«Біләл Назым атындағы орта мектеп мектепке дейінгі шағын орталығымен» мемлектеттік мекемесі

/тәрбие сағаты/

                             Жауапты:М А Тохтахунова

2012-2013 оқу жылы

Тақырыбы: Бала құқығы

Мақсаты: Оқушыларды құқықтық саналыққа тәрбиелеу. Құқықты білуге, құрметтеуге,

                   орындауға дағдыландыру. бала құқығы туралы білімдерін кеңейту.

Көрнектілігі:Қазақстан Республикасының Конституциясы,слайдтар

Сабақ барысы:

I Ұйымдастыру

ІІ.Әңгіме   «Мен - Қазақстан азаматымын»

Сәлеметсіңдер ме, балалар! Біз қазір сендермен құқық туралы әңгіме қозғаймыз. Балалар, айтыңдаршы біздің мемлекетіміздің негізгі заңы - Ата Заң қашан қабылданды? (1993 жылы 28 қаңтарда, 1995ж. 30 тамыз). Ол біздің тұңғыш Конституциямыз. Біздің ел тәуелсіз, егеменді мемлекет, біздің елімізді бүкіл әлем  мойындап отыр. Конституциямыз 9 бөлім, 98 баптан тұрады.

            Адам дүниеге келгеннен кейін оның өмірін, денсаулығын, тыныштығын  біздің мемлекетіміздің Ата Заңы қорғайды. ҚР-ның Конституциясы - барлық Заңдардың негізгі басты құжаты.

Ата Заңымыздан басқа тікелей балалардың құқығын қорғайтын 1989 жылы 20-қарашасында Балалар құқықтары туралы конвенция қабылданып, 1995 жылы елбасымыз «Бала құқығы туралы конвенцияға» қол қойды. «Бала құқығы туралы» заңы №345-11 2002 жылы 8-тамызда қабылданып, 10 тараудан 53 баптан тұрады. Балалар, конвенция дегеніміз не білесіңдер ме?

Конвенция – дүниежүзілік құжат. (балалар құқығының мәселелерін шешуге іс-шаралар қабылдауға шақырады, біздің елімізде баланың негізгі құқықтары мен міндеттері, бала және жанұя, бала және қоғам, бала құқықтарын қорғау, бала тәрбиесіне әсер ету ерекшеліктері қаралған).  

І. Балалар құқықтары туралы халықаралық конвенциядан

Мемлекет әрбір баланың аман-сау өсіп, жан-жақты дамуын қамтамасыз етеді.

Бала өмірге келе салысымен тіркеуге алынады және өзіне есім мен азаматтық алуға құқылы.

Әрбір бала өз отбасында, ата-анасымен бірге өмір сүруге құқылы.

Бала мектепте кінәлі болғанда да оны ешкімнің ұрып жазалауға, кемсітіп қорлауға құқығы жоқ.

Әрбір баланың ой-пікірі, ар-ождан және дін еркіндігене құқығы бар. Бала өзі қалаған спорт түрімен шұғылдануға құқылы.

Бала денсаулығын сақтауға, емдеуге құқылы.

Бала өз ойын еркін айтуға құқылы.

ІІ.Әрбір Қазақстан оқушыларының міндеттеріне тоқталайық.

1. Әрбір оқушы ҚР-ның Конституциясы мен заңдарын сақтауға,
2. Басқа адамның құқықтарын, ар-намысы мен қадір-қасиетін сақтауға,
3. Табиғатты қорғауға,
4. Тарихи мәдени мұраларды сақтауға міндетті.

ІІІ. Ал, балалар, құқық бұзудағы жазаға тарту түрлерімен танысайық.

1. Қылмыстық жауапқа 16 жасқа толған адамдар тартылады.
2. Ауыр қылмыс (адам өлтіргені үшін) жасағандар 14 жастан тартылады.
3. Қылмыс жасаған жасөспірімдер арнаулы мекемелерде жазасын өтейді.

