begin F:=1; {Цикл мұндай І көбейткіштердің А санында нешеу екендігін анықтайды} While J MOD I=0 DO Begin Write(‘*’,I); J:=J DIV I; End; End; {F бірден үлкен жай көбейткіштердің табылғандығын анықтайды} if  F=0 then writeln (‘*’,A);             else writeln; end. Есепті шешу алгоритмі: 1.      Программа денесін айнымалыларды сипаттаудан бастаймын; 2.      Натурал сан енгіземін; 3.      Параметрі І циклде А/2 – ден артпайтын натурал сандарды анықтаймын; 4.      Егер мұндай сан бөлгіш болса, онда А-ны кішірейту арқылы санын анықтаймын; 5.      F-тің мәніне байланысты нәтижені шығарамын. Айнымалылар: А-зерттелетін сан; І,J-цикл айнымалысы; F-көмекші айнымалы. 3-есеп. Р  және М  натурал сандары берілген. Олардың өзара жай сандар екендігін анықтау керек. Өзара жай сандардың 1-ден басқа ортақ бөлшектері болмайды. Program pr3; Var I,P,M,K: integer;        F: Boolean; Begin Repeat     Write(‘натурал сан енгіз P=’);     Readln(P); Write(‘натурал сан енгіз M=’); Readln(M); Until(P>0) and (M>0); F:= False; If P>M then K:=M else K:=P; For I:=2 to K do       If (P MOD I=0) And (M MOD I=0) Then F:=TRUE; If F then writeln (P,’,’,M,’ өзара жай сандар емес’)        Else writeln (P,’,’,M,’өзара жай сандар’); End. Есепті шешу алгоритмі: 1. Программа денесін айнымалыларды сипаттаудан бастаймын; 2. Р,М натурал сан енгіземін; 3.Параметрі І циклде 2-ден бастап ең кіші санға дейінгі сандарды анықтаймыз және әрбір Р,М сандарының бөлгіші болатындығын тексеремін; 1.      F-тің мәніне байланысты нәтижені шығарамын. Айнымалылдар: Р,М –зерттелетін сан; І-цикл айнымалысы; Ғ-көмекші айнымалы; К-Р,М сандарының кішісі.