Ғабит Мүсірепов    «Өлімді жеңген ана»

                       (8 сынып)

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік: Ғабит Мүсіреповтің атақты жазушы екенін таныту, әңгімелерімен таныстыру.

2.Дамытушылық: оқушылардың ойлау, есте сақтау, өз ойын жеткізу,мәнерлеп оқу,ауызша сөйлеу тілін дамыту.

  3.Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке, адалдыққа, ананы құрметтеуге, сыйлауға тәрбиелеу.                                                                                         

Сабақтың көрнекілігі: Ғ.Мүсіреповтің портреті, шығармалар  жинағы, кітаптар, Венн диаграммасы, сызбалар.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: әңгімелеу, сұрақ-жауап, интерактівті тақтаны қолдану.

Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, тарих, музыка.

Оқыту формалары: ұжымдық, жеке.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі.

2.Мұғалімнің кіріспе сөзі:

Құрметті балалар! Бүгін біздің сабағымыз – Әйелдер күні мерекесі қарсанында өтіп тұр.

Әдебиет майталманы, сөз зергері- Ғабит Мүсірепов ана туралы әңгімелерінің барлығы ана жайында, өмір үшін күрескен ананың ұлы махаббаты туралы сыр шертеді.

1-оқушы:  Ғабит Мүсірепов 1902 жылы 22 наурызда Солтүстік Қазақстан облысы Жамбыл ауданы «Жаңа жол» ауылында дүниеге келген.

Ғабит 1908 жылы мектепке барып, түрікше, арабша хат танып, жаратылыстану мен әдебиет пәндерін оқиды. Көнекөз қариялардан, елдегі талантты ақын-жазушылардан қисса-дастандарды, батырлар жырларын тыңдап, жадында  сақтайды.

1916 жылы ол 2 кластық орыс мектебіне түсіп оқиды. Онда Ғабит    Мүсіреповке ХХ ғасыр басындағы әдебиеттің көрнекті өкілі, ақын Бекет  Өтетілеуов сабақ береді. Ғабит Мүсірепов қаламынан шағын әңгімелер, драмалық шығармалар, эпикалық туындылар және тамаша аудармалар туады.

2- оқушы

Жазушы жазған ең құдіретті тақырыптардың бірі-Ана тақырыбы.

Отызыншы жылдардың орта шенінде  жазушы  М.Горькийдің ана тақырыбына жазған романтикалық  әңгімелері  қызықтырады. Гуманист жазушы М.Горькийдің адам деген ардақты  атты жоғары бағалауы, өмірге рух себуші, тіршілік иесі аналардың қоғамдық рөлі Ғ.Мүсіреповке үлкен ой салды. Ол Горькийдің «Адамның анасы» және «Өлімді жеңген ана» атты екі новелласын аударып, өзі де «Ананың анасы», «Ашынған ана», «Ер ана», «Ақлима» әңгімелерін жазады.

3-оқушы

Аналар- аспандағы күнсіңдер,

 Аналар-күлімдеген нұрсыңдар

Аналар-балалардың анасы

Аналар-отбасының панасы.

Ана  деген жаратылған құдірет,

Ана көрсең басыңды иіп, тағзым ет

Ана- шаттық, ана-асыл қазына,

Ана болу асыл арман, зор міндет.

Мұғалім:

Ана  деген- ардақты ат!

Бүгін, біз Ғабит Мүсіреповтің  «Өлімді жеңген ана» әңгімесімен танысамыз. Ғабит Мүсірепов ана бейнесін ашуда өзіндік қолтаңба, өзіндік ерекшелігін, сөздік қорының молдығын, суреттеу  шеберлігін танытқан.  «Өлімді жеңген ана» М. Горькийден  еркін аударған әңгімесі.

Топпен жұмыс: әңгімені оқу.

(Оқушылар шығарма мазмұнымен танысады, М.Горькийдің әңгімесімен салыстыра оқу)

Талдау жұмысы:

1. Ақсақ Темір кім?

2.  Ақсақ Темір ажалға неліктен кектенді?

3. Ол ажалдан нені тартып алғысы келді?

4.  Ақсақ Темір қай жерде өліммен ұшырасты?

5.  Дүниедегі жалғыз күш кімде?

6.  Неліктен Темір де,өлім де ананың алдында басын иеді?

7.  Ақсақ Темір қай елдерді жаулап алған?

8.  Ақсақ Темір қайда сайрандауға шықты?

9.  Ол нені көрді?

10. Ол Самарқанды өртеуге неге әмір бермеді?

(Мұғалімнің  қосымша сұрақтар арқылы жоспар жасалынады,  дәптерге жазады. )

І топтың тапсырмалары:

Ақсақ Темірдің бейнесін суреттеген жерді мәтіннен тауып, оқу.

Ақсақ Темірге мінездеме беру.

                                  Қанішер

Ақсақ Темір                 жүзі қан қатқан

                                                   қатыгез  

                         ашулы

ІІ тотың тапсырмасы.

Әйел- ананың құдіреті туралы  айтылған бөліктерді тауып, оқу.

Әйел- анаға мінездеме беру.

                                 Ақылды

Әйел- ана                           сүйікті

                                            мейрімді      

                                    қаһарлы    

                                       барлық қиындықты жеңетін

                          сарқылмайтын күш

ІІІ топтың тапсырмасы.

Ана туралы мақал-мәтелдер жазу.

1.Ағайын- алтау, ана- біреу.

2.Анаңның сүті- бал,

 Баланың тілі- бал.

3.Ата-асқар тау,

  Ана- бауырындаған бұлақ

Бала- жағасындағы құрақ.

(Оқушылардың жауаптары тыңдалады. Венн диаграмманы пайдаланып, әңгімелеу.)

Әйел- ана                                   

                                                                             Ақсақ Темір

 1. Әйел жоғалған ұлын іздеп жүр.                         1. Жалғыз баласы Жәңгір. қаза       тапты.

2. Өмірге қызмет етеді, өмір шашады.                 2. Өлімді егеді, у шашады.

3.  Дүниеге адам әкеледі.                                       3. Ажалмен күш теңестіріп,

өмір талқандады.

Қорытындылау.

«Анашым» әні орындалады.

Бағалау.

Үйге тапсырма беру.