ІУ. «Болашақ білімді жастар қолында» білім сайысы

        1.ҚР-ның «Балалар құқығы туралы» заңы қай  уақытта қабылданды?

(2002 8 тамыз)

2«Бала құқықтары туралы» Конвенция қай уақытта қабылданды?

(1989ы 20 қараша)

3.Парламенттің жоғарғы палатасы? ( Сенат)

4.Құқық деген  не? (Мемлекет шығарған немесе бекіткен тәртіп ережелерінің жиынтығы)

5.Орта мектеп бітіргендігі туралы берілетін құжат? (Аттестат)

6.Үкіметті   кім басқарады? (Премьер-министр)

7.Адам арасындағы қарым-қатынас құралы? (Тіл)

8.1-маусым – Балаларды қорғау халықаралық күні.

9.Жасөспірім бала неше жастан қылмыстық жауапкершілікке тартылады?

    (14 жастан)

10. Әрбір адам басқа адамдармен тең және еркін. Адамға ең қымбат нәрсе?

     (бостандық)

11. Тәрбие мен білімнің ордасы (мектеп)

12. Екі адамның бір-біріне деген адалдығы  (достық)

13. Қазақстанда қандай білім алуға міндетті? (орта)

14. Заң бойынша Қазақстан мемлекетінің бір мүшесі. (Азамат)

У.«Ойды аяқта» (Мақал-мәтел айтудан жарыс)

1.      Заңның құрығы...(бәрінен ұзын)

2.      Қолыңмен істегенді... (мойыныңмен көтер)

3.      Өтірікшінің құйрығы ...(бір-ақ тұтам)

4.      Әр елдің... басқа, иттері қарақасқа  (Заң)

5.      ... істің арты игі (Әділ)

6.      Би екеу болса ... төртеу (Дау)

7.      Куәсіз істі күмән табар, куәлі істі ... табар. (Куә)

8.      Мен ...қылған күні ай жарық болды.  (Ұрлық)

9.      Еңбек түбі...(зейнет)

10.  Біреуге ор қазба.. (өзің түсерсің)

11.  Ұрлық түбі ...(қорлық)

12.  Тура биде...(туған жоқ)

13.  У ішкен бір өледі... ішкен мың өледі. (Ант)

14.  Жолға шықсаң сайлан, бес ... байлан. (Қару)

УІ.Ұлағатты сөздер тыңдалады.

1.      Тәрбиелі – тәртіптің құлы,

     Тәртіпті – елдің ұлы.    (Б.Момышұлы)

2.      Заң адамды бағындырады.  (Т.Фуллер)

3.      Әділ адамның адамгершілік қасиеттері заңды жоқтатпайды. (Менандр)

4.      Тәртіптің ең тамаша мектебі – отбасы.

                                    С. Смайлс.

5.      Жазылмаған кейбір заңдар жазылған заңдардан да қатаңырақ.                   

                                                 Сенека

6.Құқықтың ең қас жауы – артықшылық.

                          М. Эбнер-Эшенбах

7. Заңға, тәртіпке, реттілікке, тұрмыс нормаларына бағына біл.

                        В.А. Сухомлинский

8.Әділ адамның адамгершілік қасиеттері заңды жоқтатпайды.

                                               Менандр

9.Халық заңды өзінің тірегі, өзін күзететін қабырға – дуал ретінде қорғауға тиіс.

                                              Гераклит

10 Тәртіпке бас иген құл болмайды, тәртіпсіз ел болмайды.

                                         Б. Момышұлы

Қорытынды:

        Мен жігіт 15-30 арасында,

        Бұл шақта көп бересі, аласым да.

        Жан-жағым толған мақсат, толған таңдау

        Алайын анасын ба, мынасын ба, - деп С.Торайғыров айтқандай «Мен Қазақстан азаматымын» атты әңгімемізді аяқтаймыз.