Қылмыстык жаза мемлекеттік күштеу шараларының бірі болып табылады және ол мемлекеттің қылмыспен қарсы күрес жүргізу құралдарының бірі ретінде қолданылады.

Жаза - соттың үкімі бойынша тағайындалатын мемлекеттік мәжбүрлеу шарасы. Жаза қылмыс жасауға кінәлі деп танылған адамғақолданылады және адамды құқықтары мен бостандықтарынан айыру немесе оларды шектеу болып табылады.

Жазаның белгілері:

мемлекеттік күштеу шарасы ретінде қылмыстық заңмен ғана белгіленеді;мемлекеттік күштеу шарасы ретіндегі қылмыстық жазаны мемлекет атынан тек қана сот тағайындайды; заңда  көрсетілген  тәртіппен  сотталған  адамды жазадан босату,  сондай-ақ тағайындалған қылмыстық жазаны жеңілдету тагы да сот арқылы жүзеге асырылады; кылмыстық   жаза   жария   түрде   ашыктан-ашық тағайындалады;мемлекеттік күштеу шаралары ретінде кыл-мыстық жаза қылмыстық заңда көрсетілген нақты қылмыс жасаган кінәлі адамға қолданылуы мүмкін.

Жазаның мақсаты әлеуметтік әділдікті қалпына келтіру, сондай-ақ сотталған адамның да, басқа адамдардың да жаңа қылмыстар жасауынан сақтандыру болып табылады. Жаза тән азабын шектіруді немесе адамның қадір-қасиетін қорлауды мақсат етпейді.

Қылмыстык заңнын өзінде барльщ соттар үшін міндетті болып табылатын жекелеген жазаларды қолданудың шарты, шегі және тәртібі белгіленген. Мұның өзі республика аумағында қылмысқа қарсы күрес саласында біркелкі жазалау қызметіп жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Сотталған адамға келтірілетін бас бостандығынан айырудың мәніне қарай жазаның түрлері мынандай топтарға бөлінеді:  сотталған   адамға    моральдық    жағынан    әсер ететін    жаза   түрлері.    Бұған   жататындар:    қоғамдық жүмыстарға  тарту;   арнаулы,   әскери  немесе   құрметті атағынан,   сыныптық   шенінен,   дипломатиялық   дәрежесінен,     біліктілік    сыны-бынан    және     мемлекеттік наградаданайыру.