Пән: Информатика

Пән мұғалімі: Махмет Іңкәр    Келденқызы

Тақырыбы:                         Windows операциялық жүйелері және оларды дамыту. Ож түрлері

Сабақ мақсаты:      а) Windows операциялық жүйесі мен оның даму тарихымен оқушыларды кеңінен таныстыру. Операциялық жүйе ұғымын, оның қажеттілігін, маңызын, ролін түсіндіру.

Б) Әрбір операциялық жүйенің версияларының айырмашылығын, ОЖ-нің даму тарихындағы алатын орынын, мүмкіндіктерін түсіндіру.

В) Оқушылардың компьютерлік сауаттылықтарын дамыту, дүниетанымдарын кеңейту.

Сабақ көрнекілігі:   Слайд шоу   

Сабақ түрі:               Лекция сабақ

Сабақ әдісі:              Түсіндірмелі баяндау, лекция оқу.

Сабақ типі:              Жаңа білім меңгерту сабағы.

Сабақ барысы:                   Ұйымдастыру кезеңі

                                   Жаңа сабақты лекция түрінде оқу

                                   Жаңа сабақты бекітуге сұрақтар қою

                                   Үйге тапсырма

                                   Сабақты қорытындылау

Сәләматсыңдар ма?

Бүгінгі сабағымыз Windows операциялық жүйесімен танысу. Сабақ екі сағатқа арналған. Бүгін алғашқы сабағын өттеміз, келесіде жалғатырамыз. Алдымен операциялық жүйе туралы қысқаша айтып өтелік.

Операциялық жүйе дегеніміз - компьютерді басқару мен информация сақтайтын, барлық компьютерге  қосылған  құрылғылардың жұмысын басқаратын  компьютерге қажетті компоненттер болып табылады. Қазіргі таңдағы Windows дербес компьютерге  арналған ең кең тараған перациялық жүйе. Windows-ты танымал қыллған  оның  артықшылықтары ретінде мыналарды айтуға болады:

¾    Ыңғайлы және қарапайым графикалық интерфейс (интерфейс – адам мен компьютер арассындағы қарым-қатынас);

¾    Көптеген программалардың параллелль жұмыс жасауы;

¾    Жаңа құрылғылардың автоматты түрде бапталуы:

Windows-тың тарихы мен дамуы.

Windows-тың тарихы  1985 жылы оның алғашқы версиясы Windows 1.0  шыққаннан басталады. Оның құрамында  операциялық жүйенің жұмысын көп ыңғайлы жасаған программалар болды.  Сол кезде  қолданылып жүрген MS-DOS операциялық жүйесіне  қарағанда Windows-та  графикалық интерфейс  қолданылды. (MS-DOS-та командалық интерфейс болды) Сонымен бірге Windows-та информация түгелдей экранға  емес, терезе деп аталатын экранның ішкі  аймағына  шығарылды. Сол кездегі 8086 процессоры бар компьютерлерде операциялық жүйе жөнді жұмыс жасаған жоқ. 

Екі жылдан соң 1987 жылы қараша айында Windows 2.0 версиясы пайда болды. Ал шамамен бір жарым жылдан соң  Windows 2.10 версиясы  шықты. Бірақ бұл версиялар ондай аса танымал бола қойған жоқ.

1990 жылы Windows 3.0 жаңа версиясы шығып, ол көптеген дербес компьютерлерде қолданыла бастады.

Windows-қа арналған программа жазудың қарапайымдылығы мен  ыңғайлылығы, Windows-тың басқаруымен  жасайтын программалардың  көптеп жазылуына  әкелді. Ақырында, жүйені танымал қылған  оның  әртүрлі компьютерлік құрылғылармен жұмысының  жақсы ұйымдастырылуы болды. 

Келесі  Windows 3.1 және Windows 3.11 версиялары  жұмыстың сенімділігін арттыруға бағытталды. Мұнда  жадымен жұмыс жақсартылды, жоғары дәрежеде масштабталатын  True Type шрифтілерін қолданды, белгілерді экран бетінде  маус көмегімен жылжыту мүкіндіктері пайда болды, сонымен бірге параллель жасайтын программалардың арасында информация алмасудың  жаңа механизмі  қолданылды. Windows 3.11-дің тағы бір артықшылығы компьютерлік желіде жақсы жұмыс жасады.

 1988 жылы Microsoft компаниясы  Windows жүйесімен бірге параллель түрде Windows NT операциялық жүйесін жасауды қолға алды. Жаңа операциялық жүйе желілік жұмыстармен қуатты әрі сенімді жұмыс жасауға арналған операциялық жүйе жазу мақсатында жазылды. Сонымен бірге  жүйенің  интерфейсі  Windows 3.0 жүйесімен бірдей болуы тиіс болды. Бір айта кететін нәрсе Windows NT жүйесінің де  ең танымал болған версиясы  үшінші, яғни Windows NT 3.0 версиясы болды. Ол 1992 жылы жылы пайда болды,  ал 1994 жылы Windows NT 3.5 жазылды.

Операциялық жүйелерді дамыту ісі бір орында тұрмады.  1995 жылы  Windows тарихында жаңа кезең болып табылған операциялық жүйе пайда болды. Жаңа жүйені жасау кезінде  оның аты туралы көп әңгіме болды. Басында Windows 4.0 деп, кейіннен Windows Chicago деп,  ал ақыр соңында Windows 95 деп аталды. Windows 3.1 –ге қарағанда интерфейс көп өзгеріске ұшырады,  әрі программаның жұмыс жасау жылдамдығы да артты.

