ӨРМЕКШIТӘРIЗДIЛЕР КЛАСЫ (Arachnida ) 70 000 түрібар. Өрмекшiлердiзерттейтін ғылым

арахнология. Өрмекшітәрізділер омыртқасыздардың бір класы. Бұлардың қазба қалдығы жоқСилурданбелгілі, ал карбонда өрмекшітәрізділердің осы кезде тіршілік ететін отрядының өкілдерітабылды.
Жалпы сипаттамасы

А)Сыртқы құрылысы: Денелерi–баскөкірек және құрсақ болып екiге бөлiнедi.
б) Аяқтары: Баскөкірегінде 6 жұп аяқтары орналасқан. Құрсағында аяқтары жоқ (тек сары шаяндарда ғана құрсақ бөлiмi сегменттелген) жүргiш аяқтың; қорегiн ұстайтын қысқыш аяқ тары бар( сары шаяндар); Аяқтарының соңғы төрт жұбы - жүргiш аяқтары. Өрмекшiлердiң аяқтары, өрмек тоқуға қажеттi тарақтәрiздi тырнақтармен аяқталады.
Күйісаяқ - 2-3 буыннан тұратын, қысқышпен, iлмекпен аяқталатын, аяқтардың бiрiншi жұбы (хелицераларда улы бездiң өзегi ашылады).
Тұтқы аяқ – өрмекшітәрізділердің ІІ-ші жұп аяғысезу және қармалау қызметтерін атқарады (педипальпажақаяқтар, қармалауышаяқтар)
Тыныс алу мүшесi екi типтi:Өкпе қапшығы – желбезек орнында дамитын арнайы қуыс. Демтүтік немесе трахеялар - сыртқы жамылғының, бүкiл денеге оттегiнтаситын түтiкшелер.
г)Зәр шығару мүшелерi: өрмекшілер аяғында сатанбез және 1-2 жұп мальпигий түтүкшелерiарқылы зәр шығарады. Сатанбез –көкіректегі, ал мальпигий түтікшелері құрсақ бөлігіндегі ыдыраған өнімдерді бөліп шығарады.
д) Асқорыту жүйесi - ауыз қуысынан;сiлекей бездерi ашылатын бұлшықеттi жұтқыншақтан

(ауыз аппараты - сорғыш) кейбiр өрмекшiлерде қарын түзiледi.
Қорытылмаған қалдықтар мальпигий түтүкшелерi ашылатын рентальдi қапшыққа түседi.Артқы iшек аналь тесiгiмен сыртқа ашылады.
ж) Қанайналым жүйесi -қанайналымжүйесi ашық.жүрегіденесiнiң арқа жағында орналасқан.

Өрмекшінің денесіндегі қан түссіз болады.

Бүйі

Шөл және шөлейт аймақтың өзен аңғарлары мен сайларында, кейде орманда тіршілік ететін жәндік. Бүйінің реңі тұрақсыз, әртүрлі болады. Дене тұрқы 4 см, жаздың соңғы айында аналық бүйінің уы күшейеді. Ең басты қаруы – у. Бүйілер улы, бірақ олардың уы жәндіктерді өлтіре алғанымен, адамдарға көбінесе әсер етпейді. Бүйі –оңтүстік өңірлерде тіршілік етеді. Олардың шаққан жері қатты ауыртады, бірақ адам өміріне қауіп туғызбайды. Өрмекшілердің денесінде ак және ақшыл-қоңыр түсті дақтар крест белісіне ұқсас орналасқан. Денесі бас-кеуде және бунақталмаған құрсақ бөлімінен тұрады. Осы екі бөлімі сабақшамен байланысқан (бас-кеуденің 7 бунағы).

Қарақұрт

Бұл ықтырмашы тұқымдастарына жататын улы өрмекші. Дене тұрқы 1-2 см, түсі – қара, құрсақ бөлігінің үстіңгі жағында қызыл ноқаттары бар. Ноқаттар санының 13 болуы өрмекшінің улылығын айқындайды. Қарақұрт жусанды жерде, бос алаңқайда, жыра беткейлерінде мекендейді, ылғалды жақсы көрмейді. Жыныстық жағынан жетілген қарақұрттың түсі қап-қара болады, аналығының улылығы ең қауіпті күркіреуік жыланның уынан 15 есе күшті болады. Қарақұртәсіресе мамыр-шілде айларында көбірек шағады. Қарақұрт шаққан жер қызарады да дереу жоғалып кетеді 10-15 минуттан кейін бас айналады. Қарақұрттың тіршілігін зерттеген П.И.Мариковский.Қарақұрт қой бар жерде болмайды.