Урок по родной языку: "Сорулганын тайылбыр домаа"

Предмет: Классному руководителю
Категория материала: Конспекты
Автор:
Эр кижи торээн чуртунун камгалакчызы (класс шагы) Кичээлдин чорудуу Хундулуг ада-иелер, уруглар! Богунгу класс шагын шериг-патриотчу кижизидилгеге тураскаадып «Эр кижи – Торээн чуртунун камгалакчызы» деп адаан. Чугаа болза эр кижи дугайында болурун кичээлдин темазындан билип каан боор силер. - Клазывыста чеже оол бар ийик, уруглар? Оолдар озуп келгеш кымнар болурул? - Шын-дыр, эът-ханы чедишкен эр кижилер апаар. Назы-хар чедип, эр кижинин Торээн чуртунун мурнунга ыдыктыг хулээлгези – шериг албанын эрттирери-биле чоруптарлар. Ол уеге чедир ам-даа элээн каш чылдар бар-аа болза, «Кижи болуру чажындан, аът болуру кулунундан» деп ада-огбелеривистин чагынн утпайн, ада-иези оглун амдыгааштан эгелеп куш-дамыр, сагыш-сеткил, мозу-будуш, билиг талазы-биле озулдезин кичээнгейге ап, келир уеде шериг амыдыралдын, дайынчы ооредилгенин бергелерин ажып эртеринге сагыш-угланыышкынны бээри чугула дээрзин чижектерге бадыткап, сайгарып чугаалажып корээлинер. Шериг баар оолдарга салып турар негелделер кандыгыл, бо дугайында шериг комиссаридынын толээзин дыннаалынар. Шериг комиссариадынын толээзи:  Бистин кол сорулгавыс – шеригже кадык-шыырак оолдарны чорудары. Ону шиитпирлээрде чугле шериг комиссариаттарынын, эмчилернин эвес, а тус чер чагыргаларынын коску дээштиг ажылы негеттинер. Шеригден холуттуруп турар оолдар кандыг аарыглыг болуп турарыл? Эн-не нептеренгей чылдагаан – дензизи четпес. Арган-дорган болганындан шериг барбайн баар-дыр. Ындыг оолдарны хандыр шинчилеп коорге, ижин-шойунду, от, бес аарыглыг ийикпе, азы ишти кыжалыг (курттуг) болгаш оске-даа аарыгларнын чылдагаанындан арган болуп турар. Чамдык ог-булелернин оолдары хоолулуг аъш-чемни норма езугаар чивейн турарындан арган-дорган болуп турары чажыт эвес. Ийиги черде соок-даяк аарыглары, янзы-буру кемдээшкиннернин уржуундан шериг барбайн баар. Ол чул дээрге дурт-сыны хону эвес, чустери аарыыр, тавангайлары дулгуй, бижектээшкин азы автотранспорт озал-ондаанын соонда кемдээшкиннер дээш оон-даа оске. Ушку чылдагааны – угаан-медерели кошкак, психиатр болгаш нарколог эмчилернин данзызында турар. Кулак, карак, диш, окпе дээш оон-даа оске аарыгларлыг оолдар шеригден холуттуруп турар. Шеригже чоруткашуш ай-даа четпейн, кадыынын байдалы-биле дедир чанып кээр таварылгалар бар. Чоокта чаа эге класс билиглиг, орустап билбес бир оолду угаан сайзыралы кошкак дээш шериг эрттирип турган кезээ дедир тываже чорудупкан. Ынчангаш мындыг таварылгалар моон сонгаар кататавазы-биле, ада-иелер, оолдарывысты орус дылга эки ооредип, 11 классты, оода чадаарда 9 классты доостуруп ап корээлинер. Бир эвес тускай мергежилдиг болза улам эки. Чуге дээрге тускай мергежилинин аайы-биле шериг албанын эрттирери чиик болур. Соолгу уеде аныяк оскеннин шериг-патриотчу кижизидилгезинче шоолуг сагыш салбастаан. Оон чылдагаанындан назы чеде берген оолдарнын аразында шериг баарыксавас  оолдарнын саны эвээш эвес. Ынчангаш хундулуг ада-иелер! 18 харга чедир ажы-толунернин озулдези, кадыкшылы, ниити билии, сагыш-сеткил талазы-биле дадыгыышкыны бир-ле дугаарында силерден хамааржыр апаар-дыр. Оглу шериг албанын эки эртиргеш, эрзиг, чоргаар, дадыккан ээп келирин кым кузевес боор. Шериг хулээлгезин эрттирген соонда, ол кижи каяа-даа ооренип, ажылдап болур дээрзин утпас ужурлуг бис.
Тип материала: Документ Microsoft Word (docx)
Размер: 59.53 Kb
Количество скачиваний: 40
Просмотров: 170

Похожие материалы