Windows 95-тің жаңалығының бірі компьютердің қосымша  құрылғыларының бір-бірімен  конфликтісіз жұмыс жасауы үшін оларды автоматты  түрде баптау мүмкіндігі пайда болды. Бұл технология Plug end Play деп аталды. Жүйенің тағы бір ерекшелігі Интернетпен ешқандай қосымша программаларсыз жұмыс жасау мүмкіндігі болды. Windows 95 – тің интерфейсі  Windows типті жүйлердің бәрінің негізі боды. 1996 жылы  өзгертілген Windows NT 4.0 версиясы шықты. Мұның интерфейсі Windows 95 жүйесінің интерфейсіне ұқсас болды.

Windows 95 – тің дамуының жалғасы болып, 1998 жылы Windows 98 шықты. Мұнда Интернетпен жұмысқа көп көңіл бөлінді.

Windows дамуының  келесі кезеңі  Windows 2000 және  Windows Me (Millennium Edition – редактор тысячелетия) шығуы болды. Windows 2000 жүйесі  Windows NT жүйесінің негізінде жазылды. Ал Windows Me Windows 98 жүйесінің жалғасы  болды,  бірақ көптеген жаңа  мүмкіндіктерді қамтыды.  Соның ішінде  мультимедиалық құралдармен жұмыс істеу жақсы дамытылды.  Windows Me көмегімен кез-келген қолданушы  үш-төрт  компьютер негізінде  файлдарды, папкаларды принтерді ортақ пайдалану үшін жергілікті желі жасай алады. Ең жаңа компонент  жүйенің  видеофильмдер редакторы болды.  Бұл программа көмегімен фильмдерді монтаж жасауға болады. Цифрлық фотокамералар мен сканерлермен жұмыс жасау жеңілдеді. Мұнда фотоларды компьютер жадына енгізу үшін  қосымша программалар қажет емес. Кең танымал МР 3 форматты дыбыстық файлдарды қолданушы өзі құра алатын болды. Жүйенің қауіпсіздігі мен қорғанысы да  жақсартылды. Plug end Play технологиясының жақсартылуы  компьютерге әртүрлі тұрмыстық приборларды  жеңіл қосуға  мүмкіндік берді.

Біртіндеп Windows жүйелерінің  арасындағы айырмашылық  жойылып, 2001 жылы Windows XP пайда болды.  Ол Windows NT мен Windows 2000-ның қауіпсіздік жүйесі мен сенімділігін Windows Me-нің  қолайлылығын біріктірді. Сондықтан да бұл жүйе қауіпсіз, сенімді және жылдам жұмысты қамтамасыз етті, сонымен бірге  ол үйренуге  қарапайым болды, әрі жеке үйдегі қолданушыларға арналған көптеген құралдар пайда болды.

Әртүрлі салада, бағытта қолдануға арналып, Windows XP жүйесінің көптеген варианттары шықты.

Microsoft Windows XP Home Edition үйдегі жұмыс жасайтын жеке қолданушыларға арналған.

Microsoft Windows XP Professional, аты айтып тұрғандай профессионалдарға арналған жүйе. Бұл версия  мекемелерде көп қолданылады.

Компьютерлік жүйедегі көп қолданушылардың жұмысын ұйымдастыру үшін, қуатты компьютерлерге арналып Microsoft фирмасы   Windows Server  2003 операциялық жүйесін жазды.

Қазіргі таңдағы Windows XP-дің мүмкіндіктері жоғары. Басқа  версиялардың бәрі де  уақыт өте келе ескірді. Сондықтан жұмыс жасауға тиімдісі әрі ыңғайлысы Windows XP жүйесі болып табылады.

Ал Windows XP жүйесімен жұмыс жасау үшін компьютерге қойылатын талаптар мынадай:

¾    Компьютердің оперативті жады 128 Mb-тан кем болмауы керек. Жүйе жылдам жұмыс жасауы үшін               256 болғаны дұрыс.

¾    Кез-келген  процессор жарайды, бірақ тым ескі болмағаны дұрыс.  Егер тактілік жиілігі 300 Мгц тен жоғары болса жарайды, бірақ  1 Ггц-тен жоғары болғаны дұрыс.

¾    Қатқыл дискте операциялық жүйенің  файлдары мен уақытша файлдар  орналасуы керек әрі бос орын қалуы керек. Қазіргі уақытта кішкентай көлемді дисктер сатуда жоқ болғандықтан  ол жөнінде қиындық болмайды.

Сабақты бекітуге сұрақтар:

1.      Операциялық жүйе дегеніміз не?

2.      Windows-тың даму тарихы қашаннан басталды?

3.      Windows 2.0 версиясы қашан пайда болды?

4.      Windows 3.0 версиясы қашан пайда болды?

5.      Windows NT версиясы қашан пайда болды және ол қандай мақсатқа арналды?

6.      Windows 95 жүйесі туралы не айта аласың?

7.      Windows Ме қандай артықшылықтары болды?

8.      Windows ХР қай жылы жазылды?

9.      Windows ХР-дің қандай варианттары бар?

10.  Windows ХР-мен жұмыс жасау үшін компьютерге қойылатын талаптар қандай?

Үйге тапсырма: лекцияны оқып, түсінгендеріңді айтуға дайындалу.

Сабақ аяқталды

Сау болыңыздар!