Талдықорған қаласы

№ 16 орта мектеп-гимназиясының

тарих пәні мұғалімі Сейдеханова Ш.Ж

8 кл.Қазақстан тарихы.

Сабақтың тақырыбы: § 19. XIX ғ. 1-ші жартысындағы қазақ әдебиеті мен мәдениеті

Мақсаты:  XIX ғ. 1-ші жартысында қазақ әдебиетінде екі идеялық ағым: еңбекші бұқара мүддесін көздеген және ірі ақсүйектер мүдделерін жақтаған ақындар, суырыпсалма жыршыларшығармашылығы қалыптасқанын оқушыларға түсіндіру.

 2.Өзінше пікір айтуға,ойларын қорытып салыстыра білуге дағдаландыру, бүгінгі оқу материалын өткен материалдармен байланыстыра отырып, ұқсас білімдерді салыстыру,айырмашылығын табу арқылы олардың ойлау қабілетін дамыту.

3.Оқушыларды әдеби шығармаларды және мәдени мұраларды  құрметтей білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: ауызша баяндау, әңгімелесу, сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: 139-беттегі «Әйел әшекейлері: жүзік, сырға, білезік», «Қызыл қобыз», «Күміс оймышты сүйекпен қапталған ер-тоқым» суреттері, реферат «Махамбет Өтемісұлы», Махамбеттің суреті және өлеңдері

                                                   Сабақ барысы

1.Ұйымдастыру.II Үй тапсырмасын тексеру Сұрақтар1Қазақстанның Ресей құрамына кіруінің аяқтала бастағанын қандай мәліметтер сипаттайды? 2.Орыс жазушыларының шығармаларында қазақ тақырыбы қандай орын алады? 3 Орыс ғалымдары мен саяхатшыларының зерттеулері

III Жаңа тақырып. Жоспар. 1 Әдебиет.2 Махамбет Өтемісұлы 3 Шернияз Жарылғасұлы 4.Шөже Қаржаубайұлы 4. Сүйінбай Аронұлы

А) топпен жұмыс

1- топ. Махамбет Өтемісұлы туралы оқып, түсіндіру (Махамбет Өтемісұлы (1804-1846 жж.) өмір сүрген. Болашақ ақынның әкесі Ішкі Ордадағы ауқатты, ханға жақын, ықпалды адамдардың бірі болған. Ақындық талабымен көзге түскен Махамбетті Жәңгірхан өз ұлы Зұлқарнайынмен қосып, Орынборға оқуға жібереді. Махамбет өз өлеңдерінде езілген еңбекшілер өмірін, билеуші таптың озбырлығын суреттейді. Халық мүддесіне мейлінше берілген Махамбет өлеңдері 1836-1838 жж. Бөкей Ордасындағы шаруалар көтерілісінің себептерін, мақсаттарын айқындайды)

2- топ. Шернияз Жарылғасұлы туралы оқып, түсіндіру.( Шернияз Жарылғасұлы (1807-1867 жж) Ол 1836-1838 жж. Бөкей Ордасындағы шаруалар көтерілісіне қатысты.Қозғалыс басылғаннан кейін деМахамбет Өтемісұлынан қол үзген жоқ.Шернияздың әдебиет саласына қосқан бір жаңалығы –дәстүрлі, көне замандардан бері көшпенділер өмірінде белгілі орын алған суырыпсалмалық өнерді жетілдірді.Феодал топтардыңоғаш мінездерін әжуалап, уытты мысқылмен әшкерелеп отырды.)

3 - топ.Шөже Қаржаубайұлы туралы оқып, түсіндіру (Шөже Қаржаубайұлы ( 1808-1895 жж.) Жастай екі көзінен бірдей айырылған ,оған ақындық өнер күнкөріс көзі болды. Шөже – ірі эпик ақын. «Қозы Көрпеш-Баян Сұлу» жырының ең көркем нұсқасы Шөженің айтуымен таралған)

4-топ. Сүйінбай Аронұлы туралы оқып, түсіндіру.(Сүйінбай Аронұлы  (1822-1895 жж.) Халықтың сүйікті ақыны Сүйінбай өз өлеңдерінде өмір шындығын, қазақ еңбекшілерінің ой-арманын жырлап өткен.)

IV.Пысықтау Қосымша материалдармен жұмыс ( кітаптың 140- бетіндегі)

            V.§19 оқып, мазмұндау, сұрақтарға жауап беру.