Позициялық емес санау жүйесінде санның әрбір цифрының мәні оның алатын орнына байланысты емес. Мұндай санау жүйесінің мысалы ретінде римдік жүйені алуға болады. Бұл жүйеде жазылған ХХХ санында Х цифры кез келген позицияда 10-ды (онды) білдіреді.

Позициялық емес санау жүйесінде арифметикалық амалдарды орындау едәуір күрделі болғандықтан, бүкіл дүние жүзі біртіндеп позиялық санау жүйесіне ауысты

LX = 50 + 10 = 60

XL = 50 -10 = 40

CXI = 100 + 10 + 1 = 111

IXC = 100 – 10 – 1 = 89

Позициялық емес санау жүйелерінде әр цифрдың мәні оның тұрған орнына (позициясына) тәуелді емес.

Позициялық емес санау жүйелерінің ішінде ең көп тарағаны – римдік санау жүйесі

  Римдік санау жүйесінің негізінде  1 саны үшін І белгісі (бір саусақ), 5 саны үшін V (ашылған алақан) белгісі, 10 саны үшін Х (айқасқан алақандар) белгісі, ал 100, 500 және 1000 сандарын өрнектеу үшін сәйкес латын сөздерінің (centum – жүз, demimille – мыңның жартысы,  mille – мың) алғашқы әріптері қолданылады.

Екілік жүйеде сандарды қосу екілік жүйедегі сандарды қосу кестесіне негізделген. Екілік жүйедегі қосу кестесі өте қарапайым. Тек 1+1 амалын орындағанда ғана жоғары разрядтағы көшіру орындалады.