Қазақсың сен, әлемге аян ерлігің

(Жоғары сынып оқушыларына арналған поэзия кешін жүргізу жобасы)

Поэзия-әйелдей жұмбақ әлем,

Сиқыр сырын түсінер тұлға да кем.

Жаны-тұңған тұңғиық тереңдікте,

Қимылы-ырғақ, әуен.

Поэзия арудай құпиясын

Ұқтырар жылдап әрең.

(Ф.Оңғарсынов)

Кешті өткізу үшін алдын ала ұйымдастыру жұмыстары: Кештің жүргізілу жоспары (сценарийі) жасалып, оқушыларға оқуға әдебиеттер беріледі, кештің тақырыбы, жүргізілу жоспары көрсетілген хабарландырулар ілінеді. Кеш тақырыбына орай «Қазақ поэзиясы- ерлік үлгісі» атты кітап көрмесін ұйымдастыруға болады.

Поэзия кеші үш бөлімнен тұрады:

І.Кіріспе сөз: Қазақ ақындары-сөз өнерінің алыптары.

ІІ. Тарихи өлеңдердегі тіл өрнегі.

ІІІ.Өлең-сөздің патшасы...

І.Кіріспе сөз: Қазақ ақындары-сөз өнерінің алыптары.

Өз кезінде бүкіл Дәшті-Қыпшаққа даңқы кеткен Асан Қайғы, Қазтуған жыраулар мұраларын көненің жалғасы деп танимыз. Көптеген нақыл сөздердің, философиялық толғаулардың авторы, Ш.Уәлиханов «көшпен-ділер философы» атаған Асан Қайғы, Керей, Жәнібек хандардың ақылшы биі болған. Ол табиғатты түсініп, елдің түбегейлі болашағын ойлауға шақырады.

Ерлік жырларын шығарушы, әрі нәзік лирик Қазтуған жырау қиялының байлығы, суреттер тәсілінің кемелдігі мен әсемдігі қазақ поэзиясының биік өресін, өзіндік сипатын танытады.

Жорық жыршысы болған Досмамбет жырау шығармаларынан жауынгердің асқақ рухы мен ерлік бейнесі көрінеді. 1465-1560 жылдары өмір сүрген Шалкиіз жырау заманының бірінші ақыны болып танылып, оның туындылары аз сөзге көп мағына сыйғызған нақтылығымен, өткірлігімен, сұлу сазды көркемділігімен ерекшеленеді:

Жауға кисең берен ки,

Егеулеген болат жебе өте алмас.

Есендікте малыңды бер де батыр жи,

Күндердің күні болғанда

Басыңа қыстау іс түссе,

Дұспанның қолы жете алмас,-

деген жолдар ер азаматтың басынан өтер қилы істің шешуін асқақ үн, серпінді қуатпен жырлаған жыраудың ақындық келбетін таныта түседі. Сөз өнерін жетік меңгерген арқалы жыраулар Марқасқа мен Жиембет Есім хан